Leptospiroza – przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie

Leptospiroza – co to jest i jak można się zarazić?

Leptospiroza (ang. leptospirosis) to choroba zakaźna, wywołana przez bakterie z rodzaju Leptospira. W przyrodzie istnieją setki typów tych bakterii. Za objawy choroby u człowieka najczęściej odpowiada L. icterohaemorrhagiae. Zakażeniem tym typem krętek zwane jest inaczej chorobą Weila. Przyczyną leptospirozy jest również L. grippotyphosa wywołujący tzw. gorączkę błotną.

Leptospiroza jest chorobą odzwierzęcą, inaczej zoonozą. Oznacza to, że źródłem zakażenia są zainfekowane zwierzęta. Najczęściej są to szczury i inne gryzonie. Ponadto chorobę roznoszą zwierzęta domowe (psy, koty), zwierzęta hodowlane (świnie, konie, bydło), oraz zwierzęta dzikie.

Leptospiroza u zwierząt przebiega zwykle bezobjawowo. Bakterie do środowiska wydalane są wraz z ich moczem. Jak można się zarazić?

• Do zakażenia leptospirozą dochodzi poprzez kontakt człowieka z wodą, glebą, mięsem, żywnością, w których znajdują się krętki Leptospira. Wnikają one przez błonę śluzową (spojówki, jama ustna) lub uszkodzoną skórę (otarcia, otwarte rany).
• Do zachorowania na leptospirozę może dojść ponadto w wyniku ugryzienia przez chore zwierze, zainhalowania krętek, przez łożysko w trakcie ciąży. Zwiększone ryzyko zachorowania na leptospirozę obejmuje niektóre grupy zawodowe. Należą do nich: rolnicy, weterynarze, rzeźnicy, osoby zajmujące się obróbką mięsa (np. jego pakowaniem), pracownicy kanalizacji, oczyszczalni ścieków.

Leptospiroza w Polsce to stosunkowo rzadka choroba. Częstsze zachorowania obserwuje się w porze letniej. Ryzyko jej wystąpienia wzrasta też w czasie powodzi.

Jakie są objawy leptospirozy u ludzi?

Objawy leptospirozy różnią się w zależności od etapu choroby. Pierwszy z nich związany jest z bakteriemią, czyli wysiewem krętek do krwi. Choroba ma nagły początek, a pierwsze objawy leptospirozy przypominają przeziębienie.

Pacjenci skarżą się na bóle głowy, uczucie ogólnego osłabienia, dreszcze, kaszel, gorączkę (około 39–40^oC), bóle mięśniowe, bóle gardła, utratę apetytu. Ponadto mogą dołączyć nudności, wymioty, zapalenie spojówek, nadwrażliwość na światło, bóle stawów, wysypka skórna.

Pierwszy etap choroby trwa zwykle około 7 dni. U większości pacjentów przebieg leptospirozy jest łagodny. Po tygodniu objawy najczęściej samoistnie ustępują. Chorzy przestają gorączkować i mają lepsze samopoczucie.

Drugi okres choroby związany jest z odpowiedzią układu odpornościowego organizmu. Pacjenci skarżą się na bardzo silne bóle głowy, sztywność karku, światłowstręt, czyli objawy zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. Wraca wysoka gorączka, do której dołączają: duszność, bóle brzucha, zaczerwienione spojówki, a nawet krwioplucie.

W niektórych przypadkach pojawia się żółtaczka. Ciężka leptospiroza żółtaczkowa zwana jest chorobą Weila. Dodatkowo dochodzi w niej do uszkodzenia nerek, objawiającego się krwiomoczem i białkomoczem. Mogą wystąpić również zmiany krwotoczne na skórze, krwawienia z nosa, krwioplucie.

Diagnostyka leptospirozy – jak rozpoznać zakażenie?

W przypadku wystąpienia objawów leptospirozy należy koniecznie zgłosić się do lekarza. W łagodnym przebiegu choroby leczenie nie jest konieczne, a dolegliwości mają tendencję do samoograniczania się.

Często pierwszy etap choroby nie jest prawidłowo rozpoznawany – ze względu na bardzo niecharakterystyczne, grypopodobne objawy. Dolegliwości, które sugerują pilną dalszą diagnostykę, to bardzo złe samopoczucie, ciężkie duszności, krwioplucie, żółtaczka, krwiomocz, skąpomocz (czyli oddawanie moczu w niewielkiej ilości).

W rozpoznaniu choroby bardzo przydatny jest wywiad. Infekcje krętkami Leptospira sugeruje praca w zawodach szczególnie narażonych na zakażenia, niedawny wyjazd do krajów strefy tropikalnej, kąpiele w stawach, jeziorach, uprawianie sportów wodnych, częsty kontakt ze zwierzętami i inne.

Diagnostyka leptospirozy obejmuje podstawowy panel badań krwi: morfologię, aktywność enzymów wątrobowych (AlAT, AspAT), mocznik, kreatyninę oraz wskaźniki stanu zapalnego (CRP, OB).

Nieprawidłowe wartości badań biochemicznych krwi mogą sugerować stan zapalny i uszkodzenie narządów wewnętrznych w wyniku zakażenia. Dodatkowo ocena funkcji nerek i wątroby pozwoli na planowanie dalszego postępowania.

Badaniem potwierdzającym leptospirozę jest mikroskopowa ocena oraz hodowla bakterii z próbek krwi, płynu mózgowo-rdzeniowego lub moczu. Przydatne są również testy serologiczne, określające poziom przeciwciał w organizmie.

Czytaj również: Choroba kociego pazura – co to jest? Przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie

Jak wygląda leczenie leptospirozy?

Leczenie leptospirozy powinno przebiegać na oddziale zakaźnym, w szpitalu. Podstawowym lekiem na leptospirozę są antybiotyki – penicyliny i tetracykliny. Antybiotykoterapię stosuje się w dużych dawkach, nawet przez kilka tygodni.

Wyniki badań bakteriologicznych i serologicznych pojawiają się dopiero po kilku tygodniach. Z tego względu leczenie antybiotykami rozpoczyna się na podstawie charakterystycznego wywiadu i objawów.

Leptospiroza to choroba prowadząca niekiedy do poważnych powikłań. W wyniku zakażenia krętkami może dojść do ciężkiego uszkodzenia nerek, wątroby, mięśnia sercowego, powikłań neurologicznych. Uszkodzenie nerek może doprowadzić do niewydolności tego narządu i konieczności hemodializ.