Askarioza – przyczyny, objawy i leczenie

Czym jest askarioza?

Glistnica, czyli askarioza, to choroba wywołana przez glistę ludzką (Ascaris lumbricoides) – pasożyt jelitowy, będący najczęstszą przyczyną robaczyc układu pokarmowego na świecie.

Glistnica najczęściej dotyka mieszkańców krajów rozwijających się, w których problemem jest zanieczyszczona woda i niskie standardy higieniczne. Na całym świecie z powodu powikłań glistnicy umiera około 20 000 osób. W Europie askarioza stwierdzana jest sporadycznie. Często mamy do czynienia z glistą ludzką u dzieci.

Glista ludzka – jakie są przyczyny glistnicy?

Bezpośrednią przyczyną askariozy jest połknięcie jaj inwazyjnych glisty ludzkiej. Uwolniona w jelicie larwa przenika do krwiobiegu, a następnie, wędrując przez: wątrobę, serce i płuca, dojrzewa.

Ostatecznie osiada w jelicie cienkim i tu żyje do dwóch lat, aktywnie produkując jaja, wydalane z kałem osoby zakażonej i stanowiące potencjalne źródło zakażenia.

Najważniejsze czynniki ryzyka zakażenia jajami glisty ludzkiej to:

• zbyt rzadkie lub niedokładne mycie rąk,
• niedokładne mycie oraz oczyszczanie warzyw i owoców,
• spożywanie zanieczyszczonej wody.

Po spożyciu jaj glista rozwija się i osiąga dojrzałość po około 2–3 miesiącach, czego manifestacją jest obecność produkowanych przez nią jaj w kale.

Azkarioza – objawy glistnicy

Objawy askariozy zależą ściśle od lokalizacji, w której aktualnie przebywają larwy glisty. Niekiedy przebieg zakażenia jest bezobjawowy, towarzyszyć mu może jedynie ból brzucha.

Klasyfikacja tej choroby pasożytniczej, na podstawie występujących objawów glisty ludzkiej, uwzględnia postacie glistnicy opisane poniżej.

• Glistnica płucna – manifestuje się: suchym kaszlem, dusznościami, odkrztuszaniem wydzieliny z krwią. Niekiedy zakażeniu glistą ludzką towarzyszą objawy uogólnione, takie jak gorączka i pokrzywka.
• Glistnica jelitowa – objawia się: kolkami i bólami brzucha, nudnościami, utratą łaknienia oraz spadkiem wagi ciała. Stosunkowo rzadkim powikłaniem jest niedrożność mechaniczna jelit, zapalenie wyrostka robaczkowego lub zapalenie otrzewnej.
• Glistnica wątrobowo-żółciowa – prowadzi do zapalenia dróg żółciowych lub ostrego zapalenie trzustki.

Wymienione objawy glistnicy nie umożliwiają jednoznacznego rozpoznania askariozy, gdyż mają niespecyficzny charakter. Dlatego kluczowe znaczenie w diagnozie Ascaris lumbricoides mają badania laboratoryjne.

Askarioza – badanie z krwi czy kału?

Diagnostyka askariozy opiera się przede wszystkim na stwierdzeniu obecności jaj glisty w kale o charakterystycznym brodawkowatym kształcie. W przypadku płucnej lokalizacji larw, ich obecność można niekiedy wykazać w plwocinie. Ponadto niekiedy w okresie wędrówki larw w przypadku glisty ludzkiej badanie krwi wykazać można eozynofilię, czyli zwiększony odsetek eozynofilów. Nie jest to jednak test specyficzny.

Powikłania glistnicy można potwierdzić badaniem rentgenowskim lub ultrasonograficznym jamy brzusznej. Glistnicę płucną różnicować należy z zapaleniem płuc czy oskrzeli oraz astmą oskrzelową. Z kolei lokalizacja jelitowa askariozy wymaga wykluczenia skrętu bądź guzów jelit.

Czytaj również: Choroba kociego pazura – co to jest? Przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie

Askarioza – leczenie Ascaris lumbricoides

Każde zakażenie glistą ludzką wymaga leczenia – także to o przebiegu bezobjawowym. W leczeniu glistnicy stosuje się następujące leki: mebendazol (w dawce 200 mg) lub albendazol (w dawce jednorazowej 400 mg) oraz pyrantel (w jednorazowej dawce 10 mg/kg).

Ponadto stosuje się objawowe leczenie glisty ludzkiej polegające na podawaniu glikokortykoteroidów rozszerzających drogi oddechowe. Rzadko konieczna jest interwencja chirurgiczna i usunięcie glist na drodze laparoskopowej. Rokowania w glistnicy są dobre, a kryterium wyleczenia jest brak obecności jaj glist w stolcu chorego, w trzykrotnym badaniu kału wykonanym 2 tygodnie po leczeniu.

Jeżeli chodzi o glistnicę, profilaktyka zakażenia sprowadza się do mycia rąk przed jedzeniem oraz dokładnego oczyszczania warzyw i owoców przed spożyciem.