Żylaki odbytu w ciąży - przyczyny, objawy, leczenie i profilaktyka

Przyczyny powstawania żylaków odbytu

Guzki krwawnicze (żylaki odbytu) to poduszkowate uwypuklenia utworzone przez sploty żylne i tkankę łączną. Wspomagają mechanizmy odpowiedzialne za zamykanie kanału odbytu. Natomiast dopiero znaczne ich powiększenie i przemieszczenie określamy terminem - choroba hemoroidalna, powszechnie nazywana hemoroidami.

Co ma wpływ na pojawienie się żylaków odbytu?

Żylaki odbytu są następstwem niewydolności żylnej, spowodowanej czynnikami genetycznymi albo będącej konsekwencją prowadzenia siedzącego trybu życia. Niewątpliwie zaburzenie rytmu wypróżnień również ma znaczenie. Wśród czynników sprzyjających powstaniu hemoroidów znajduje się także nadciśnienie w żyle wrotnej, a także złe nawyki żywieniowe (dieta obfitująca w tłuste, ciężkostrawne produkty a uboga w błonnik).

Żylaki odbytu w ciąży - przyczyny

Hemoroidy w ciąży mogą być skutkiem zmian w gospodarce hormonalnej. Kluczową rolę odgrywa progesteron, wytwarzany początkowo przez ciałko żółte, następnie przez łożysko, który rozszerza naczynia żylne (osłabia mięśnie gładkie), co oznacza zwolnienie przepływu krwi. Powoduje to powstanie nie tylko żylaków odbytu, ale również żylaków kończyn dolnych.

Adaptacja układu krążenia w czasie ciąży wiąże się ze zwiększeniem objętości krwi krążącej, co w powiązaniu z powiększającą się macicą (wzrost ciśnienia w miednicy mniejszej) powoduje nabrzmienie żył okolic odbytu.

Stan ten ulega znacznemu pogorszeniu, gdy kobieta dodatkowo cierpi na zaparcia. Przyczyną jest wolniejsza i mniej efektywna praca układu pokarmowego. Wypróżnianie wiąże się wówczas z dużym wysiłkiem, co źle wpływa na żylaki. Zaparcia mogą wynikać również z farmakoterapii preparatami żelaza z powodu niedokrwistości, która jest jednym z częstszych problemów przyszłych mam.

Żylaki odbytu po porodzie

Po porodzie często obserwuje się zaostrzenie przebiegu żylaków odbytu, które manifestuje się powiększeniem rozmiarów żylaków, ale także nasileniem dolegliwości bólowych. W wielu przypadkach zmiany te dość szybką się cofają. W przeciwnym razie lekarz może zasugerować obliterację poszerzonych splotów żylnych (jest to miejscowe wstrzyknięcie do zmienionej chorobowo żyły preparatu, który ma na celu zamknięcie naczynia) w warunkach ambulatoryjnych lub usunięcie operacyjne.

Czy żylaki odbytu w ciąży są groźne dla dziecka?

Hemoroidy , mimo, iż są nieprzyjemną przypadłością przyszłych mam, nie są niebezpieczne zarówno dla matki, jak i dziecka.

Objawy żylaków odbytu

Jednym z pierwszych objawów guzków krwawniczych jest krwawienie jasnoczerwoną krwią (wynikające z powstania szczelin okołoodbytniczych). Częstsze i bardziej obfite może skutkować wystąpieniem niedokrwistości albo nasilać już istniejącą.

Ponadto pacjentki zgłaszają:

• uporczywy świąd lub pieczenie w okolicy odbytu,
• ból podczas oddawania stolca (za nasilone dolegliwości bólowe może odpowiadać zakrzepica guzka),
• uczucie niekompletnego wypróżnienia.

Profilaktyka żylaków odbytu

Profilaktyka hemoroidów koncentruje się w głównej mierze na zapobieganiu zaparciom. W tym celu należy zadbać o odpowiednią ilość błonnika w diecie i dostarczanie dużej ilości płynów, najlepiej wody mineralnej niegazowanej.

Źródłem błonnika są przede wszystkim:

• warzywa (brokuły, buraki),
• owoce (jabłka, gruszki, banany),
• pieczywo pełnoziarniste,
• otręby.

Zalecana dzienna dawka błonnika w diecie osoby dorosłej to 35 g (dziesięć jabłek, średniej wielkości).

Należy zwiększyć aktywność fizyczną, co przeciwdziała zastojom w jelitach. Ponadto, warto regularnie ćwiczyć mięśnie dna miednicy (mięśnie Kegla), co znacznie usprawnia krążenie w tej części ciała. Aby zmniejszyć nocą nacisk na jelita, ciężarne powinny spać na boku. Nie jest wskazane długotrwałe stanie czy siedzenie.

Leczenie żylaków odbytu

Rynek farmaceutyczny dysponuje bardzo wieloma preparatami OTC (bez recepty), tj. maści, kremy, które łagodzą przykre dolegliwości, ale nie należy ich stosować bez uprzedniej konsultacji z lekarzem prowadzącym.

Najczęściej stosuje się delikatne kremy czy ciepłe kąpiele, które łagodzą świąd. W przypadku znacznych dolegliwości bólowych lekarz może przepisać bezpieczne leki miejscowo znieczulające na bazie lidokainy czy działające przeciwzapalnie. Mimo, iż nie stanowią one zagrożenia dla życia matki czy dziecka, farmakoterapia w miarę możliwości powinna być krótkotrwała.

Jak można sobie pomóc w przypadku żylaków odbytu w ciąży?

• Dolegliwości bólowe można próbować zwalczyć stosując zimne kompresy z lodu, a podczas siedzenia podkładać poduszkę.
• Po każdym wypróżnieniu należy myć okolice odbytu stosując płyn do higieny intymnej, a będąc poza domem przy użyciu specjalnych chusteczek.
• Pomocne mogą okazać się również zioła. Przeciwzapalnie działa napar z kory dębu, a tanina, składnik herbaty, hamuje krwawienia i łagodzi świąd.