Ciąża zaśniadowa i częściowa ciąża zaśniadowa

Co to jest ciążowa choroba trofoblastyczna?

Ciążowa choroba trofoblastyczna powstaje w wyniku nieprawidłowego zapłodnienia komórki jajowej, która następnie implantuje oraz szybko rozrasta się w jamie macicy. Ciąża zaśniadowa w większości przypadków ulega samoistnemu poronieniu. W przypadku, kiedy tylko część kosmówki jest zmieniona zaśniadowi, dalszy rozwój ciąży jest możliwy (częściowa ciąża zaśniadowa). W większości przypadków ciąż zaśniadowych nie ma płodu, łożyska czy płynu owodniowego. Wielkość macicy jest nieproporcjonalna do tygodnia ciąży, której przyczyną są szybko rosnące pęcherzyki wypełnione płynem. Dochodzi również do krwawienia z pochwy lub do jamy macicy ze względu na brak łożyska. Zaśniad groniasty może się również przekształcić w formę inwazyjną, kosmki wrastają w mięsień macicy. Większa część kobiet po przebytej ciąży zaśniadowej rodzi później zdrowe dziecko.

Czytaj również: Wrastający paznokieć – przyczyny, objawy, leczenie, klamra, domowe sposoby

Rodzaje ciąż zaśniadowych

Wyróżniane są dwa rodzaje ciąży zaśniadowej:

1. Ciąża zaśniadowa całkowita - powstaje w wyniku zapłodnienia komórki jajowej przez dwa lub jeden plemnik, natomiast cały materiał genetyczny pochodzi jedynie od ojca. Budowa łożyska jest nieprawidłowa oraz bardzo szybko wzrasta, w tej ciąży nie ma rozwijającego się płodu, ponieważ dochodzi do powikłania we wczesnej ciąży w wyniku nieprawidłowego przebiegu procesu zapłodnienia. U kobiety występują objawy poronienia zagrażającego bądź niezupełnego, najczęściej jest to krwawienie z dróg rodnych;
2. Częściowa ciąża zaśniadowa - powstaje w wyniku zapłodnienia komórki jajowej poprzez dwa plemniki, natomiast materiał genetyczny pochodzi od matki oraz ojca. W tej ciąży łożysko rozwija się normalnie, a płód jest genetycznie nieprawidłowo ukształtowany. W takim przypadku jest szansa donoszenia ciąży oraz urodzenia dziecka. Objawami jest poronienie niedokonane. Częściowa ciąża zaśniadowa rzadko przechodzi w przetrwałą chorobę trofoblastyczną.

Przyczyny ciąży zaśniadowej

Do przyczyn ciąży zaśniadowej można zaliczyć:

• wcześniejsze występowanie ciąż zaśniadowych w wywiadzie,
• wiek – ryzyko wystąpienia ciąży zaśniadowej rośnie u kobiet po 35 roku życia (istotne znaczenie przypisywane jest starzeniu się komórek jajowych),
• poronienia,
• nieprawidłowości owulacji,
• dieta w ciąży (uboga w karoten).

Objawy ciąży zaśniadowej

U większości kobiet ciężarnych z ciążową chorobą trofoblastyczną około 4 tygodnia ciąży występują wczesne krwawienia. W późniejszym okresie trwania ciąży można stwierdzić, iż w wydzielinie występują struktury przypominające gronka winogron. Do objawów ciąży zaśniadowej należą:

• krwawienie z dróg rodnych,
• podwyższony poziom beta hCG,
• wielkość macicy nieproporcjonalna do tygodnia ciąży,
• wzmożone wymioty bądź mdłości,
• brach ruchów płodu,
• podwyższone ciśnienie krwi,
• rozległe obrzęki.

Diagnostyka ciąży zaśniadowej

W większości przypadków ciążowej choroby trofoblastycznej macica ciężarnej jest nieproporcjonalna do tygodnia ciąży oraz występuje krwawienie z dróg rodnych. W przypadku kiedy nie można zaobserwować żadnych objawów klinicznych, podstawowym badaniem jest ultrasonograficzne badanie przezpochwowe (USG). Podczas badania można rozpoznać zaśniad groniasty oraz najczęściej nie stwierdza się czynności serca płodu. Charakterystycznym obrazem podczas badania USG jest obraz przypominający burzę śnieżną, jest on charakterystyczny dla zaśniadu groniastego całkowitego. Nieprawidłowo powiększone jest również stężenie beta hCG (beta gonadotropiny kosmówkowej) często przekracza 20 000 IU/ml. Badaniem histopatologicznym materiału uzyskanym z jamy macicy, musi być potwierdzone ostateczne rozpoznanie. W postępowaniu diagnostycznym powinna zostać uwzględniona również morfologia krwi, ocena funkcji nerek, wątroby oraz tarczycy.

Leczenie ciąży zaśniadowej

Jeśli ciąża nie zakończyła się samoistnie, naczelnym elementem leczenia jest opróżnienie macicy, optymalnym postępowaniem w takim przypadku jest wyssanie zawartości jamy macicy, a następnie jej łyżeczkowanie. Wszystkie tkanki, które zostały usunięte, będą poddane badaniu histopatologicznemu. Bardzo ważna jest systematyka w monitorowaniu regresji choroby, ocenie poddaje się wartość stężenia beta hCG w surowicy krwi. Zgodnie ze schematami postępowania w przypadku ciążowej choroby trofoblastycznej oceny beta gonadotropiny kosmówkowej dokonuje się po 3 tygodniach od opróżnienia jamy macicy. Obniżenie poziomu beta hCG oraz ponowne podniesienie oznacza, iż komórki zaśniadu w ścianie macicy powiększyły się. Właśnie te komórki mogą przekształcić się w nowotwór oraz rozszerzyć się na inne organy.

Dalsze postępowanie zależy od uzyskanego wyniku:

• Stężenie beta hCG jest niższe niż 5 IU/l - następne kontrole beta hCG są wykonywane co miesiąc aż do szóstego miesiąca przez okres dwóch lat. Po upływie tego okresu uznaje się kobietę za wyleczoną i może planować kolejną ciążę;
• Stężenie beta hCG jest wyższe niż 5 IU/l - kontrola beta hCG wykonywana jest przez sześć miesięcy co dwa tygodnie, jeśli wartość stężenia spada prowadzi się dalsze postępowanie takie jak w pierwszym podpunkcie;
• Po trzech tygodniach od opróżnienia jamy macicy stężenie beta hCG wynosi powyżej 20000 IU/l oraz utrzymuje się krwawienie z dróg rodnych a poziom beta hCG utrzymuje się w kolejnych badaniach lub wzrasta - powinno się rozpoznać przetrwałą chorobę trofoblastyczną oraz należy rozpocząć chemioterapię.

W celu wykluczenia przerzutów należy wykonać również zdjęcie klatki piersiowej.

U kobiet, u których ciążowa choroba trofoblastyczna zakończyła się poronieniem, ryzyko jej wystąpienia w kolejnych ciążach wzrasta.

Czytaj również: Niepowściągliwe wymioty ciężarnych – czym są? Przyczyny, rozpoznanie, postępowanie i profilaktyka

Powikłania i profilaktyka ciąży zaśniadowej

Podstawowym powikłaniem ciążowej choroby trofoblastycznej jest poronienie, w którym najczęściej nie stwierdza się płodu. W przypadku kiedy poronienie nie wystąpi, a ciąża rozwija się dalej, rośnie ryzyko niedokrwistości, zakażenia, przedłużających się wymiotów w początkowym okresie trwania ciąży czy wczesnego wystąpienia nadciśnienia tętniczego indukowanego ciążą. Czasami w rzadkich przypadkach może dojść do nadczynności tarczycy. U kobiet, u których zmiana uległa zezłośliwieniu, może dojść do zgonu.

Po ukończeniu ciąży, bez względu na formę jej zakończenia (poronienie, poród, opróżnienie jamy macicy) kobieta nie powinna stosować doustnej antykoncepcji, zwiększa to ryzyko powtórzenia się ciążowej choroby trofoblastycznej w kolejnej ciąży.