Anoreksja a ciąża

Czym jest anoreksja?

Anoreksja, inaczej zwana również jadłowstrętem psychicznym, jest chorobą u podstaw której leżą zaburzenia odżywiania. Występuje ona wśród obu płci, ale u kobiet jest zdecydowanie częściej rozpoznawana. Zwykle dotyczy młodych osób, nastolatek, dwudziestolatek, czyli kobiet w wieku rozrodczym, wśród których na pewno znajduje się wiele przyszłych mam.

Anoreksję cechuje świadome i celowe dążenie do zmniejszenia swojej masy ciała. Myśl ta nadmiernie absorbuje osobę cierpiącą na jadłowstręt psychiczny i wpływa na całe jej postępowanie. Wszelkie działania nakierowane są na osiągnięcie narzuconego sobie niskiego progu masy ciała poprzez:

• zmniejszenie wartości kalorycznej przyjmowanej w ciągu doby,
• wywoływanie wymiotów,
• intensywne uprawianie sportu,
• stosowanie leków hamujących łaknienie, przyspieszających metabolizm.

Zastosowanie powyższych środków ostatecznie prowadzi do wystąpienia cech charakterystycznych dla anoreksji, która objawia się:

• niską masą ciała, BMI < 17,5 kg/m²
• chorobliwą obawą przed otyłością,
• zaburzeniami hormonalnymi odpowiedzialnymi między innymi za rozregulowanie lub zanik miesiączki.

Wyliczanie BMI

Przy okazji tego artykułu warto zapoznać się z prawidłowym sposobem obliczania współczynnika masy ciała, czyli BMI (ang. body mass index). Jest on zależny od aktualnej masy ciała i wzrostu, aby go obliczyć należy masę ciała wyrażoną w kilogramach podzielić przez wzrost wyrażony w metrach i podniesiony do kwadratu. Przykładowo, BMI osoby, która mierzy 165 cm i waży 50 kg wylicza się w następujący sposób:

165 cm = 1,65 m

BMI = 18,36 kg/m²

BMI = 50/1,65 m²

Są przyjęte pewne zakresy wartości odpowiadające normie i te, które świadczą o znacznym niedoborze masy ciała lub otyłości. Poniższa tabela ułatwi sprawdzenie, do której grupy należy konkretna osoba:

Ciąża u kobiety chorej na anoreksję

Jak powszechnie wiadomo, do powstania nowego organizmu potrzebny jest plemnik i komórka jajowa. Ta druga powstaje na drodze wielu skomplikowanych mechanizmów, do których przebiegu niezbędne są odpowiednie stężenia różnych hormonów. U zdrowej, młodej kobiety, bez zaburzeń hormonalnych i wynikających z nich zaburzeń miesiączkowania co miesiąc w jej jajnikach pod wpływem przemian hormonalnych wzrastają pęcherzyki, z których powstaje komórka jajowa. U kobiet cierpiących na anoreksję zaburzenia odżywiania prowadzą do nieprawidłowego działania podwzgórza oraz przysadki mózgowej, w wyniku czego gospodarka hormonalna jest w znacznym stopniu rozregulowana, przez co ich cykle stają się bezowulacyjne, a to ogranicza możliwości rozrodcze. Efektem tego wszystkiego jest najczęściej niepłodność, czyli niemożność zajścia w ciążę.

U kobiet z jadłowstrętem psychicznym, które chciałyby zostać mamami, wymagana jest specjalistyczna opieka zespołu doświadczonych lekarzy, najlepiej jeżeli będzie to psychiatra, położnik-ginekolog, którzy zajmowali się już takimi przypadkami. Dodatkowym warunkiem jest wyrównanie niedoborów składników odżywczych i osiągnięcie przez przyszłą mamę wartości BMI przynajmniej bliskiego wartości 17kg/m². U takiej kobiety jest szansa na powrót cykli owulacyjnych. Natomiast nawet gdyby doszło do powstania komórki jajowej w jej organizmie i zostałaby ona zapłodniona, to szanse na prawidłowy rozwój takiej ciąży są również ograniczone. W takich przypadkach istnieje zwiększone ryzyko wczesnego poronienia, obumarcia ciąży, porodu przedwczesnego. Poza wpływem na sam przebieg ciąży, anoreksja może się również przyczynić do zaburzeń już na etapie rozwoju płodu, przyjścia na świat dziecka z małą masą urodzeniową i dalszych wynikających z tego komplikacji.

Anoreksja w trakcie ciąży

W trakcie ciąży ciało kobiety zmienia się w dosyć szybkim tempie. Początkowo powiększają się piersi, później w związku z wzrastającym płodem i powiększającą się macicą zaczyna się powiększać obwód brzucha, poszerzają się biodra. Są to zmiany, na które nie ma się większego wpływu. Natomiast osoba chorująca na anoreksję, nawet jeżeli przed zajściem w ciążę udało jej się uzyskać prawidłową masę ciała i być może jej choroba została podleczona, w ciągu tych dziewięciu miesięcy spotka się ze sporym wyzwaniem. Zazwyczaj te kobiety w mniejszym stopniu przybierają na wadze, ale zdarza się również, że właśnie wtedy występuje nawrót anoreksji. Chcąc zachować swoją sylwetkę zaczynają stosować różne sposoby, aby uniknąć wzrostu masy ciała. Niestety, wszystkie te działania mają wpływ nie tylko na zdrowie przyszłej mamy, ale przede wszystkim na rozwijający się płód, który do prawidłowego wzrostu potrzebuje odpowiednich ilości substancji odżywczych, a w tej sytuacji jest zupełnie bezbronny i zdany tylko i wyłącznie na swoją przyszłą mamę.

Co to jest pregoreksja?

Ostatnio w psychologii pojawiło się nowe określenie, a mianowicie pregoreksja. Zauważono, że kobiety bez stwierdzonej w przeszłości anoreksji, ogólnie zdrowe, nagle w ciąży zaczynają się nadmiernie przejmować swoją sylwetką i związanymi z nią zmianami. Pojawia się u nich chorobliwy lęk przed przybraniem na wadze, co w efekcie wiąże się z podejmowaniem różnych działań mających na celu ograniczenie wszystkich powyżej wymienionych procesów. Opisana sytuacja w skrajnych przypadkach zaczyna przypominać objawy występujące w anoreksji i znalazła już swoją nazwę – pregoreksja.

Pierwsze przypadki pregoreksji zauważono w Stanach Zjednoczonych, ale po nagłośnieniu sprawy okazało się, że to samo ma miejsce także w innych krajach. Zjawisko jest względnie nowe, dlatego nie jest na obecną chwilę możliwe określenie tzw. grupy zwiększonego ryzyka. Przypuszcza się, że tak jak w przypadku anoreksji, może to dotyczyć tych kobiet, które mają problem z zaakceptowaniem własnej kobiecości oraz mają potrzebę stałego kontrolowania się.