Wysoka gorączka u dziecka – jak szybko zbić gorączkę u małego dziecka?

Kiedy gorączka u dziecka jest wysoka?

Gorączka to podwyższenie ciepłoty ciała powyżej 38 st. C (punktem odniesienia jest temperatura w odbytnicy). Najczęstszą przyczyną gorączki są infekcje. O bardzo wysokiej gorączce mówimy wtedy, gdy temperatura przekracza 40 st. C.

Wysoka gorączka, czyli gorączka powyżej 40 st. C, może pojawić się u dziecka zarówno w przebiegu infekcji wirusowej (np. rumienia nagłego), jak i w przebiegu poważnego zakażenia bakteryjnego. Wysokiej ciepłoty ciała nie powinno się bagatelizować – dziecko powinno zostać niezwłocznie zbadane przez lekarza, który oceni jego stan ogólny i obecność poszczególnych objawów chorobowych, a także ustali ryzyko poważnej infekcji. Leczenie powinno obejmować postępowanie przyczynowe (np. podanie antybiotyku w przypadku infekcji bakteryjnej, leku na wirusy w przypadku infekcji wirusowej) oraz działanie objawowe (zwalczanie gorączki za pomocą leków oraz metod pozafarmakologicznych).

Jakie są przyczyny wysokiej gorączki u małego dziecka?

Dziecko może reagować wysoką gorączką na znaczną część infekcji. Najczęściej spotykanymi przyczynami wysokiej gorączki u dziecka są:

• ostre zapalenie gardła i migdałków – wysoką gorączkę daje zwykle angina paciorkowcowa,
• ostre zapalenie ucha środkowego,
• rumień nagły (tzw. trzydniówka),
• zapalenie płuc,
• zakażenie układu moczowego,
• grypa.

Rzadszymi, ale poważnymi przyczynami wysokiej gorączki u dziecka, są: posocznica oraz zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.

Wysoka gorączka ma nie tylko podłoże infekcyjne. Pojawia się również w przebiegu chorób autoimmunologicznych (np. tocznia rumieniowatego układowego), zapaleń stawów (chorobą przebiegającą z wysoką gorączką, imitującą infekcję, jest np. młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów o początku układowym), chorób nowotworowych (białaczki, chłoniaki), przełomów endokrynologicznych (np. przełomu tarczycowego).

Wysoka gorączka u dziecka i niemowlaka – co robić?

Wysoka gorączka u dziecka powinna zawsze skłonić rodzica do niezwłocznego zgłoszenia się na konsultację do lekarza. Specjalista ustala diagnozę w oparciu o badanie przedmiotowe (obserwacja, dotyk, opukiwanie etc.) i podmiotowe (wywiad lekarski) uzupełnione o badania laboratoryjne.

Analiza wskaźników stanu zapalnego (stężenia leukocytów we krwi, odsetgranulocytów, CRP, prokalcytoniny) pozwala na stwierdzenie, jak poważna jest infekcja, jaki jest stopień zagrożenia sepsą, a także jakiego leczenia wymaga dziecko. Niskie wskaźniki stanu zapalnego wskazują na to, że infekcja najprawdopodobniej ma tło wirusowe i nie wymaga leczenia antybiotykiem. Znacznie podwyższone wykładniki stanu zapalnego powinny budzić niepokój, bowiem świadczą o ogólnoustrojowej reakcji zapalnej (tzw. SIRS), która wiąże się z hospitalizacją i terapią antybiotykową o szerokim spektrum działania.

Oprócz pomiaru ciepłoty ciała, należy zwrócić uwagę na stan ogólny dziecka i na objawy towarzyszące gorączce. Szczególny niepokój budzi dziecko z zaburzeniami świadomości, słabo reagujące bądź niereagujące na bodźce, z przymusowym ułożeniem ciała, z bladą lub siną skórą, z przyspieszonym oddechem, dusznością, wybroczynami. W trakcie badania gorączkującego dziecka należy obowiązkowo ocenić objawy oponowe, m.in. sztywność karku – jeżeli są one dodatnie, konieczna jest diagnostyka w kierunku neuroinfekcji.

Szczególnego potraktowania wymaga wysoka gorączka u noworodka. Takie dziecko wymaga pełnego opracowania septycznego – pobrania posiewów (moczu, krwi, z gardła), a także wykonania punkcji lędźwiowej i oceny płynu mózgowo-rdzeniowego, celem wykluczenia (lub potwierdzenia) zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych.

Jak zbijać wysoką gorączkę u dziecka? Kiedy i jakie leki podać?

Wysoka gorączka u dzieci w wieku od 6 miesięcy do 5 lat może skutkować wystąpieniem drgawek gorączkowych. Najczęściej pojawiają się one w pierwszej dobie choroby, przy szybkim narastaniu gorączki. Aby nie dopuścić do takiego epizodu, należy szybko reagować na gorączkę – obniżać ją za pomocą metod farmakologicznych (leki przeciwgorączkowe) oraz pozafarmakologicznych (chłodne okłady). U dzieci w wieku do 6 miesięcy i powyżej 5. roku życia, które nie cierpią na choroby przewlekłe, wysoka gorączka nie powinna doprowadzić do napadu drgawek. Wywołuje jednak znaczny dyskomfort, dlatego także wymaga niezwłocznego zbijania. Jak zbić gorączkę u dziecka? Do obniżania gorączki najczęściej stosowane są:

• ekstrakt z lipy,
• paracetamol (10–15 mg/kg masy ciała drogą doustną, 20–25 mg/kg drogą doodbytniczą),
• ibuprofen (10 mg/kg masy ciała).

Ekstrakt z lipy to naturalny i bezpieczny sposób na gorączkę u dziecka, który wspomaga mechanizmy obronne organizmu. Wyciąg i gorące napary z lipy działają przeciwzapalnie oraz napotnie (z uwagi na zawartość flawonoidów). Mogą być przyjmowane doustnie, ale także stanowić dodatek do kąpieli.

U dzieci nie wolno stosowania kwasu acetylosalicylowego (popularnej aspiryny). Jej przyjęcie jest niebezpieczne w przypadku wszelkich infekcji wirusowych. Podanie tego leku może wywołać zespół Reye'a.

Ponadto, należy pamiętać o tym, że gorączka zwiększa zapotrzebowanie na płyny, dlatego dziecko powinno być obficie pojone. Nawadnianie należy rozpocząć od doustnych płynów nawadniających.