Woskowina w uszach u dziecka

Czym jest woskowina?

Woskowina to wydzielina gruczołów woszczynowych oraz gruczołów łojowych przywłosowych, obecnych w skórze przewodu słuchowego zewnętrznego, połączona ze złuszczonym naskórkiem. Przypisuje się jej udział w natłuszczaniu, oczyszczaniu i nawilżaniu przewodu słuchowego zewnętrznego, a także funkcję ochronną przed drobnoustrojami. Zawiera ona bowiem substancje działające przeciwbakteryjne (enzymy lizosomalne, przeciwciała), a także obniżające pH (kwaśne środowisko w mniejszym stopniu sprzyja rozwojowi zakażenia).

Woskowina w uszach u dziecka jest miękka, o zabarwieniu żółtym lub brązowym. Na jej wygląd mają wpływ predyspozycje genetyczne. W warunkach prawidłowych wytwarzana wydzielina ulega ewakuacji.

Sprawdź też: Woskowina w uchu – jak usunąć czop woskowinowy?

Zaleganie i nadmiar woskowiny w uchu – przyczyny

Przewód słuchowy jest wąski, szczególnie w miejscu połączenia jego części chrzęstnej i kostnej. Niejednokrotnie zdarza się, że woskowina w uszach u dziecka nie jest w stanie pokonać zwężenia i dochodzi do jej zalegania. Sytuacji tej sprzyjają anatomiczne anomalie budowy przewodu słuchowego zewnętrznego (np. zbyt kręty lub zbyt wąski przewód słuchowy – często stwierdzany u dzieci z zespołem Downa), a także nieumiejętne oczyszczanie uszu (niewskazane, aczkolwiek często praktykowane, jest oczyszczanie głębszych odcinków przewodów słuchowych za pomocą patyczków higienicznych, które, zamiast sprzyjać ewakuacji wydzieliny, wprowadzają ją w głąb przewodu).

Inną przyczyną zalegania woskowiny w uszach u dziecka może być jej nadmierna produkcja uwarunkowana genetycznie, stymulowana m.in. przez drażniące środki chemiczne, takie jak np. mydło, zanieczyszczenia środowiska, obecność ciał obcych w uchu (np. częste noszenie słuchawek, korzystanie z aparatu słuchowego).

Ucho zatkane przez woskowinę – objawy

Jakie objawy daje zatkanie przewodu słuchowego przez woskowinę? Jeżeli czop woskowiny znacząco zmniejsza średnicę przewodu słuchowego, dochodzi do niedosłuchu. Ponadto, gdy występuje nadmiar woskowiny, dziecko może odczuwać dyskomfort, wrażenie zatkanego, pełnego ucha, być marudne, płaczliwe, zgłaszać ból ucha, trzymać się za nie lub je pocierać.

Dołączyć się mogą do tego zaburzenia błędnikowe – zawroty głowy, zaburzenia równowagi, szumy uszne. Dolegliwości mogą nasilać się po kąpieli, gdy czop z woskowiny w uszach u dziecka pęcznieje pod wpływem wody.

Usuwanie woskowiny z uszu

Rodzice często podejmują próbę oczyszczania ucha z zalegającej wydzieliny (usuwania woskowiny) za pomocą patyczków higienicznych. Postępowanie to jest zdecydowanie odradzane. Dziecko z czopem woskowinowym zalegającym w przewodzie słuchowym zewnętrznym powinno trafić do lekarza, który potwierdzi zaleganie wydzieliny w badaniu otoskopowym (wziernikowaniu ucha) i dokona usunięcia woskowiny z uszu.

Dopuszczalne są także próby rozmiękczenia zalegającej wydzieliny za pomocą kropli lub emulsji do uszu zawierających np. olej parafinowy, glicerynę, sodę oczyszczoną itd. (bezwzględnym przeciwwskazaniem jest podejrzenie przebicia błony bębenkowej oraz wyciek z ucha). Dzięki takiemu postępowaniu często dochodzi do ewakuacji wydzieliny i usunięcia woskowiny z ucha bez dodatkowych zabiegów.

Metodami stosowanymi w usuwaniu czopa woskowinowego są:

• przepłukanie przewodu słuchowego ciepłą wodą (o temperaturze około 37°C); najlepiej użyć do tego celu strzykawki, kierując strumień wody do góry i ku tyłowi; zabieg ten powinien zostać wykonany przez lekarza (płukanie ucha jest bezwzględnie przeciwwskazane w przypadku podejrzenia perforacji, przebicia błony bębenkowej oraz stwierdzenia wycieku z ucha);

• usuwanie mechaniczne przy pomocy ssaka lub kleszczyków – stosowane jest rzadziej i powinno być przeprowadzane przez doświadczonego lekarza.

W celu ułatwienia procesu usuwania woskowiny można uprzednio rozmiękczyć ją za pomocą gliceryny, oleju parafinowego itd.

Ucho zatkane woskowiną

Przewlekłe zaleganie czopa woskowinowego może skutkować stanem zapalnym skóry przewodu słuchowego zewnętrznego i/lub błony bębenkowej, a także przebiciem błony bębenkowej.

Jak prawidłowo dbać o higienę uszu?

Przy problemie z woskowiną w uszach u dziecka ważną rolę odgrywa higiena. Prawidłowa higiena uszu zmniejsza ryzyko utworzenia czopa woskowinowego. Rodzice powinni zatem dobrze znać jej zasady. Uszy powinny być myte codziennie – najlepiej robić to za pomocą wilgotnego gazika nawiniętego na mały palec lub samego palca. Patyczki higieniczne mogą być stosowane jedynie do oczyszczania ucha i ujścia przewodu słuchowego.