Sposoby na ból gardła u dziecka

Ból gardła a zapalenie gardła u dziecka

Zapalenie gardła to jedna z najczęstszych chorób stwierdzanych w pediatrii. Mimo iż jest to choroba łagodna, ustępująca samoistnie lub dobrze poddająca się leczeniu, potrafi być dla małego pacjenta przykra i sprawiać duży dyskomfort. Dziecko uskarża się na ból gardła, który utrudnia mu przyjmowanie pokarmów i płynów, staje się marudne, cierpiące. Co zatem można zrobić, aby złagodzić tę dolegliwość, jakie sposoby na ból gardła u dziecka zastosować?

Ból gardła u dziecka najczęściej jest objawem infekcji wirusowej, rzadziej bakteryjnej. Zapalenie gardła u dzieci zwykle ustępuje samoistnie, bez leczenia, jednak przykre dolegliwości warto łagodzić, stosując leki przeciwzapalne, leki przeciwbólowe, a także preparaty kojące ból i nawilżające śluzówki, w tym preparaty bazujące na naturalnych substancjach ziołowych. W tym wypadku bardzo skuteczną i atrakcyjną propozycją dla malucha, a zarazem sposobem na ból gardła u dziecka są lizaki na gardło (można je podawać już dziecku trzyletniemu).

Problemem u dzieci skarżących się na ból gardła często jest niechęć do przyjmowania pokarmów i płynów – to sprawia, że nierzadko dziecko chore na zapalenie gardła jest odwodnione, co może zakończyć się koniecznością hospitalizacji.

Dlaczego dziecko skarży się na ból gardła?

Najczęstszą przyczyną bólu gardła u dziecka jest zapalenie gardła, tzn. stan zapalny błony śluzowej gardła i okolicznej tkanki limfatycznej. Zapalenie gardła najczęściej wywołane jest przez wirusy – to 70–90% zachorowań, np. wirusy Coxsackie, EBV (wirus Epsteina-Barr), CMV (cytomegalowirus), enterowirusy, wirusy grypy i paragrypy, adenowirusy, wirus ospy wietrznej, wirus odry. Rzadziej zapalenie gardła wywołane jest przez bakterie, zwłaszcza paciorkowce grupy A, ale też bakterie atypowe, takie jak Mycoplasma czy Chlamydia.

Zakażenie przenosi się drogą kropelkową lub drogą kontaktu bezpośredniego z osobą chorą. Na zachorowania szczególnie podatne są dzieci w wieku 4–6 lat, a więc w trakcie kształtowania się odporności.

Objawami towarzyszącymi bólowi gardła u dziecka są:

• gorączka,
• bóle kostno-stawowe,
• uczucie rozbicia,
• pogorszenie samopoczucia,
• osłabienie apetytu,
• bóle głowy.

W badaniu przedmiotowym obserwuje się zaczerwienienie i rozpulchnienie gardła, często z obecnością wydzieliny na tylnej ścianie gardła, z rozpulchnieniem migdałków, czasem z obecnością nalotów na migdałkach, a także powiększenie węzłów chłonnych.

Ból gardła u dziecka – przyczyny

Wśród przyczyn bólu gardła u dziecka wyróżniamy także:

• wysuszenie śluzówek (np. wskutek przebywania w pomieszczeniach o małej wilgotności powietrza lub wskutek niedostatecznego przyjmowania płynów),
• podrażnienie śluzówek przez zanieczyszczenia powietrza lub dym tytoniowy,
• alergie,
• refluks żołądkowo-przełykowy,
• zapalenie zatok przynosowych,
• grzybicę.

Ból gardła bywa także efektem nadwyrężenia gardła, np. przez intensywny krzyk.

Przyczynami silnych bólów gardła u dziecka mogą być: ropień okołomigdałkowy, ropień bocznej ściany gardła oraz ropień zagardłowy. Towarzyszącym objawem jest wówczas wysoka gorączka, a także ból ucha, szczękościsk, trudności w połykaniu. W przypadku ropnia zagardłowego dziecko może mieć dodatni objaw sztywności karku, co imituje zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.

Leczenie bólu gardła u dzieci

Sposób zwalczania bólu gardła u dziecka zależny jest od przyczyny wywołującej ten objaw oraz od stanu ogólnego pacjenta i stopnia nasilenia objawu. Łagodny i umiarkowany ból gardła, któremu nie towarzyszy gorączka, zwykle leczony jest objawowo poprzez podawanie lizaków na ból gardła (ta forma jest bezpieczniejsza dla dzieci od np. tabletek do ssania), pastylek i innych preparatów na ból gardła, a także za pomocą domowych sposobów.

Dziecko zgłaszające bóle gardła z towarzyszącą gorączką wymaga diagnostyki – wykonania podstawowych badań, które pozwalają na zróżnicowanie przyczyn objawu. Jeżeli ból gardła wywołany jest bakteryjnym zapaleniem gardła (najczęściej przez paciorkowce z grupy A – angina paciorkowcowa), w leczeniu stosuje się antybiotykoterapię. Lekiem z wyboru jest penicylina podawana przez 10 dni, lekami drugiego rzutu są: amoksycylina, azytromycyna, cefalosporyny.

Dziecko zgłaszające silny ból gardła z wysoką gorączką, zwłaszcza oporny na leczenie objawowe, często wymaga poszerzenia diagnostyki o konsultację laryngologiczną i wykluczenia ropnia okołomigdałkowego lub ropnia zagardłowego.

Naturalne sposoby na ból gardła u dziecka

Do sposobów na ból gardła u dziecka należy stosowanie leków przeciwgorączkowych i przeciwbólowych (podawanych ogólnoustrojowo lub miejscowo, np. w postaci płukanek do gardła), a także preparatów łagodzących ból gardła, wydawanych bez recepty, dostępnych w formie lizaków, tabletek, pastylek, aerozolów, roztworów do płukania jamy ustnej.

Preparaty stosowane w zapaleniu gardła u dziecka mają za zadanie łagodzić uczucie podrażnienia gardła, zwalczać ból i obrzęk, nawilżać i odkażać śluzówki, wywierać działanie ochronne na błony śluzowe. Działania te zawdzięcza się takim składnikom, jak benzydamina, lidokaina, salicylan choliny, a także składnikom pochodzenia naturalnego, takim jak wyciąg z korzenia prawoślazu, wyciąg z porostu islandzkiego, wyciąg z aronii, wyciąg z szałwii. Lista przeciwwskazań do stosowania preparatów ziołowych zwykle jest krótka i obejmuje wyłącznie nadwrażliwość na składniki produktu.

Skutecznym sposobem na ból gardła u dziecka są lizaki. To doskonały sposób leczenia dla tych małych pacjentów, którzy niechętnie przyjmują leki. Kolorowy lizak, który smakuje dzieciom, pokrywa gardło delikatnym filmem, co pozwala ograniczać dolegliwości bólowe. Dodatkowo, lizaki nawilżają, leczą podrażnienia i chronią błonę śluzową. Lizaki na ból gardła mogą być stosowane już o trzylatków.

U dzieci, które nie mają problemów z doustnym przyjmowaniem preparatów, można stosować pastylki do ssania na ból gardła, które – podobnie jak lizaki – powlekają błonę śluzową gardła i nawilżają, co pozwala łagodzić dolegliwości bólowe. Tabletki do ssania na gardło dodatkowo łagodzą stan zapalny i podrażnienie gardła, co pozwala uspokoić dziecko, a także ułatwia mu przyjmowanie posiłków i płynów. W łagodzeniu bólów gardła i kaszlu u dziecka związanego z zapaleniem gardła mogą pomóc także inhalacje z 0,9% NaCl lub 3% NaCl nawilżające śluzówki dróg oddechowych.

Domowe sposoby na ból gardła u dziecka

Leki z domowej apteczki na ból gardła dla dziecka to przede wszystkim wszelkie sposoby naturalne, oparte na działaniu substancji ziołowych. Pomóc mogą domowe sposoby, takie jak:

• przepłukiwanie gardła naparem z szałwii, kory dębu, lipy, czarnego bzu lub rumianku,
• płukanie gardła sokiem z buraków,
• przepłukiwanie gardła sokiem z liści kapusty,
• picie syropu z cebuli, miodu i cytryny,
• picie mleka z miodem i cytryną,
• picie soku malinowego,
• picie soku imbirowego.

Nawilżanie gardła u dziecka

Zapalenie gardła, zwłaszcza z gorączką, jest wskazaniem do odpoczynku w domu i oszczędzającego trybu życia w trakcie choroby. Dzieci cierpiące na ból gardła zwykle niechętnie jedzą i piją, dlatego zadaniem rodzica jest zadbanie o to, aby wbrew tym utrudnieniom zadbać o to, aby pacjent był dostatecznie nawodniony. Przyjmowanie optymalnej ilości płynów, a także przebywanie w pomieszczeniu o optymalnym nawilżeniu powietrza zapewnia nawilżenie śluzówek, dzięki czemu ból gardła u dziecka jest mniejszy.

Jeżeli rodzice nie dysponują nawilżaczem powietrza, warto położyć na kaloryferach mokre ubrania lub ręczniki, co zwiększy wilgotność powietrza. Działanie nawilżające na śluzówkę gardła mają wspomniane lizaki i tabletki do ssania.