Różyczka u dziecka – jak wygląda, przyczyny, objawy, leczenie

Co to jest różyczka?

Różyczka to zakaźna choroba wieku dziecięcego atakująca skórę i węzły chłonne. Chorobę wywołuje wirus róży, który rozprzestrzenia się zwykle drogą kropelkową. Wirus może jednak przenieść się także z krwiobiegu matki (poprzez łożysko) do organizmu dziecka. Najczęściej chorują dzieci pomiędzy 5 a 10 rokiem życia.

Różyczka u dziecka przebiega łagodnie. Głównym zagrożeniem jakie niesie za sobą choroba jest możliwość wystąpienia infekcji u kobiet ciężarnych. U rozwijających się płodów wirus może wywołać zespół różyczki wrodzonej.

Istnieje szczepionka przeciwko różyczce. Różyczka u dzieci występuje coraz rzadziej, choć z okresowym wzrostem zachorowań co kilka lat. Występowało także wiele przypadków różyczki wrodzonej, lecz obecnie, dzięki szczepieniom ochronnym, liczba przypadków obu chorób spadła.

Przeczytaj też: Gorączka u dziecka bez innych objawów

Czy różyczka jest zaraźliwa?

Wirus różyczki roznosi się drogą kropelkową. Osoby chore na różyczkę są źródłem zakażenia od 1 tygodnia przed wystąpieniem objawów do 1 tygodnia po pojawieniu się wysypki. Osoba zakażona, lecz wolna od objawów choroby może zarażać innych. Ma to szczególne znaczenie w przypadku dużych skupisk dzieci – przedszkoli czy żłobków.

Niemowlęta z zespołem różyczki wrodzonej rozsiewają wirus z moczem, wydzieliną z nosa i gardła przez okres przekraczający 1 rok. W tym czasie są w stanie zarażać osoby nieuodpornione.

Objawy różyczki u dziecka

Różyczka u dziecka rozpoczyna się umiarkowaną gorączką trwającą przez 1 do 2 dni. Temperatura ciała wzrasta od około 37 do około 38°C. Charakterystyczne jest to, że węzły chłonne stają się powiększone i tkliwe. Zmiany te dotyczą najczęściej węzłów chłonnych tylnej części szyi lub zlokalizowanych za małżowinami usznymi. Następnie pojawia się wysypka, najpierw na twarzy, a następnie rozprzestrzenia się niżej. Wraz z objęciem niższych partii ciała zwykle ustępuje z twarzy. Wysypka jest zwykle pierwszym zauważanym przez rodziców objawem różyczki u dziecka.

Wysypka w różyczce u dziecka może wyglądać podobnie jak wysypki w innych chorobach wirusowych. Ma postać różowych lub czerwonych plamek, które mogą zlewać się ze sobą, tak że skóra na dużej powierzchni wydaje się zaczerwieniona. Wysypka może swędzieć i utrzymuje się przez około 3 dni. Wraz z ustępowaniem wysypki skóra może łuszczyć się drobnymi płatkami.

Zobacz też: Program Szczepień Ochronnych – szczepienia zalecane i szczepienia obowiązkowe

Innymi objawami różyczki u dziecka (choć występującymi częściej u nastolatków i osób dorosłych) są:

• bóle głowy,
• powiększenie węzłów chłonnych w różnych lokalizacjach,
• brak apetytu,
• łagodne zapalenie spojówek,
• zatkany nos,
• katar.

U wielu osób różyczka przebiega z nielicznymi objawami lub bezobjawowo.

Jak wygląda różyczka na skórze u dziecka?

Różyczka u kobiety w ciąży może skutkować rozwojem u dziecka zespołu różyczki wrodzonej (zwanej też zespołem Gregga). Jest to zespół wrodzony, o potencjalnie groźnych konsekwencjach dla rozwijającego się dziecka. Na ryzyko wystąpienia choroby są narażone głównie te kobiety, które przed zajściem w ciążę nie zaszczepiły się przeciwko różyczce. Do zakażenia płodu u chorej matki dochodzi poprzez łożysko. Dzieci zakażone różyczką przed urodzeniem mogą cierpieć na zaburzenia wzrostu, wady rozwojowe serca i oczu, głuchotę oraz dysfunkcje w obrębie wątroby, śledziony.

Ile trwa różyczka u dziecka?

Okres inkubacji różyczki u dziecka wynosi 14–23 dni (przeciętnie wynosi od 16 do 18 dni). Oznacza to, że objawy różyczki mogą wystąpić u dziecka w ciągu 2–3 tygodni po zetknięciu się z osobą chorą.

Wysypka powodowana przez różyczkę trwa zwykle 3 dni. Węzły chłonne pozostają powiększone przez tydzień lub dłużej, a ból stawów może utrzymywać się przez 2 tygodnie. Dziecko z różyczką zwykle wraca do zdrowia w czasie tygodnia, u dorosłych rekonwalescencja może potrwać dłużej.

Zapobieganie różyczce u dziecka

Różyczce u dziecka można zapobiegać szczepiąc się. Powszechny program szczepień ogranicza rozprzestrzenianie się i występowanie choroby. Szczepienie przeciwko różyczce zmniejsza prawdopodobieństwo wystąpienia wad wrodzonych towarzyszących zespołowi różyczki wrodzonej.

Szczepionkę podaje się zwykle dzieciom w wieku od 13 do 15 miesięcy w ramach programu uodparniania przeciw odrze–śwince–różyczce. W 6. roku życia podaje się drugą, uzupełniającą dawkę. Szczepionki podaje się w postaci zastrzyku podskórnego, rzadziej domięśniowego.

Szczepionki przeciw różyczce nie wolno podawać kobietom w ciąży ani kobietom, które mogą zajść w ciążę w okresie 1 miesiąca od chwili szczepienia. Każda kobieta chcąc zajść w ciążę może wykonać badania krwi, które dadzą odpowiedź na to, czy jest odporna na różyczkę. W przypadku potwierdzenia braku odporności, szczepienie należy wykonać najpóźniej na 1 miesiąc przed zajściem w ciążę. Kobiety ciężarne, które nie mają odporności na różyczkę, powinny unikać styczności z osobami zakażonymi i powinny zostać zaszczepione po porodzie, aby nabyć odporność i w ten sposób ochronić kolejną ciążę. Każda ciężarna kobieta, która miała kontakt z osobą chorą na różyczkę, powinna niezwłocznie skontaktować się ze swoim lekarzem ginekologiem.

Leczenie różyczki u dziecka

Różyczki nie można leczyć antybiotykami, ponieważ nie są one skuteczne wobec infekcji wirusowej. Jeśli nie wystąpią powikłania, różyczka u dziecka ustępuje samoistnie. Różyczka ma zwykle łagodny przebieg u dzieci, które przechodzą tę chorobę w domu. Należy kontrolować ciepłotę ciała dziecka i wezwać lekarza, jeśli gorączka niepokojąco wzrośnie.

Aby złagodzić dolegliwości różyczki u dziecka, można mu podać paracetamol lub ibuprofen. Nie wolno podawać kwasu salicylowego (popularnej Aspiryny) dziecku cierpiącemu na chorobę wirusową, ponieważ zastosowanie tego leku zostało powiązane z występowaniem zespołu Reye'a, który może doprowadzać do niewydolności wątroby i zgonu.

Należy wezwać lekarza, jeśli gorączka u dziecka przekroczy 39°C lub jeśli wystąpią inne niepokojące objawy.