Przerost migdałka podniebiennego u dziecka

Co to są migdałki podniebienne?

Przerost migdałków jest częstą przypadłością, która dotyka głównie dzieci między 5 a 10 rokiem życia. Migdałek gardłowy i podniebienny wchodzą w skład pierścienia chłonnego Waldeyera, który jest skupiskiem tkanki limfatycznej otaczającej światło gardła. Przerost w obrębie migdałków w zasadzie nie jest chorobą, lecz oznaką aktywności układu odpornościowego i hormonalnego dziecka, a także, choć w mniejszym stopniu, towarzyszy stanom zapalnym.

Migdałki podniebienne mają formę parzystych struktur usytuowanych obustronnie między łukami podniebienno-językowymi i podniebienno-gardłowymi. Są owalne, ich powierzchnia jest pokryta błoną śluzową z widocznymi drobnymi zagłębieniami prowadzącymi do wnętrza migdałka. Przerośnięte migdałki są duże i często stykają się w linii środkowej gardła. Ich przerost przebiega zwykle z przerostem migdałka gardłowego. Gdy do przerostu migdałka podniebiennego u dziecka dołączy się stan zapalny, stają się on twardy, a jego zagłębienia szerokie.

Przeczytaj też: Jakie funkcje spełnia języczek podniebienny?

Przerost migdałków podniebiennych u dziecka – objawy

Przerost migdałka podniebiennego u dziecka powoduje zaburzenie drożności w obrębie gardła środkowego i przyczynia się do powstawania zespołu obturacyjnych bezdechów sennych. Do jego objawów należą:

• głośne chrapanie,
• nierytmiczny oddech podczas snu,
• niespokojny sen,
• częste zmiany pozycji ciała w czasie snu, charakterystyczna pozycja – wyprostowana, wyciągnięta szyja, otwarte usta, wysunięta żuchwa,
• niedobór masy i wzrostu – spowodowany nadmiernym wysiłkiem oddechowym podczas snu,
• przewlekłe niedotlenienie (może dawać zaburzenia neurologiczne i zaburzenia rozwoju intelektualnego, takie jak trudności w zapamiętywaniu, deficyty w koncentracji uwagi, pogorszenie wyników w nauce),
• poranne bóle głowy,
• moczenie nocne u dziecka uprzednio kontrolującego potrzeby fizjologiczne,
• zaburzenia układu sercowo-naczyniowego,
• mowa "kluskowata", niewyraźna,
• trudności w połykaniu (szczególnie pokarmów stałych).

Przerost migdałka podniebiennego u dziecka może być trzystopniowy:

• migdałki małe znajdują się w łukach podniebiennych,
• migdałki średnie zajmują mniej niż połowę odległości między języczkiem a łukami,
• migdałki duże zajmują ponad połowę odległości między języczkiem a łukami.

Przerost migdałków podniebiennych u dziecka – leczenie

Przerost migdałka podniebiennego u dziecka może być leczony dwoma rodzajami zabiegów. Można zastosować tonsillotomię albo tonsillektomię. Tonsillotomia jest zabiegiem polegającym na częściowym usunięciu przerosłej tkanki migdałka. Wskazaniami bezwzględnymi do tonsillotomii są objawy zespołu obturacyjnych bezdechów w czasie snu. Wskazania względne obejmują utrudnione połykanie, dysfagię – utrudnione połykanie i zaburzenia mowy. Tonsillektomia polega na całkowitym wyłuszczeniu migdałka z otaczającą go torebką. Wskazaniami bezwzględnymi do takiego postępowania są:

• przynajmniej dwukrotnie nawracający ropień okołomigdałkowy,
• konieczność pobrania migdałka do badania przy podejrzeniu rozrostu nowotworowego,
• usunięcie migdałka w celu uzyskania dostępu do przestrzeni przygardłowej.

Należy pamiętać, że kwalifikując dziecko do zabiegu, lekarze kierują się głównie nasileniem objawów klinicznych, a nie wielkością migdałków.

Jednostronny przerost migdałków podniebiennych u dziecka

Szczególną sytuacją jest przerost jednostronny, który zawsze wymaga dokładnej diagnostyki. Przyczynami takiego stanu mogą być:

• niesymetryczne osadzenie migdałków,
• infekcje bakteryjne, gruźlica, kiła,
• zakażenia grzybicze,
• rozrost nowotworowy (zwłaszcza chłoniak).

Jest to stan wymagający wzmożonej czujności. Lekarz podczas badania ocenia dokładnie wygląd, konsystencję migdałka oraz poszukuje okolicznych powiększonych węzłów chłonnych W każdym wątpliwym przypadku dziecko powinno zostać odesłane do onkologa. Bardzo istotne jest w takim przypadku wykonanie badania histopatologicznego usuniętej tkanki migdałka.