Leczenie białaczki u dziecka

Białaczka u dziecka – rodzaje

Białaczki to najczęściej występujące nowotwory wieku dziecięcego. Choroba powoduje zmiany w składzie krwi osoby nią dotkniętej. Wśród dzieci przeważają postacie ostre, w odróżnieniu od osób dorosłych, u których dominują postacie przewlekłe. U dzieci najczęściej zdarza się ostra białaczka limfoblastyczna (ALL), która stanowi 80–85% wszystkich rodzajów białaczki u dzieci. Rzadsze odmiany to: ostra białaczka mieloblastyczna (AML), która stanowi około 10–15% przypadków oraz przewlekła białaczka szpikowa (CML).

Białaczka u dziecka – etapy leczenia

Leczenie białaczki u dziecka odbywa się w wysoko specjalistycznych ośrodkach onkologii i hematologii dziecięcej. W przypadku ostrej białaczki limfoblastycznej opiera się ono na chemioterapii, składającej się z czterech faz:

• indukcja remisji, w skład której wchodzi chemioterapia cytostatykami,
• wczesna konsolidacja – wzmocnienie wczesnej remisji, a u dzieci z grup wysokiego ryzyka ponadto napromieniowanie ośrodkowego układu nerwowego,
• reindukcja, czyli podjęcie leczenia przy wykorzystaniu wielu preparatów,
• leczenie podtrzymujące – długotrwałe, trwające nawet do 24 miesięcy od rozpoczęcia indukcji.

Leczenie białaczki u dziecka – chemoterapia

W leczeniu białaczki u dziecka przy zastosowaniu chemioterapii pacjentowi podaje się różne cytostatyki. Leczenie cytostatykami odbywa się w warunkach szpitalnych. Leki podawane są z tzw. dojścia centralnego. Do dużego naczynia wprowadzany jest cewnik, przez który bezpośrednio do krwiobiegu podawane są leki zwalczające komórki nowotworowe.

W czasie trwania terapii dziecko pozostaje na oddziale. Pobyt ten trwać może od kilku tygodni do nawet kilku miesięcy. Kiedy znikną wszystkie oznaki choroby, czyli nie wykrywa się ich typowymi metodami badań, mówimy, że dziecko jest w okresie remisji. Nie jest to jednoznaczne z tym, że organizm całkowicie pozbył się komórek nowotworowych. Dlatego też konieczne jest dalsze leczenie podtrzymujące i utrwalające dotychczas osiągnięte efekty terapii.

Leki przeciwnowotworowe w białaczce podawane są dożylnie, do płynu mózgowo-rdzeniowego oraz doustnie. Cel leczenia jest jeden – zniszczenie wszystkich komórek nowotworowych. Niektóre dzieci poddawane są także radioterapii, czyli leczeniu z stosowaniem promieni, które niszczą komórki nowotworowe.

Czytaj również: Szpitalne zapalenie płuc (SZP) – przyczyny, leczenie, rokowanie

Leczenie białaczki u dziecka – powikłania po chemoterapii

Rodzice często zastanawiają się, jakie skutki uboczne może wywołać leczenie białaczki u dziecka cytostatykami i stosowanie radioterapii. Powikłania mogą ujawnić się w trakcie leczenia bądź po pewnym czasie od jego zakończenia – jest to tzw. toksyczność późna.

Wśród możliwych powikłań, które mogą wystąpić, należy wymienić:

• nudności i wymioty (zwykle pojawiają się w ciągu 24 godzin po podaniu chemioterapii i mogą utrzymywać się przez kilka, kilkanaście dni),
• uszkodzenie szpiku kostnego skutkujące spadkiem ilości krwinek białych, czerwonych i płytek krwi,
• powikłania ze strony układu moczowego (uszkodzenie nerek, krwotoczne zapalenie pęcherza moczowego, zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej),
• uszkodzenie serca,
• uszkodzenie układu nerwowego,
• biegunka i zapalnie błony śluzowej zasadniczo każdego odcinka przewodu pokarmowego,
• utrata włosów,
• nadwrażliwość na światło,
• uszkodzenie płuc (zapalenie, włóknienie),
• powikłania zakrzepowo-zatorowe,
• uszkodzenie wątroby.

Aby elementy morfotyczne krwi odtworzyły się odpowiednio szybko, dziecku podaje się masę erytrocytarną lub płytkową. W okresie intensywnego leczenia stosuje się także odpowiednie preparaty przeciwciał (gammaglobulin) i profilaktycznie niektóre leki, które mają zapobiec wystąpieniu infekcji u dziecka. Są to leki przeciwbakteryjne i przeciwgrzybiczne. Z reguły odpowiedź na leczenie cytostatykami u dzieci jest bardzo dobra.

Po upływie określonych przez lekarza odstępów dokonuje się badań kontrolnych. W czasie badań analizowana jest skuteczność prowadzonego leczenie białaczki u dziecka, a także stan czynnościowy narządów, które mogły ulec uszkodzeniu w wyniku toczącego się w organizmie procesu nowotworowego. Jeżeli wyleczenie przebiegło prawidłowo i nie widać oznak wznowy choroby, zaprzestaje się podawania leków. Jeśli po zakończeniu leczenia dziecko dobrze się czuje przez kolejne pięć lat, uważa się, że zostało całkowicie wyleczone.

Leczenie białaczki u dziecka – przeszczep szpiku kostnego

W leczeniu białaczki u dziecka niekiedy podjęta zostaje decyzja o przeszczepie szpiku. Aby przeszczep w białaczce był udany, chore dziecko powinno być w stanie remisji, tzn. w organizmie nie może być komórek nowotworowych. Kolejnym warunkiem jest znalezienie odpowiedniego dawcy, najczęściej dawcy takiego poszukuje się wśród rodzeństwa. Dawca szpiku musi być zdrowy. Przed zakwalifikowaniem go do przeszczepu przechodzi szereg badań, by ustalić zgodność jego szpiku ze szpikiem chorego dziecka. Istotą zabiegu przeszczepu szpiku kostnego jest przeszczepienie dziecku choremu na białaczkę zdrowych komórek szpikowych, które mają zacząć swobodnie namnażać się w jego organizmie.

W niektórych przypadkach choremu przeszczepia się jego własny szpik. Zabieg ten niesie ze sobą niebezpieczeństwo wielu powikłań dla biorcy. Dla dawcy zawsze jest bezpieczny. Należy pamiętać, że nawet po udanym przeszczepie może dojść do nawrotu choroby. Największym problemem dla lekarzy może okazać się znalezienie odpowiedniego dawcy szpiku. Tak jak wspomniano, największe nadzieje daje przeszczep od rodzeństwa. Nie zawsze jest to jednak możliwe, gdyż rodzeństwo może mieć niezgodny grupowo szpik.