Krzywica u dzieci – objawy, leczenie, zapobieganie

Skąd się bierze krzywica u dzieci?

Krzywica to metaboliczna choroba kości, która występuje u dzieci najczęściej między drugim miesiącem a trzecim rokiem życia. Schorzenie to wynika z niedoboru witaminy D w organizmie, co z kolei spowodowane jest niewłaściwą dietą lub/i niewystarczającą ekspozycją na słońce. Witamina D ułatwianie wchłaniania fosforu i wapnia, które są budulcami kości i zębów. W przypadku niedostatecznej podaży witaminy D dochodzi do zmniejszonego wchłaniania tych pierwiastków z układu pokarmowego i zwiększonego ich wydalania z moczem. W konsekwencji dochodzi do niedostatecznej mineralizacji układu kostnego, rozmiękczenia oraz zniekształcenia kości.

Objawy krzywicy u dzieci

Do najpowszechniejszych objawów świadczących o krzywicy u dziecka należą:

• guzki na czole, które są dobrze wyczuwalne przez skórę;
• deformacja klaki piersiowej oraz jej mały obwód;
• spłaszczenie czaszki;
• nogi dziecka wygięte w charakterystyczny sposób;
• garb krzywiczy, czyli wygięcie kręgosłupa w odcinku lędźwiowym;
• późne wyrzynanie się pierwszych zębów oraz ich nieprawidłowy wzrost;
• płaskostopie;
• spowolnione zarastanie ciemiączka;
• nieprawidłowo zbudowana miednica;
• bransolety krzywicze, czyli zgrubienia przynasad kości oraz połączeń kostno-chrzęstnych.

Ponadto dzieci cierpiące na krzywicę są osłabione, nadmiernie się pocą oraz często dokuczają im zaparcia. Mają również znacząco obniżone napięcie mięśniowe.

Czytaj również: Kostniakomięsak (osteosarcoma) – co to jest? Przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie, rokowanie

Diagnoza i leczenie krzywicy u dzieci

Najprostszym sposobem na potwierdzenie krzywicy u dziecka jest wykonanie biochemicznych badań krwi, które umożliwiają sprawdzenie stężenia witaminy D. Dodatkowo oznacza się również poziom wapnia, fosforanów oraz fosfatazy alkalicznej. Niekiedy konieczne jest wykonanie RTG układu kostnego. Dzięki zdjęciom RTG można dokładnie obejrzeć kości dziecka oraz ocenić charakter i skalę zmian.

Leczenie krzywicy polega na podawaniu dziecku ściśle określonych przez lekarza dawek witaminy D3. Rodzice muszą zadbać o to, by dieta małego pacjenta była bogata w tłuszcze, z których witamina D jest pozyskiwana i w których się rozpuszcza. Należy dodać, że leczenie krzywicy to długotrwały proces. Wynika to z tego, że nie można podać dziecku dawki uderzeniowej, która mogłaby wywołać odwrotny skutek. Pierwsze efekty terapii widoczne są po upływie kilku miesięcy.
W przypadku dzieci z dyskretnymi objawami choroby, które wcześniej przyjmowały preparaty z witaminą D, zaleca się podawanie 1000 j.m. witaminy D3 na dobę przez okres od 3 do 4 tygodni. U dzieci z pełnoobjawową krzywicą, którym nigdy nie były suplementowane witaminą D3, podaje się witaminę w dawce 4000 j.m. na dobę przez 4 do 6 tygodni.

Jak zapobiegać krzywicy u dzieci?

W celu zapobiegnięcia rozwojowi krzywicy u dzieci stosuje się suplementację witaminą D. Jeżeli kobieta stosowała suplementację witaminą D w trzecim trymestrze ciąży, to można rozpocząć podawanie dziecku preparatów tej witaminy już od 3 tygodnia życia. Jeśli matka nie przyjmowała witaminy D w trakcie ciąży, to należy rozpocząć podawanie tej witaminy już w pierwszych dniach życia dziecka.

Dawkowanie witaminy D u dzieci

• Niemowlęta karmione wyłącznie piersią. Mleko kobiety zawiera znikome ilości witaminy D. Wobec powyższego niemowlęta karmione wyłącznie piersią powinny otrzymywać na dobę 400 j.m. witaminy D w formie preparatu farmakologicznego.
• Niemowlęta karmione sztucznie. Preparaty mleczne są zazwyczaj wzbogacane o witaminę D. Mleko początkowe zawiera zwykle 40-60 j.m. witaminy D w 100 ml, natomiast mleko następne 56-76 j.m. w 100 ml. Jeżeli dziecko przyjmuje wraz ze sztucznym mlekiem 400 j.m. witaminy D na dobę, to nie jest wymagana dodatkowa suplementacja.
• Wcześniaki. Noworodki urodzone przedwcześnie wymagają podawania większych dawek witaminy D. Optymalna dawka w przypadku wcześniaków wynosi 800-1000 j.m. witaminy D na dobę do ukończenia 40 tygodnia wieku skorygowanego.
• Dzieci poza wiekiem niemowlęcym. Dzieci między 1. a 10. rokiem życia powinny przyjmować od 600 do 1000 j.m. witaminy D na dobę, natomiast starsze nawet 1600 j.m.

Wskazane jest, aby witamina D była dostarczana z pożywienia. Do pokarmów bogatych w witaminę D zaliczamy: jajka, ryby, tran, ser żółty czy mleko. Jeśli dziecko przyjmuje zbyt mało witaminy D z diety, należy ją dostarczać w formie preparatów farmakologicznych.

Dzieci cierpiące na zaburzenia wchłaniania, biegunkę tłuszczową, celiakię, mukowiscydozę czy zapalenie trzustki muszą przyjmować większe dawki witaminy D. Wielkość dawki ustalana jest indywidualnie przez lekarza. W przypadku dzieci z niewydolnością nerek i/lub niezbędna jest suplementacja aktywną postacią witaminy D.

Przedawkowanie witaminy D – objawy

W przypadku przedawkowania witaminy D mogą pojawić się następujące symptomy:

• nudności,
• wymioty,
• biegunka,
• wzmożone pragnienie,
• wielomocz,
• zmęczenie.

Spożycie zbyt dużej ilości witaminy D może doprowadzić do zaburzeń rytmu serca oraz zaburzeń świadomości. W takiej sytuacji należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza.