Katar sienny (alergiczny) u dziecka – leczenie

Alergiczny nieżyt nosa – katar sienny u dzieci

Alergiczny nieżyt nosa jest jednostką chorobową często występującą u dzieci. Znany jest także jako alergiczne sezonowe zapalenie błony śluzowej nosa. U dziecka może być całoroczny albo sezonowy i nazywany jest wtedy potocznie katarem siennym. Sezonowo występujący katar alergiczny zawdzięcza swoją nazwę temu, że jest w głównej mierze spowodowany przez alergeny wziewne, czyli pyłki roślin.

Katar sienny u dziecka rozwija się na ogół między 4 a 6 rokiem życia. Może występować jako jednostka chorobowa samodzielnie albo współwystępować z innymi schorzeniami o podłożu alergicznym, takimi jak np. astma oskrzelowa czy atopowe zapalenie skóry.

Zobacz też: Alergia wziewna – przyczyny, objawy, leczenie

Katar sienny u dziecka – przyczyny

Nos jest miejscem, które stanowi swego rodzaju filtr powietrza, które wdychamy. Dlatego też jest narażony na ciągły kontakt z alergenami w nim się znajdującymi. Katar sienny u dziecka to reakcja alergiczna na antygeny występujące w powietrzu, tak zwane alergeny wziewne.

U dzieci uczulonych na dany alergen w organizmie produkowane są przeciwciała klasy IgE. Potrafią one wraz z komórkami stanu zapalnego wywołać objawy alergii w obrębie błony śluzowej nosa dziecka.

Katar sienny u dzieci występuje na ogół w okresach pylenia poszczególnych grup roślin. Różne rośliny pylą w różnych okresach w ciągu roku, co najlepiej prezentuje kalendarz pylenia. W dużym skrócie warto wspomnieć, że katar sienny występuje u dziecka:

• na wiosnę, jeśli uczulone jest ono na kwitnące drzewa (w lutym kwitnie olcha i leszczyna, w marcu wierzba, w kwietniu brzoza i topola, natomiast w maju dęby);
• wczesnym latem, jeśli uczulone jest na trawy i zboża;
• wczesną jesienią, jeśli uczulone jest na kwitnące chwasty.

To też może Cię zainteresować: Jak rozpoznać i leczyć katar sienny?

Alergiczny nieżyt nosa u dziecka – objawy

Katar sienny (alergiczny) u dziecka daje następujące objawy:

• wyciek wodnistej wydzieliny z nosa,
• nasilony świąd nosa,
• napadowe kichanie,
• uczucie zatkania nosa.
• uczucie drapania w gardle,
• łzawienie.

Z powodu obrzękniętej błony śluzowej zatok przynosowych możliwe jest występowanie uczucia ucisku w głowie oraz bólu zatok przynosowych, poczucie ich rozpierania. Obrzęk błony śluzowej w okolicach trąbki słuchowej skutkuje poczuciem ucisku w uszach. Wszystko to doprowadza do okresowego osłabienia powonienia i smaku.

Sprawdź również: Katar z krwią – jakie są przyczyny krwi w katarze?

Katar sienny u dziecka – jak rozpoznać i odróżnić?

Kluczową rolę odgrywa wywiad alergiczny. Ważny jest charakter objawów, okres występowania kataru, a także sezonowość. W przypadku kataru siennego u dziecka uwagę zwraca występowanie cieni oraz obrzęku pod oczami. Ponadto ujawnia się charakterystyczna zmarszczka na nosie spowodowana częstym tarciem tej okolicy i wydmuchiwaniem nosa.

Kiedy dziecko ma katar alergiczny, na ogół oddycha przez otwarte usta i chrapie w nocy. W badaniu szczegółowym, podczas oglądania przewodów nosowych uwagę zwraca obrzęk błony śluzowej nosa oraz jej przekrwienie powodujące niedrożność.

W celu stwierdzenia alergicznego podłoża kataru występującego u dziecka można wykonać pomocniczo następujące badania:

• poziom przeciwciał całkowitych i swoistych klasy IgE w surowicy,
• donosowe próby prowokacyjne z konkretnymi alergenami,
• pobranie i ocena materiału cytologicznego z nosa dziecka, poszukiwanie komórek charakterystycznych dla alergii (eozynofile),
• rynomanometria przednia i tylna, która polega na jednoczasowym pomiarze ciśnienia między przednim odcinkiem przewodów nosowych a nosogardłem, czyli odcinkiem tylnym, a także jednoczasowy pomiar przepływu powietrza przez nos,
• określenie szczytowego przepływu wdechowego i wydechowego przez nos,
• testy skórne na alergię, głównie typu "prick", które służą określeniu konkretnego czynnika alergicznego.

Sposoby na katar alergiczny u dziecka – leczenie

Podstawą leczenia schorzeń alergicznych i leczenia kataru siennego u dziecka jest próba eliminacji czynnika je wywołującego. W przypadku kataru siennego u dziecka powinno się ograniczyć i zabezpieczyć jego kontakt z potencjalnymi czynnikami uczulającymi. W tym celu bardzo ważne jest zapoznanie się z kalendarzem pyleń, który przedstawia w jakim czasie i w których miejscach występuje największe stężenie alergenów w powietrzu.

Pozwala to unikać wyjazdów w miejsca o największym natężeniu alergenów, a także – w ramach profilaktyki – wspomagać się lekami wygaszającymi reakcje alergiczne u dzieci. Należy pamiętać o tym, że niektóre alergeny pokarmowe również mogą powodować objawy o charakterze kataru siennego u dzieci. Dlatego w określonych przypadkach niezbędna może okazać się eliminacja z diety pewnych produktów.

Do leków stosowanych w katarze siennym u dziecka, działających objawowo zaliczymy:

• leki przeciwhistaminowe, które wygaszają reakcję alergiczną;
• kromoglikan dwusodowy (stosowany miejscowo działa zapobiegawczo, nie jest lekiem do stosowania w przypadkach nagłych);
• leki obkurczające śluzówkę nosa (doraźnie, przez klika dni; leki te zwężają naczynia i powodują zmniejszenie obrzęku w błonie śluzowej nosa; jednak ta grupa leków nie powinna być stosowana dłużej niż przez 5–7 dni, gdyż jednocześnie niszczą one ściany naczyń krwionośnych; ponadto powinny być stosowane powyżej 12 roku życia);
• glikokortykosteroidy w aerozolu do nosa;
• leki z grupy antycholinergicznych (stosowane donosowo);
• sól fizjologiczna albo woda morska do nosa (działają ściągająco na wydzielinę z nosa dziecka);
• plasterki na katar naklejane na odzież dziecka (ich formuła opiera się o olejki eteryczne: eukaliptusowy i sosnowy – to sprawdzony sposób na katar u dziecka);
• immunoterapia swoista – czyli odczulanie dziecka (metoda skuteczna w momencie wykrycia konkretnego alergenu powodującego katar sienny u dziecka, zalecana w przypadku bardzo dokuczliwych objawów);
• leczenie klimatyzacyjne, czyli zmiana otoczenia na czas pylenia.

Katar sienny u dziecka – powikłania

Pamiętajmy, że ciągłe drażnienie błony śluzowej nosa i jej obrzmienie przy katarze alergicznym u dziecka może prowadzić do przewlekającego się stanu zapalnego. Może to skutkować powstaniem polipów w nosie, a także – w przypadku nadkażenia bakteryjnego – stan taki może przeobrazić się w przewlekłe ropne zapalenie zatok przynosowych. Ponadto możliwy jest wysięk z ucha środkowego, które także jest wysłane błoną śluzową i w niej też może przebiegać proces zapalny podczas kataru siennego.

Wysięk taki może prowadzić do pogorszenia i przytłumienia słuchu dziecka. Ponadto nieleczony katar sienny u dziecka może przyczynić się do dalszego rozwoju alergii, w tym do wywołania reakcji alergicznej ze strony oskrzeli.