Infekcje intymne u dziewczynek – jak rozpoznać i jak leczyć?

Objawy infekcji intymnych u dziewczynek

Występujące objawy infekcji intymnych u dziewczynek mają przede wszystkim charakter miejscowy. Występujące dolegliwości obejmują:

• pieczenie (również przy oddawaniu moczu),
• świąd okolic intymnych,
• niepokój (zwłaszcza u bardzo małych dzieci),
• ból,
• obrzękniętą i zaróżowioną skórę zewnętrznych narządów płciowych,
• pęcherzyki lub krostki pokrywające okolice krocza,
• upławy, czyli nieprawidłową wydzielinę z pochwy (upławy u dziewczynki, podobnie jak u kobiet dorosłych, mogą mieć kolor żółtawy, zielonkawy lub krwisty, czasami mają przykry zapach, szczególnie przy obecności ciał obcych).

Przeczytaj też: Nieprzyjemny zapach moczu – przyczyny

Przyczyny infekcji intymnych u dziewczynek

Zapalenie pochwy u dziewczynek najczęściej jest wywoływane przez bakterie i grzyby, rzadziej przez wirusy i pasożyty.

Przeczytaj: Krostki na wargach sromowych – co to za choroba?

Nieodpowiednia higiena

Skóra dziecka jest bardzo delikatna. Podrażnienie okolic intymnych może być wywoływane przez zbyt obcisłą bieliznę z syntetycznego materiału lub za częste podmywanie z dużą ilością środków do kąpieli. Wynika to z tego, że dziecięcy srom jest bardzo wrażliwy na wysuszające działanie mydła. Dopiero po okresie dojrzewania skóra lepiej toleruje środki myjące.

Przeczytaj: Łechtaczka, budowa, funkcje, stymulacja łechtaczki, orgazm łechtaczkowy

Ciało obce

Dziecko posiada w sobie naturalną ciekawość i potrzebę poznawania własnego ciała. W czasie zabawy może włożyć sobie do pochwy różne małe przedmioty: kulki, klocki czy części zabawek. Infekcję miejsc intymnych może powodować również pozostawiony kawałek papieru toaletowego.

To też może Cię zainteresować: Zielony mocz – przyczyny

Antybiotyki

Przyczyną infekcji intymnych u dziewczynek może być antybiotykoterapia. Leczenie antybiotykami, co niestety u dzieci zdarza się często, zaburza prawidłową florę bakteryjną przewodu pokarmowego oraz powoduje wyjałowienie okolic ujścia cewki moczowej i pochwy z ochronnych bakterii. Intensywna antybiotykoterapia powoduje przede wszystkim grzybicę pochwy u dziewczynek w okresie niemowlęcym, jak i starszych.

Pasożyty

Samice owsików, które nocą składają jaja w okolicy odbytu, mogą przewędrować również w kierunku pochwy i powodować zakażenie.

Przeczytaj też: Gorączka u dziecka bez innych objawów

Choroby przenoszone drogą płciową

Po rozpoczęciu współżycia seksualnego nastolatki są bardziej narażone na występowanie chorób wywoływanych przez takie drobnoustroje, jak rzęsistek pochwowy, chlamydie czy wirus opryszczki narządów płciowych. Pojawienie się powyższych patogenów u mniejszych dzieci może nasuwać podejrzenie wykorzystania seksualnego.

Dodatkowe czynniki

Pieluszkowe zapalenie skóry (które może rozszerzać się również na zewnętrzne narządy płciowe u niemowląt), zaparcia i nietrzymania stolca oraz zaburzenie funkcji pęcherza czy zrost warg sromowych – stwarzają dodatkowe czynniki ryzyka zapalenia zewnętrznych narządów płciowych.

To też może Cię zainteresować: Upławy z krwią – co oznacza krew w śluzie z pochwy?

Pochwa a ochronne bakterie

Przyczyną infekcji intymnych u dziewczynek mogą być bakterie. Bakterie kolonizujące ujście pochwy stanowią naturalny mechanizm obronny przed wnikaniem czynników chorobotwórczych. Zaliczamy do nich między innymi:

• pałeczki mlekowe (obniżające pH),
• gronkowce,
• paciorkowce,
• maczugowce.

Z kolei pierwsze lata życia dziecka są fizjologicznie związane z obecnością innych drobnoustrojów, które pochodzą z przewodu pokarmowego. Należą do nich takie bakterie, jak Escherichia coli czy enterokoki, które niestety nie zabezpieczają dziecka przed zakażeniem. Jednakże już po piątym roku życia sytuacja zaczyna się zmieniać i osłonowe bakterie zaczynają kolonizować okolice krocza.

Czytaj również: Grzybica pochwy, przyczyny, objawy, leczenie

Zrost warg sromowych mniejszych

Dodatkowym czynnikiem sprzyjającym zakażeniom układów zarówno płciowego, jak i moczowego, jest często niedostrzegane zaburzenie polegające na sklejeniu warg sromowych mniejszych u dziewczynek. Listewka łącząca jest zazwyczaj bogato unaczyniona i czasami może zamykać całkowicie wejście pochwy.

Przyczyną jest najprawdopodobniej jednoczesny rozwój dwóch nabłonków: skóry i błony śluzowej, który ostatecznie kończy się w czwartym roku życia. Samemu zaburzeniu nie towarzyszy proces zapalny, ale może powodować wtórny odpływ moczu, co z kolei zwiększa ryzyko rozwoju stanu zapalnego pochwy u dziewczynki. Schorzenie to występuje przede wszystkim u dzieci przed okresem pokwitania. Stan taki należy jak najszybciej zgłosić lekarzowi, który zadecyduje o dalszym postępowaniu.

Warto wiedzieć: Pierwsza miesiączka – kiedy powinna nastąpić?

Dojrzewanie a infekcje intymne

W pewnych okresach życia dziecka pojawienie się wydzieliny na pieluszce lub bieliźnie wcale nie oznacza infekcji. Pierwszym przykładem jest bezzapachowa, biała substancja występująca u noworodków płci żeńskiej. Czasami może też być delikatnie podbarwiona śladami krwi. Pojawia się ona w ciągu 2–3 tygodni po porodzie. Spowodowana jest przez krążące w organizmie dziecka estrogeny matki, których ilość stopniowo się zmniejsza, aż do okresu dojrzewania.

Czytaj również: Pieczenie skóry – przyczyny. Jak leczyć pieczenie skóry?

Pojawienie się szklistobiałej, bezwonnej wydzieliny z pochwy w wieku 9–10 lat również nie oznacza, że dziecko ma zapalenie pochwy. Spowodowane jest to podwyższeniem stężenia hormonów płciowych produkowanych przez jajniki dziewczynki i jest pierwszą oznaką dojrzewania.

Gdy u dziewczynki uda się zaobserwować niewielką ilość wydzieliny z pochwy, nie stanowi to powodu do niepokoju. Natomiast jeśli symptomy utrzymują się dłużej niż 1–2 dni, nasilają się i zawierają domieszkę krwi lub ropy albo towarzyszą im inne objawy ogólne (np. gorączka), należy udać się do lekarza tego samego lub następnego dnia, aby ustalić dokładną ich przyczynę.

Czytaj również: Pieczenie skóry – przyczyny. Jak leczyć pieczenie skóry?

Leczenie infekcji intymnych u dziewczynek

W gabinecie lekarz ostrożnie przeprowadza badanie ginekologiczne, sprawdza za pomocą specjalnych, bardzo małych narzędzi, czy w pochwie nie znajdują się ciała obce. Po stwierdzeniu ich obecności – usuwa je. Nie należy samodzielnie podejmować próby usunięcia ciała obcego z pochwy, gdyż istnieje ryzyko uszkodzenia tkanek lub wepchnięcia przedmiotu głębiej.

Czasami lekarz pobiera wymaz z pochwy do badania mikrobiologicznego, aby dokładnie określić rodzaj patogenu, dlatego nie należy myć tej okolicy przed wizytą u ginekologa.

Najczęstszym leczeniem infekcji intymnych u dziewczynek jest zastosowanie celowanego (czyli zgodnego z wynikami badań bakteriologicznych i mykologicznych) antybiotyku lub preparatu przeciwgrzybiczego w postaci czopków dopochwowych lub irygacji (przepłukiwania), rzadko w postaci zawiesiny lub tabletek zażywanych doustnie. Niekiedy, aby wzmocnić błonę śluzową, potrzebne jest zastosowanie maści hormonalnych lub preparatów zawierających kwas mlekowy. Przed zastosowaniem leku należy usunąć wydzielinę i stare resztki maści. W tym celu najlepiej użyć jednorazowych chusteczek myjących, aby nie dopuścić do rozszerzania się zakażenia.

Niektórzy pediatrzy na infekcje intymne u dzieci zalecają stosowanie nasiadówek z dodatkiem kory dębu, oczaru wirginijskiego, nagietka lub rumianku (zioła te bez problemu można kupić w aptece). Powinno się je stosować 2–3 razy dziennie po 10 minut. Mają one działanie kojąco-łagodzące i pomagają w szybszej regeneracji naskórka. Po zabiegu należy delikatnie osuszyć skórę dziecka.

Zobacz też: Po co się robi wymaz z odbytu?

Staranne wyleczenie stanu zapalnego pochwy połączonego z zapaleniem dróg moczowych jest profilaktyką innych chorób, np. odmiedniczkowego zapalenia nerek. Wizyty kontrolne u ginekologa (z ewentualnym leczeniem uzupełniającym do okresu pokwitania) są wymagane w cięższych infekcjach. Niekiedy konieczna jest współpraca z nefrologiem dziecięcym lub dermatologiem.

Aby szybko odbudować naskórek podrażnionej okolicy, zaleca się:

• zachowanie przewiewności,
• unikanie wilgoci,
• zapobieganie podrażnieniom.

W praktyce polega to na jak najdłuższym pozostawieniu dziecka bez pieluszki, a kiedy to niemożliwe, zmienianiu jej jak najczęściej. W nocy należy jeden raz częściej niż zwykle przewijać dziecko. Starsze dzieci powinny ubierać się w swobodne, przewiewne ubrania i zmieniać bieliznę co najmniej raz dziennie. Dodatkowo ręczniki i myjki powinny być wymieniane codziennie.

Czytaj również: Zielony stolec – co oznacza zielony kał u dorosłych i dzieci?

Infekcje intymne – zapobieganie

Staranne przestrzeganie zasad higieny zapobiega powstawaniu grzybicy pochwy u dziecka i zakażeń innego typu. Należy nauczyć dziewczynki prawidłowego wycierania się po skorzystaniu z toalety – od przodu do tyłu, w przeciwnym razie drobnoustroje z przewodu pokarmowego mogą dostać się w okolice krocza i powodować stan zapalny.

Do codziennej pielęgnacji dziewczynek powyżej 3. roku życia warto włączyć specjalny żel do higieny intymnej przeznaczony dla dzieci. Warunkiem stosowania jest odpowiedni skład preparatu – należy pamiętać, że pH pochwy dziewczynek nie jest kwaśne, jak w przypadku dorosłych kobiet, a neutralne lub zasadowe. Warto wybrać hipoalergiczny produkt z dodatkiem kwasu mlekowego czy alantoiny, które wspomogą utrzymanie prawidłowej mikroflory bakteryjnej i regenerację naskórka. W płyn do higieny intymnej dla dziecka najlepiej zaopatrzyć się w aptece.

Sprawdź też: Co oznacza nieprzyjemny zapach z pochwy?

Stosowania dezodorantów do higieny intymnej i wkładek higienicznych może powodować uczulenie i dlatego najlepiej, w miarę możliwości, ograniczyć ich użycie. Ważne jest również to, jakie ubrania nosi dziecko. Spodnie nie powinny być zbyt obcisłe i szorstkie, aby nie podrażniały delikatnych części ciała. Natomiast noszenie przewiewnej, bawełnianej bielizny zapobiega nadmiernej wilgoci w obrębie narządów płciowych.

Zaczerwienienie warg sromowych u dziewczynki, pieczenie czy rybi zapach z pochwy należy bezzwłocznie zgłosić lekarzowi.