Bolesne ząbkowanie – jak pomóc dziecku, które ząbkuje

Kalendarz ząbkowania

Pierwszy ząb wyrzyna się zwykle w szóstym miesiącu życia dziecka, ale może pojawić się już w drugim lub trzecim miesiącu (a nawet wcześniej) lub dopiero w 12 (czy nawet później). Na ząbkowanie wpływ mają rodzice. Jeżeli jeden z rodziców wcześnie ząbkował, to pewnie dziecko też wcześnie zacznie ząbkowanie. Niektóre noworodki przychodzą na świat z zębem lub dwoma zębami. Mogą to być zalążki zębów, które poprzedzają nadejście rzeczywistych, podstawowych zębów dziecka.

Ząbkowanie trwa około dwóch lat, ale po kilku pierwszych zębach proces ten staje się mniej bolesny. Eksperci nie są pewni, dlaczego tak jest. Może to być związane z tym, że dzieci przyzwyczajają się do tego, co czują w czasie ząbkowania. Gdy pojawi się pierwszy ząb, należy rozpocząć czyszczenie go dwa razy dziennie delikatnie pocierając gazikiem albo szczoteczką dla niemowlaków. Bolesne ząbkowanie to trudny okres dla malucha, ale jeśli rodzic poświęci uwagę dziecku w tym czasie, to zapewni mu szczęśliwy i piękny uśmiech na długi czas.

Przeczytaj też: Spuchnięte usta – jakie są przyczyny obrzęku warg?

Zazwyczaj zęby wychodzą w parach. Najpierw wyrzynają się dwa środkowe na dole. Miesiąc później dwa górne. Mimo to nie jest rzadkością dziecko bez czterech dolnych i górnych zębów.

Kalendarz ząbkowania:

• 6 miesiąc: dolne siekacze centralne,
• 8 miesiąc: górne siekacze centralne,
• 10 miesiąc: dolne i górne siekacze boczne,
• 14 miesiąc: pierwsze trzonowce,
• 18 miesiąc: kły,
• 24 miesiąc: drugie trzonowce.

To też może Cię zainteresować: Spuchnięte dziąsła – przyczyny, objawy, leczenie

Ząbkowanie – objawy

Proces wyrzynania się ząbków jest inny u każdego dziecka, jednakże jest kilka symptomów, które mogą świadczyć o rozpoczęciu procesu ząbkowania:

• potrzeba gryzienia – ciśnienie związane z rozwojem zęba pod dziąsłem może zostać zwalczone w momencie kiedy użyje się przeciwciśnienia. Ząbkujące dzieci często instynktownie odczuwają większą potrzebę żucia i gryzienia;
• opuchnięte dziąsła – zanim nowy ząb wyrznie się z dziąsła, może spowodować zaczerwienienie, obrzęk, wybrzuszenia w dziąśle niemowlaka; czasami pod bruzdą widoczne są ząbki;
• nadmierne ślinienie – zwiększona ślina może zwiastować nowy ząb, ale to też normalny rozwojowy etap niemowlęctwa, więc nie należy zakładać, że ślinienie oznacza ząbkowanie. Nie ma sposobu, aby stwierdzić, czy ślina dziecka jest wynikiem ząbkowania czy nie;
• podenerwowanie, szczególnie w nocy – wyrzynanie się zębów, gdy ząb przechodzi przez kości i dziąsła jest bez wątpienia bolesne. Proces ten odbywa się etapami, z większą aktywnością w nocy niż w ciągu dnia, więc dziecko może być bardziej drażliwe;
• ciągnięcie ucha, najczęściej jest oznaką infekcji ucha, ale może być też objawem bolesnego ząbkowania. Dzieje się tak, ponieważ ból od szczęki promieniuje do kanału słuchowego;
• zmiana nawyków żywieniowych – dzieci, które jedzą pokarmy stałe mogą teraz niechętnie przyjmować jedzenie z butelki czy łyżeczki. Mogą też jeść więcej niż zazwyczaj. Może to się wiązać z przeciwciśnieniem, które powstaje przy nacisku na wyrzynający się ząb. Dzieci, które są wciąż karmione butelką albo piersią będą dużo chętniej ssały w tym czasie.

Przeczytaj: Ból szczęki – możliwe przyczyny

Sposoby na ząbkowanie

Bolesne ząbkowanie powoduje spadek nastroju oraz dyskomfort. Często można uspokoić dziecko po prostu odsuwając jego myśli od bólu. Można zabawiać dziecko, czytać mu, śpiewać, kołysać. Przede wszystkim trzeba poświęcić mu więcej czasu. Dobrym pomysłem może okazać się zakup nowej zabawki. Nie wolno też lekceważyć uzdrawiającej mocy dotyku. To pomoże odwrócić uwagę dziecka od ust, ząbkowania.

W przypadku bolesnego ząbkowania należy wypróbować kilku metod, aby sprawdzić, co jest najlepsze dla dziecka. Polecane metody to:

• mokra, zmrożona pieluszka – jeden koniec należy zostawić suchy, aby maluch mógł ją trzymać. Taka schłodzona pieluszka rewelacyjnie działa na opuchnięte dziąsła dziecka. Można również zamrażać gryzaki dla ząbkujących dzieci, jednak niektóre z nich mogą okazać się zbyt twarde dla wrażliwych dziąseł niemowlaka;
• masaż – jeśli ząb jest jeszcze głęboko w dziąśle i nie utworzył jeszcze bolesnej bruzdy, można zastosować masaż tego wybrzuszenia. Można potrzeć powierzchnię dziąsła czystym palcem albo palcem owiniętym w pieluszkę tetrową;
• żel przeciwbólowy – na bolesne ząbkowanie żele powinny być stosowane jako ostateczność i zawsze po konsultacji z lekarzem. Najważniejszą składową tych żeli jest benzokaina. Jest to lek znieczulający, który też może maluchowi zaszkodzić. Efekty uboczne: methemoglobinemia – może mieć miejsce w kilka godzin lub kilka minut po podaniu. Objawy: blado-szaro-niebieska skóra, usta, płytka paznokcia, spłycony oddech, ból głowy, przyspieszony puls;
• leki przeciwbólowe – w czasie przyjmowania trzeba pamiętać, aby nie przekroczyć dawki oraz o konieczności wcześniejszej konsultacji lekarskiej;
• higiena jamy ustnej – przynajmniej raz dziennie dokładnie i delikatnie można gazikiem z solą fizjologiczną przetrzeć ząbki albo użyć specjalnej szczoteczki do nałożenia na palec i wyszczotkować ząbek. Nie wolno używać pasty do zębów, ponieważ niebezpieczne może być dla dziecka połknięcie pasty z fluorem. Pastę mogą używać maluchy, które umieją już płukać usta;
• podawanie odpowiednich pokarmów – przyjmowane przez dziecko pokarmy powinny być bogate w takie składniki, jak wapń, fosfor, witamina C. Nie poleca się podawania dziecku pokarmów, które zawierają dużo cukru, np. słodkich soczków, słodyczy. Poleca się, aby dziecko piło samą wodę.

Metody łagodzenia bolesnego ząbkowania, których nie powinno się stosować:

Nie wolno podawać dziecku twardych pokarmów, takich jak: krakersy, tosty lub mrożone bułeczki, marchew, mrożone banany. Mogą one bowiem wywołać intensywną chęć do gryzienia, co w konsekwencji może być niebezpieczne dla dziecka. Pod wpływem śliny i temperatury mogą one bowiem się rozpadać na małe kawałki i doprowadzić do zadławienia się dziecka. Nie wolno dziecku pocierać dziąseł alkoholem. Każda jego ilość jest trująca i szkodliwa dla dziecka.

Bolesne ząbkowanie a wizyta u lekarza

Niektóre objawy bolesnego ząbkowania mogą faktycznie być objawami choroby. Należy skonsultować się z lekarzem, jeśli objawy się nasilają, np. jeśli stan podgorączkowy osiągnie 38⁰C lub wyższą wartość lub gdy objawy nie ustępują po kilku dniach. To samo dotyczy sytuacji, jeżeli dziecku nie wyrznął się żaden ząb do 15 miesiąca życia. Lekarz może wtedy zalecić wykonanie prześwietlenia albo zalecić wizytę u dentysty.

Trzeba zaplanować wyjście z dzieckiem do dentysty. Warto zasięgnąć opinii wśród innych mam na temat dobrego dentysty. Musi on przede wszystkim mieć cierpliwość do dzieci. Stopniowe zaprzyjaźnianie dziecka z gabinetem stomatologicznym pomoże mu przezwyciężyć stres w wieku późniejszym.

Jak pomóc dziecku, które ząbkuje? Rady pediatry – FILM

Bolesne ząbkowanie – zdaniem eksperta