Bulimia u dziecka – przyczyny, objawy, leczenie. Jak pomóc dziecku chorującemu na bulimię?
Spośród chorób wieku dziecięcego zdecydowanie przeważają wszelkie choroby infekcyjne, a zwłaszcza infekcje dróg oddechowych. Ze względu na niedojrzałość układu immunologicznego chorują głównie małe dzieci, do ukończenia 6.–7. roku życia. Większość infekcji u dzieci to infekcje łagodne (takie jak np. przeziębienie), jednak zdarzają się także i te poważne, z sepsą włącznie. Kolejną po infekcjach częstą grupą chorób u dzieci są choroby alergiczne.
Infekcje dróg oddechowych, jamy ustnej i uszu
Infekcje dróg oddechowych stanowią najczęstszą przyczynę wizyt dzieci w gabinetach pediatrycznych. W większości przypadków są to łagodne infekcje górnych dróg oddechowych wymagające wyłącznie leczenia objawowego. Wyróżnia się kilka najczęstszych chorób układu oddechowego u dzieci.
a) Przeziębienie – łagodne zapalenie nosa i gardła objawiające się katarem, stanami podgorączkowymi lub niewysoką gorączką, czasem kaszlem i bólem gardła.
b) Zapalenie zatok przynosowych – ropna wydzielina, zatkany nos czy ból głowy przy pochylaniu i w obrębie twarzy, to główne objawy zapalenia. W leczeniu sprawdzą się domowe sposoby, takie jak inhalacje, woda morska do nosa czy płukanie zatok (irygacja) przy pomocy gotowego zestawu z apteki. Na zapalenie zatok u dziecka sprawdzą się także ciepłe okłady i kompresy.
c) Zapalenie gardła, zapalenie migdałków o podłożu wirusowym (częściej) lub bakteryjnym – objawia się bólem gardła, gorszym samopoczuciem, gorączką lub stanami podgorączkowymi. Do zapaleń gardła i migdałków zaliczana jest m.in. angina – choroba wywołana przez bakterię Streptococcus pyogenes, objawiająca się silnym bólem gardła, wysoką gorączką, powiększeniem węzłów chłonnych. Jej cechą charakterystyczną jest też brak kaszlu. W badaniu przedmiotowym u dziecka z anginą stwierdza się czerwone gardło, powiększone migdałki pokryte ropnymi nalotami, powiększone węzły chłonne podżuchwowe i szyjne.
d) Zapalenie krtani – zdecydowana większość przypadków zapalenia krtani to podgłośniowe zapalenie krtani (krup). Jest to choroba objawiająca się szczekającym kaszlem oraz gwałtownie pojawiającą się dusznością wdechową; obecna może być chrypka. Choroba dotyczy zwykle małych dzieci, a jej objawy najczęściej rozwijają się w nocy. Zapalenie nagłośni wywołane przez bakterię Haemophilus influenzae to poważna choroba objawiająca się gwałtowną dusznością zagrażającą życiu – obecnie na szczęście występuje sporadycznie, dzięki obowiązkowym szczepieniom ochronnym.
e) Zapalenie oskrzeli – objawia się wykrztuśnym kaszlem u dziecka i obecnością zmian osłuchowych (furczeń i świstów) nad polami płucnymi. Podtypem zapalenia oskrzeli jest tzw. obturacyjne zapalenie oskrzeli – ze zwężeniem oskrzeli objawiającym się dusznością wydechową i świszczącym oddechem.
f) Zapalenie płuc – objawia się mokrym, często uporczywym kaszlem, gorączką, dusznością. Osłuchowo nad polami płucnymi stwierdzane są zmiany pod postacią trzeszczeń i rzężeń, a w wykonanym RTG klatki piersiowej opisywane są zmiany zapalne.
g) Ostre zapalenie ucha środkowego – jedna z częstszych chorób u dzieci, objawiająca się bólem uszu i gorączką, często wysoką. Zdarza się, że w przebiegu ostrego zapalenia ucha środkowego może dojść do perforacji (przebicia) błony bębenkowej.
h) Zapalenie jamy ustnej – choroba spotykana najczęściej u małych dzieci, które mają tendencję do wkładania przedmiotów i dłoni do ust. Choroba objawia się obecnością bolesnych zmian w jamie ustnej (pleśniawki, pęcherzyki itp.), które utrudniają jedzenie i prowadzą do rozdrażnienia i niepokoju u dziecka. Ponadto śluzówki jamy ustnej i dziąsła są żywoczerwone, podrażnione i mają tendencję do podkrwawiania.
Kolejną z częstych grup chorób u dzieci są zakażenia układu moczowego (ZUM), w tym zapalenie pęcherza. Często dotyczą one małych dzieci, w tym niemowląt i mogą mieć niespecyficzne objawy. O ile starsze dziecko zgłasza objawy sugerujące ZUM (ból i dyskomfort przy oddawaniu moczu, ból brzucha i ból w okolicy lędźwiowej, częste uczucie parcia na mocz i oddawanie moczu małymi porcjami, zmiana zapachu moczu), o tyle u młodszych dzieci symptomy choroby mogą być bardzo mylące. Objawami zakażenia układu moczowego u młodszych dzieci są: gorączka, wymioty, niepokój i rozdrażnienie, pogorszenie apetytu, słabsze przyrosty masy ciała. Z uwagi na brak specyficznych objawów zaleca się, aby u młodszych dzieci przy każdej gorączce wykonywać badanie ogólne moczu. Wykonywanie badania ogólnego moczu przy każdej gorączce jest także konieczne u starszych dzieci z wadami układu moczowego, refluksem pęcherzowo-moczowodowym, moczeniem nocnym.
Nieżyty żołądkowo-jelitowe u dzieci najczęściej mają etiologię wirusową (rotawirusy, adenowirusy, norowirusy itd.). Objawami nieżytów żołądkowo-jelitowych nazywanych powszechnie jelitówką, grypą jelitową lub „grypą żołądkową” są: biegunka, wymioty, bóle brzucha, gorączka lub stan podgorączkowy. Wirusowym nieżytom żołądkowo-jelitowym może towarzyszyć także zwiewna wysypka. Podstawą leczenia „jelitówek” na tle wirusowym jest nawadnianie dziecka.
a) Rumień nagły (trzydniówka) – choroba dotycząca małych dzieci, objawiająca się gorączką trwającą najczęściej 3 (ale czasem 2–5) dni oraz wysypką, która pojawia się wraz z ustąpieniem gorączki. Rumień nagły jest łagodną chorobą wirusową ustępującą samoistnie, ale może napędzić rodzicom wiele strachu. Gorączka w przebiegu rumienia nagłego jest bowiem wysoka, szybko narasta (zwłaszcza w pierwszej dobie), może doprowadzić do wystąpienia drgawek gorączkowych.
b) Ospa wietrzna (wiatrówka) – choroba wirusowa objawiająca się występowaniem polimorficznej wysypki (oznacza to, że jednoczasowo na skórze chorego obserwowane są różne rodzaje wykwitów: plamki, grudki, pęcherzyki, strupki po pękniętych pęcherzykach), której często towarzyszy gorączka. Choroba cechuje się wysoką zakaźnością i z reguły jest łagodna, ale może też dawać poważne powikłania (np. zapalenie móżdżku, zapalenie mózgu). Przed ospą wietrzną można się uchronić dzięki szczepieniom ochronnym, które zaliczane są do szczepień zalecanych. Warto pamiętać o tym, że szczepienie na ospę wietrzną jest refundowane m.in. dla dzieci uczęszczających do żłobków i klubików dziecięcych.
c) Rumień zakaźny– choroba wywołana przez parwowirus B19, dotycząca zwykle dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym. Objawia się występowaniem charakterystycznej wysypki: początkowo zmiany występują na twarzy i mają postać rumienia (twarz dziecka wygląda jak spoliczkowana), następnie dołączają się girlandowate zmiany na kończynach. Wysypka może utrzymywać się długo, a także znikać i pojawiać się pod wpływem bodźców, np. termicznych.
d) Różyczka – choroba, która dzięki obowiązkowym szczepieniom ochronnym występuje już rzadko. Objawia się drobną, różową wysypką poprzedzoną gorszym samopoczuciem, światłowstrętem, zapaleniem spojówek, stanami podgorączkowymi. Charakterystyczne dla różyczki jest powiększenie węzłów chłonnych karkowych i zausznych.
e) Świnka – podobnie jak różyczka, obecnie spotykana jest rzadko – ze względu na obowiązkowe szczepienia ochronne. Objawami świnki są: gorączka oraz bolesne powiększenie ślinianek przyusznych (rzadziej innych ślinianek) mogące sprawiać dyskomfort i ból przy przełykaniu.
f) Szkarlatyna – choroba zakaźna o etiologii bakteryjnej (Streptococcus pyogenes) objawiająca się zapalaniem gardła i migdałków z powiększeniem węzłów chłonnych i wysoką gorączką oraz zmianami skórnymi. Wysypka jest żywoczerwona, o charakterystycznej lokalizacji – z pominięciem tzw. trójkąta Fiłatowa na twarzy (obszar między nosem a wargami), skóra przypomina wyglądem papier ścierny. Charakterystyczne dla szkarlatyny są zmiany na języku – początkowo obserwowany jest nalot na języku, następnie język się oczyszcza i staje się żywoczerwony, z wyraźnie widocznymi brodawkami, dając obraz tzw. języka malinowego.
g) Grypa – wirusowa choroba zakaźna objawiająca się wysoką gorączką, złym samopoczuciem, bólami kostnymi i mięśniowymi. Grypa u dziecka może być chorobą poważną, może dawać powikłania, m.in. w postaci zapalenia płuc czy zapalenia mięśnia sercowego. Przed grypą można się uchronić za pomocą szczepień ochronnych – należy jednak pamiętać o tym, że ze względu na mutacje wirusa skład szczepionki co roku się zmienia, więc szczepienia należy powtarzać.
Najczęstszą grupą chorób występujących u dzieci są opisane wyżej choroby infekcyjne, drugie miejsce zaś zajmują choroby alergiczne.
a) Alergiczny nieżyt nosa i spojówek – objawia się katarem, kichaniem, zaczerwienieniem, łzawieniem i pieczeniem spojówek, któremu towarzyszy świąd skóry. Charakterystyczne dla alergicznego nieżytu nosa jest występowanie objawów po ekspozycji na alergeny – najczęściej są nimi pyłki, kurz, sierść zwierząt.
b) Alergia pokarmowa – występuje najczęściej u młodszych dzieci, może ustępować wraz z wiekiem. Najczęściej spotykamy się z alergią na białko mleka krowiego (z której większość dzieci wyrasta), orzechy i jajka, ale wysoki potencjał uczulający mają też np. niektóre owoce (zwłaszcza cytrusy), skorupiaki, soja.
c) Pokrzywka – objawia się obecnością zmian skórnych pod postacią bąbli (skóra wygląda jak po oparzeniu pokrzywą) z silnym świądem, czasem z obrzękami stawowymi. Zmiany wywołane są reakcją alergiczną, najczęściej w odpowiedzi na pokarmy i leki, ale do powstania pokrzywki mogą doprowadzić też np. bodźce termiczne.
d) Astma oskrzelowa – przewlekła choroba układu oddechowego, objawiająca się powtarzającymi się epizodami duszności, świszczącego oddechu, kaszlem (np. powysiłkowym) oraz nawracającymi obturacyjnymi zapaleniami oskrzeli. Z astmy wczesnodziecięcej znaczna część dzieci wyrasta.
Podsumowując, najczęstszymi chorobami występującymi u dzieci są choroby infekcyjne. Większość chorób występujących u dzieci to choroby łagodne, ale czasem mogące dawać niepokojące rodziców objawy (tak jak w przypadku rumienia nagłego, który często objawia się bardzo wysoką gorączką).
Ze względu na to oraz na niską specyficzność objawów u małych dzieci zaleca się, aby chore, a zwłaszcza gorączkujące dziecko zostało zbadane przez lekarza, który – po badaniu podmiotowym i przedmiotowym – postawi właściwe rozpoznanie. Należy pamiętać także o tym, że w przypadku gorączki u małego dziecka konieczne jest wykonanie badania ogólnego moczu (często popełnianym przez rodziców błędem jest tłumaczenie gorączki ząbkowaniem).
Kolejnym wskazaniem do konsultacji pediatrycznej jest wystąpienie zmian skórnych u dziecka – należy bowiem zróżnicować wysypki w przebiegu łagodnych chorób wirusowych z wybroczynami (mogącymi być objawem małopłytkowości lub sepsy) i skazą naczyniową (np. w przebiegu choroby Schönleina-Henocha).
296
