Jak leczyć trądzik u dorosłych?

Dlaczego dorośli chorują na trądzik?

Trądzik to nie tylko problem osób młodych, które znajdują się w okresie dojrzewania i przechodzą tak zwaną burzę hormonalną. Coraz częściej lekarze diagnozują trądzik u osób po trzydziestce i starszych. Przebieg choroby nie jest zazwyczaj tak dynamiczny jak u nastolatków. Rzadziej zdarzają się także ostre postaci trądziku i mniejsze jest ryzyko pojawienia się blizn.

Częstą przyczyną choroby u osób dorosłych są zaburzenia hormonalne. Tak zwany trądzik hormonalny często rozwija się u kobiet, które cierpią na zespół policystycznych jajników. Ryzyko rozwoju zmian o typie trądziku wiąże się także w przypadku schorzeń nadnerczy. Charakterystyczne krosty pojawiają się głównie na dolnej części twarzy (wokół ust, na brodzie, kącie żuchwy), szyi i dekolcie. Trądzik po trzydziestce jest wynikiem nadmiaru sebum (łoju) i mas rogowych zapycha ujścia przewodów gruczołów łojowych oraz mieszków włosowych, tworząc czop. Pod czopem gromadzi się coraz więcej wydzieliny łojowej, która jest świetną pożywką dla beztlenowych bakterii bytujących w skórze. Zaburzenia te w dużej części przypadków są wynikiem wspomnianych wahań hormonalnych. Jako przyczynę trądziku u dorosłych wskazuje się także narażenie na stres i złe nawyki dietetyczne.

Przeczytaj: Krostki na twarzy – co może je powodować?

Istnieje kilka odmian zmian o typie trądziku. Ich rozpoznanie leży już w gestii lekarzy dermatologów. Leczenie zazwyczaj jest skojarzone – w postaci farmakoterapii doustnej, maści i kremów. Nie bez znaczenia pozostaje przeprowadzanie zabiegów higienicznych przy użyciu odpowiednich kosmetyków. Choroba wymaga zazwyczaj długotrwałej terapii, a ze strony pacjenta dużo cierpliwości i dyscypliny.

Leczenie trądziku zaskórnikowego u dorosłych

W leczeniu trądziku zaskórnikowego na pierwszym miejscu znajdują się zdecydowanie retinoidy stosowane miejscowo. Substancje te to pochodne witaminy A i dostępne są w postaci żelów, kremów, emulsji i roztworów. Do najpowszechniej stosowanych należą tretynoina, tazaroten i adapalen. Preparaty kwasu retinowego m.in. zmniejszają rogowacenie komórek naskórka i ułatwiają ich ewakuację, co powstrzymuje tworzenie się czopa.

Retinoidy powinno się stosować raz dziennie, najlepiej wieczorem, przynajmniej 15 minut po umyciu twarzy odpowiednim do rodzaju skóry preparatem. W przypadku uczucia nadmiernego wysuszenia skóry, można stosować rano emulsję nawilżającą. Retinoidy zwiększają światłowrażliwość skóry, dlatego podczas terapii trzeba używać kremów z najwyższym możliwym filtrem. Dla osób, które nie tolerują pochodnych witaminy A dobrym rozwiązaniem mogą się okazać preparaty siarki bądź kwasu salicylowego.

Leczenie trądziku grudkowo-krostkowego u dorosłych

Tutaj najważniejszym problemem jest rozwijający się stan zapalny, który należy zastopować jak najwcześniej. W tym przypadku najskuteczniejsze okazują się być antybiotyki. Tania i często wystarczająca metoda leczenia. W zależności od natężenia zmian leki możemy podawać doustnie lub stosować miejscowo. Przy dużym nasileniu trądziku kuracje rozpoczynamy od doustnych antybiotyków na trądzik. Tetracykliny (dodatkowo witaminy z grupy B z wyłączeniem B₁₂), klindamycyna, kotrimoksazol, amoksycylina, erytromycyna i minocyklinę przyjmuje się przewlekle.

Pierwsze efekty leczenia trądziku dorosłych widoczne są już po ok 3 tygodniach, ale leczenie należy kontynuować przez kilka miesięcy (minimum 6), stopniowo zmniejszając dawkę. Nasilenie zmian trądzikowych po uprzedniej poprawie, świadczy o rozwinięciu oporności na dany antybiotyk lub nadkażeniu przez inny rodzaj bakterii. Wówczas należy zmienić antybiotyk na lek zwalczający tzw. bakterie Gram ujemne lub na doustny retinoid. Nie należy bać się oporności na antybiotyki, gdyż środki stosowane w leczeniu trądziku rzadko przepisuję się podczas antybiotykoterapii ciężkich stanów zdrowia, a bakterie na które działają (Propionibacterium acnes i szczepy koagulazoujemne), nie wywołują poważnych chorób.

Jeżeli trądzik u osoby dorosłej nie jest bardzo nasilony, zwykle wystarczają antybiotyki stosowana miejscowo w postaci kremów, żelów i roztworów. Oprócz preparatów wymienionych powyżej miejscowo skuteczne są też nadtlenek benzoilu, kwas azelajowy, kwas salicylowy, cynk oraz leki mieszane zawierające retinoid z antybiotykiem (najczęściej erytromycyna lub klinadamycyną).

Jak leczyć trądzik guzkowo-torbielowaty

Jest to najcięższa postać trądziku, niekiedy nawet obejmująca objawy ogóle (gorączka, zapalenie stawów). Najtrudniej też ją wyleczyć, bo nawraca, wymaga dużo cierpliwości i leków o wielkim spektrum działań niepożądanych. Podstawą leczenia są preparaty kwasu retinowego stosowane doustnie. Mają one zarówno działanie przeciwłojotokowe jak i zwiększające usuwanie mas rogowych. Najbardziej znanym przedstawicielem tej grupy leków jest Izotretynoina. Należy zaznaczyć, iż ta metoda leczenia wiąże się z comiesięcznymi wysokimi kosztami.

Wspomniane leki na trądzik stosuje się przez wiele miesięcy, wykonując co miesiąc badania laboratoryjne: morfologię krwi, markery czynności wątroby i nerek, poziom cholesterolu i trójglicerydów. Przez cały okres leczenia oraz miesiąc po kuracji kobiety muszą przyjmować doustne środki antykoncepcyjne, gdyż pochodne kwasu retinowego mają bardzo duży wpływ na uszkodzenie płodu. Oprócz działania teratogennego występuje tutaj szereg działań niepożądanych, spotykanych u 90 proc. osób leczonych retinoidami. Jednakże tylko ten sposób leczenia u 75 proc. pacjentów daje pewność całkowitego wyleczenia trądziku.

W tej postaci choroby, gdy istnieją przeciwwskazania lub nietolerancja pochodnych witaminy A, zamiast retinoidów zaleca się terapię hormonalną. Lekiem o działaniu przeciwandrogenowym używanym do leczenia trądziku jest spironolakton. Wymaga on jednak częstego monitorowania poziomu potasu we krwi, gdyż powoduje znacznie zwiększone wydalanie potasu z moczem. Jeśli hormonoterapia jest również niewskazana zawsze pozostaje przewlekła antybiotykoterapia wzbogacona retinoidami stosowanymi miejscowo. Moim zdaniem dobrym wyborem jest kwas azelainowy. Ma on działanie nie tylko przeciwłojotokowe i zmniejszające stan zapalny, ale także działa przeciwbakteryjnie i złuszczająco na naskórek. Dodatkową jego zaletą jest brak wrażliwości na światło słoneczne, czyli można go swobodnie stosować latem. Poza tym zastosowanie mogą tu znaleźć sole cynku i sulfony.

Oczywiście zanim rozpocznie się walkę z trądzikiem bronią najsilniejszego kalibru czyli izotretynoiną, warto wcześniej wypróbować łagodniejsze metody oraz te polecane dla trądziku grudkowo-krostkowego.

Jakie są skuteczne domowe sposoby na trądzik dorosłych?

Większość metod niefarmakologicznych stanowi doskonałe uzupełnienie terapii lekowej. Jednakże w przypadku niektórych odmian trądziku wywołanego, wyeliminowanie czynnika sprawczego jest podstawowym, najskuteczniejszym i często jedynym sposobem pozbycia się defektów. Sytuacja dotyczy osób chorujących na:

• trądzik kosmetyczny – najczęściej są to kobiety z cera tłustą; tutaj wystarczy odstawienie fluidu, pudru, różu kosmetycznego, tłustych kremów zatykających pory;
• trądzik zawodowy – unikać należy kontaktu z chlorem, olejami, dziegciami;
• trądzik polekowy – konieczne może się okazać odstawienie leków zwłaszcza sterydowych, witaminy B₁₂, jodu, barbituranów, metotreksatu czy leków przeciwpadaczkowych (oczywiście należy rozważyć czy skutki zaprzestania leczenia nie niosą ze sobą większego ryzyka);
• trądzik samouszkadzający – czyli zmiany wtórne do istniejących spowodowane obsesyjną manipulacją w obrębie wykwitów; pacjenci z ta formą trądziku nie potrafią powstrzymać się przed wyciskaniem zaskórników oraz rozdrapywaniem grudek i krostek;
• trądzik hormonalny i wtórny – podstawę stanowi tutaj leczenie choroby podstawowej – nadczynności/niedoczynności gruczołów dokrewnych.

Bez względu na rodzaj trądziku u dorosłych najważniejszą metodą profilaktyki jest odpowiednia higiena. Największym błędem jest pójście spać bez wcześniejszego usunięcia makijażu. Do tego celu używamy płynów micelarnych, najlepiej dwufazowych. Następnie stosujemy piankę,żel bądź emulsję do mycia twarzy zawierającą w swoim składzie cynk. Ostatnim krokiem jest nałożenie odpowiedniego kremu. Ważne, aby kosmetyki przeznaczone były dla cery tłustej, trądzikowej i wrażliwej, czyli nie zawierały parabenów, mydła, alkoholu i sztucznych barwników.

Do makijażu natomiast używamy kosmetyków pozbawionych komponenty tłuszczowej, najlepiej z serii aptecznych. W przypadku panów, wybierać należy jednorazowe ostrza do golenia, a także płyny i pianki pozbawione wcześniej wymienionych substancji. Starajmy się nie dotykać twarzy – po pierwsze na rękach obecna jest warstwa tłuszczowa, a po drugie bakterie, jedno i drugie nasila łojotok i stan zapalny. Rano przydatny jest tonik, po którego użyciu, aplikujemy krem przeciwtrądzikowy. Bezpośrednio przed wyjściem z domu twarz smarujemy lekką emulsją (może być nawilżająca) z wysokim filtrem. Żelazna zasada dla wszystkich walczących z trądzikiem: nie wyciskamy wykwitów. Jeśli zmiana jest wyjątkowo bolesna, a na jej wierzchołku już widoczny jest biały lub pomarańczowy czubek, w ostateczności możemy spróbować nakłuć krostę sterylną igłą, a następnie przetrzeć wacikiem nasączonym spirytusem salicylowym.

Trądzik po 30 – kiedy do lekarza?

Profesjonalne zabiegi kosmetyczne wykonywane w gabinecie kosmetologicznym jak maska tretinoinowa, mikrodermabrazja, peelingi laserowe, kawitacyjne, enzymatyczne i mechaniczne, kwasy silnie złuszczające naskórek, przy systematycznym korzystaniu, przynoszą poprawę. Część chorych zauważa poprawę po fototerapii z zastosowaniem światła niebieskiego (przeciwwskazane u chorych leczonych retinoidami).

W walce z powikłaniami i pozostałościami po trądziku dorosłych, takimi jak blizny czy przebarwienia poradzić sobie mogą doświadczeni kosmetolodzy i chirurdzy plastyczni. Wykorzystują w swoich gabinetach lasery (zwłaszcza na bazie dwutlenku węgla), zabiegi cosmelan, zastrzyki kortykosteroidowe w miejsce bliznowców, pokrycie sylikonem. Wszelkie metody kosmetyczne należy rozpocząć dopiero po całkowitym wyleczeniu aktywnego procesu zapalnego w obrębie skóry.

Najważniejsze elementy skutecznego leczenia trądziku u dorosłych to:

• higiena,
• stosowanie dermokosmetyków,
• fotoprotekcja,
• unikaniu substancji drażniących,
• dieta,
• farmakoterapia,
• zaprzestanie jakiejkolwiek samodzielnej manipulacji w obrębie zmian trądzikowych,
• systematyczne wizyty u dermatologa.