Trądzik a zespół policystycznych jajników

Zespół policystycznych jajników a hormony i trądzik

Zespół policystycznych jajników to najczęstsze zaburzenie endokrynologiczne występujące u kobiet w wieku rozrodczym. Diagnoza ta zwykle jest stawiana u dziewcząt nastoletnich i w wieku rozrodczym, rzadziej zdarza się, że rozpoznanie PCOS dotyczy kobiet w starszym wieku. Endokrynopatia ta cechuje się rzadkimi, zwykle bezowulacyjnymi miesiączkami (a czasem ich zupełnym brakiem), nadmiernym owłosieniem, męską sylwetką, problemami z cerą i skłonnością do tycia. Podłożem choroby jest m.in. zbyt wysoki poziom hormonów męskich, który skutkuje też opornym w leczeniu trądzikiem. Oprócz standardowych leków – maści złuszczających, retinoidów czy antybiotyków – pacjentki z zespołem PCOS można próbować leczyć preparatami hormonalnymi. Skutkuje to zarówno zmniejszeniem trądziku, jak i niweluje problem nadmiernego owłosienia.

Czytaj również: Trądzik hormonalny – objawy i leczenie

Problemy z cerą przy zespole policystycznych jajników (PCOS)

Objawy zespołu policystycznych jajników są różnorodne i nie każda pacjentka musi przedstawiać wszystkich z nich. Jak wspomniano powyżej, zasadnicze problemy kobiet z PCOS to głównie niemożność zajścia w ciążę oraz wstydliwe problemy związane z nadmierną produkcją androgenów. Zaburzenia hormonalne doprowadzają do braku owulacji; pęcherzyki jajnikowe nie mogą ukończyć tego procesu, zatrzymując się na fazie przed pęknięciem pęcherzyka Graffa. Stąd obraz powiększonych jajników z licznymi, dużymi pęcherzykami na obwodzie.

Wysokie stężenia androgenów, przede wszystkim testosteronu i dihydrotestosteronu, powodują problemy z cerą – łojotok, silny trądzik. Problemy skórne pacjentek z PCOS nie ograniczają się tylko do obszaru twarzy; często ropne krostki trądzikowe zlokalizowane są na dekolcie, plecach czy pośladkach. Także nadmierne owłosienie w miejscach zależnych od hormonów męskich, zwane hirsutyzmem, cechuje ten zespół i wynika – jak trądzik i łojotok – z wysokiego stężenia testosteronu.

Przeczytaj: Krostki na twarzy – co może je powodować?

Hirsutyzm oceniany jest w skali Ferrimana-Gallaway’a, gdzie ocenia się m.in. nasilenie owłosienia na górnej wardze, brodzie, klatce piersiowej, plecach czy brzuchu pacjentek. Wynik 8 i więcej sugeruje problem, jednak dopiero 16 uzyskanych punktów i powyżej świadczy o ciężkim hirsutyzmie.

Pacjentki z PCOS często mają problemy z nadwagą, jednak nie udowodniono, aby to zespół powodował przyrost masy ciała; raczej pierwotna otyłość zaburza gospodarkę hormonalną. Jest to potwierdzone faktem, że normalizacja masy ciała poprawia wygląd skóry oraz pozytywnie wpływa na regularność miesiączek.

To też może Cię zainteresować: Co może być przyczyną pojawienia się krost na głowie?

Leczenie trądziku w zespole policystycznych jajników

Leczenie trądziku w tym zespole nie odbiega zbytnio od standardowego leczenia tej choroby skóry.

W pierwszym rzucie, szczególnie w przypadku łagodnego trądziku, należy sięgnąć po leczenie miejscowe łagodnymi środkami złuszczającymi i antybakteryjnymi. Najbardziej skuteczne leki keratolityczne, usuwające nadmiar sebum oraz normalizujące rogowacenie przymieszkowe, to retinoidy miejscowe. Zaliczamy do nich tretinoinę, tazaroten i adapalen, wchodzące w skład wielu preparatów. Nie mniej skuteczny jest często stosowany nadtlenek benzoilu, który działa bardzo podobnie, zwalczając przede wszystkim zaskórniki. Przy jego używaniu warto pamiętać, że może on odbarwiać włosy i odzież, dlatego należy zachować ostrożność podczas aplikacji.

Czytaj również: Dieta w leczeniu zespołu policystycznych jajników

Terapią trądziku drugiego rzutu są antybiotyki, które można stosować zarówno miejscowo, w postaci żeli czy roztworów na skórę, jak i doustnie. Używane do leczenia trądziku antybiotyki są skierowane na zwalczanie bakterii beztlenowych, gdyż właśnie one powodują jego powstawanie. Dlatego najchętniej stosuje się erytromycynę, tetracykliny, metronidazol i klindamycynę. Wzrastająca oporność na te leki powoduje jednak, że coraz częściej odpowiedź na leczenie jest niewystraczająca.

Poszukując nowych metod, opracowano lek zwany złotym standardem w leczeniu trądziku. Jest nim izotretinoina, pochodna retinoidów, która działa na wszystkie przyczyny powstawania trądziku. Minusem tego leku jest jednak szereg efektów ubocznych, takich jak silne złuszczanie się skóry, nadwrażliwość na światło słoneczne skóry i oczu, zaburzenia metaboliczne. Dlatego podczas kuracji, trwającej nawet pół roku i dłużej, należy monitorować stężenie trójglicerydów i pracę wątroby. U wielu kobiet z PCOS, które mają problemy z nadwagą, wyjściowe poziomy lipidów są na tyle wysokie, że często nie można ich leczyć izotretinoiną. Dodatkowo lek ten jest teratogenny i może powodować wady płodu. Mimo, iż pacjentki z PCOS zwykle mają problemy z zajściem w ciążę, w każdym przypadku należy zadbać o skuteczną antykoncepcję w trakcie oraz do 3 miesięcy po skończeniu kuracji.

Terapia hormonalna a trądzik

Odmiennością w leczeniu trądziku w przypadku PCOS jest możliwość zastosowania leczenia hormonalnego. Terapia ta nie tylko poprawi wygląd cery, ale także pozwoli zredukować ilość owłosienia. Najczęściej stosowanym lekiem jest antyandrogen – octan cyproteronu. Zwykle łączy się go w dwuskładnikowej tabletce z estrogenem, co wzmaga pożądane objawy podczas jego stosowania i dodatkowo działa antykoncepcyjnie. Terapia hormonalna przywraca normalny poziom androgenów, stąd skutecznie redukuje trądzik. Gruczoły łojowe przestają być nadmiernie przez nie stymulowane, dlatego znika problem łojotoku, zmniejsza się ilość krost i odczyn zapalny. Minusem tej terapii jest jednak negatywny wpływ octanu cyproteronu na gospodarkę węglowodanową i lipidową, a w szczególności funkcje wątroby. W związku na możliwe efekty uboczne nie należy go stosować dłużej niż przez rok. Niestety często zdarza się, że po odstawieniu leku, trądzik powraca.

Czytaj również: Skręt jajnika – przyczyny, objawy, rozpoznanie, leczenie

Tabletka antykoncepcyjna a trądzik w PCOS

Pacjentkom z zespołem policystycznych jajników, których głównym problemem są kłopoty z cerą i które nie myślą jeszcze o macierzyństwie, można zalecić stosowanie doustnej dwuskładnikowej pigułki antykoncepcyjnej. Będzie ona wywierać podobny efekt co tabletki z cyproteronem, jednak zaburzenia metaboliczne podczas jej stosowania są znacznie mniejsze. Nie jest to leczenie typowo przeznaczone do leczenia trądziku samego w sobie. Jednak jeżeli pomaga to pacjentce w pozbyciu się uciążliwego problemu, a dodatkowo chroni przed niechcianą ciążą, można spróbować tej terapii. Odpowiednia pigułka o właściwym składzie, dobranym do konkretnej pacjentki, redukuje możliwe efekty uboczne, a zarazem pozwala cieszyć się ładną cerą bez cech trądziku.