Łojotokowe zapalenie skóry głowy

Czym jest łojotokowe zapalenie skóry głowy?

Łojotokowe zapalenie skóry głowy jest nawracającym, przewlekłym stanem zapalnym obejmującym owłosioną skórę głowy. Choroba ta dotyczy około 1–3 proc. populacji, najczęściej osób w wieku pokwitania oraz mężczyzn. Jej istota polega na zwiększonej aktywności gruczołów łojowych, produkujących sebum (łój skórny).

W warunkach fizjologicznych sebum pełni rolę ochronną, okrywając skórę warstwą hydrolipidową. Jednak gdy produkowane jest w nadmiarze, dochodzi do zaburzenia mikrobiologicznej równowagi w skórze – zwiększonego namnażania bytujących w niej fizjologicznie mikroorganizmów (drożdżaków z grupy Malessezia, Pityrosporum oraz bakterii), które poprzez wytwarzane przez nie toksyny oraz enzymy doprowadzają do rozwoju stanu zapalnego.

Poza dyskomfortem związanym z uporczywym świądem oraz pogorszeniem wyglądu, łojotokowe zapalenie skóry głowy może doprowadzić do nadmiernego wypadania włosów. Może też dotyczyć innych partii ciała, w których znajduje się duża ilość gruczołów łojowych – pachwin, okolic za uszami, skrzydełek nosa, fałdów nosowo-wargowych czy okolic brwi.

Sprawdź też: Strupy w nosie – przyczyny, objawy, leczenie

Łojotokowe zapalenie skóry głowy – czynniki ryzyka

Z uwagi na wiążącą się z chorobą nadprodukcją sebum przez gruczoły łojowe, do zachorowania predysponują stany prowadzące do ich zwiększonej aktywności. Stąd problem bardzo często pojawia się w okresie dojrzewania, kiedy to nadprodukcja androgenów uzasadniona jest zaburzeniami hormonalnymi. Choroba ta może wystąpić również u niemowląt – objawia się wtedy jako tzw. ciemieniucha. Warto wspomnieć, że ze względu na aktywność androgenów, ryzyko wystąpienia zmian u panów jest 5–6 razy większe niż u kobiet.

Ponadto rozwojowi schorzenia sprzyjają takie czynniki jak:

• zaburzenia immunologiczne, spadek odporności – dochodzi do nadmiernego rozwoju bakterii i grzybów;
• depresja, stany lękowe, przewlekły stres – prowadzą do spadku odporności;
• schorzenia neurologiczne – choroba Parkinsona, padaczka;
• zaburzenia metaboliczne – cukrzyca, otyłość;
• niedobory żywieniowe – niskie spożycie witamin z grupy B, cynku;
• nadużywanie alkoholu;

Ponadto, łojotokowe zapalenie skóry głowy może zostać wywołane długotrwałym przebywaniem w klimatyzowanych pomieszczeniach, nieodpowiednią pielęgnacją, czy zażywaniem niektórych leków. Nie bez znaczenia jest również pora roku. Objawy choroby nasilają się w miesiącach jesienno-zimowych.

Objawy łojotokowego zapalenia skóry głowy

Choroba ma tendencję do nawracania, powoduje szereg nieprzyjemnych objawów, stanowiących niejednokrotnie trudny do zaakceptowania problem estetyczny, prowadzący do dużego dyskomfortu i kompleksów. Do najczęstszych objawów łojotokowego zapalenia skóry głowy należą:

• złuszczanie skóry – występowanie białych lub żółtawych pozbijanych łusek, tłusto-sucha „skorupa” na skórze głowy;
• zaczerwienienie;
• podrażnienie, świąd, pieczenie – czasami bardzo nasilone, drapanie może prowadzić do rozwoju ognisk nadkażeń, krwawień, pojawienia się surowiczego bądź ropnego wysięku;
• zrogowacenia, strupy;
• sklejanie, zbijanie włosów;
• wypadanie włosów – przedłużający się stan zapalny osłabia cebulki włosowe; w skrajnych przypadkach może dojść do ogniskowego bądź rozlanego łysienia, które na ogół jest jednak odwracalne, włosy odrastają po ustąpieniu stanu zapalnego

Łojotokowe zapalenie skóry głowy – jak sobie z nim radzić?

Aby choroba została właściwie zdiagnozowana, konieczna jest wizyta u dermatologa – w zaplanowaniu leczenia bardzo ważne jest odróżnienie łojotokowego zapalenia skóry od podobnie objawiających się jednostek chorobowych – łuszczycy, atopowego zapalenia skóry.

Metodą ograniczenia objawów łojotokowego zapalenia skóry głowy jest działanie na czynniki powodujące zaostrzenia. W tym celu należy:

• dbać o codzienną higienę skóry głowy – odpowiednia pielęgnacja pomaga usunąć nadmiar sebum oraz zanieczyszczenia prowadzące do rozwoju drożdżaków i bakterii;
• stosować odpowiednią dietę, zapobiegając niedoborom żywieniowym;
• w miarę możliwości unikać drapania, które prowadzi do podrażnień oraz rozwoju ognisk infekcji;
• używać specjalnych szamponów przeciwgrzybiczych (z ketokonazolem oraz składnikami złuszczającymi nagromadzony naskórek) i przeciwzapalnych (z kwasem salicylowym, rezorcyną, cynkiem, siarczkiem selenu); preparaty tego typu dostępne są w aptekach bez recepty;
• gdy zaawansowanie choroby jest duże, obejmuje inne niż skóra głowy partie ciała, konieczne może okazać się stosowanie przepisanych przez lekarza silnych leków, zarówno miejscowo jak i doustnie – kortykosteroidów, antybiotyków przeciwgrzybiczych.