Grzybica dłoni – przyczyny, objawy, leczenie

Czym jest grzybica dłoni i jak można się nią zarazić?

Grzybica dłoni to zakażenie grzybicze rąk powodowane przez grzyby skórne. Zakażenie to jest powierzchowne i ograniczone do zewnętrznych warstw skóry, co jest charakterystyczne dla zakażeń grzybiczych. Grzybica rąk występuje znacznie rzadziej niż grzybica paznokci i stóp.

Istnieją różne gatunki dermatofitów, które mogą powodować infekcje grzybicze dłoni. Najczęściej za grzybice odpowiedzialne są tzw. antropofilne grzyby, które atakują skórę i mogą być przenoszone z osoby na osobę. Do tej grupy zalicza się np. grzyb o nazwie Trichophyton rubrum, który jest najczęstszą przyczyną zakażeń grzybiczych skóry u ludzi.

Grzybicę dłoni wywołuje szereg innych grzybów. Część z nich przenosi się przez kontakt ze zwierzętami. Są to tak zwane grzyby zoofilne. Jednym z takich mikroorganizmów jest Microsporum canis. W przypadku tego grzyba zakażenie możliwe jest przez kontakt z psem lub kotem. Przyczyną grzybicy rąk mogą być także grzyby obecne w glebie.

To też może Cię zainteresować: Swędząca wysypka na rękach – przyczyny, leczenie

Co jest przyczyną grzybicy dłoni?

Powierzchowna warstwa skóry zbudowana jest z martwych komórek, w skład których wchodzi białko zwane keratyną. To sprawia, że ​​zewnętrzna powłoka skóry jest twarda, wodoodporna i ochrania delikatne warstwy wewnętrzne. Zdrowa skóra jest w stanie wytrzymać inwazję większości drobnoustrojów, a także ma możliwość samoistnego szybkiego gojenia się ran. Gdy dojdzie do uszkodzenia skóry staje się ona bardziej narażona na infekcję i zakażenia.

Dermatofity są rodzajem grzybów, które wykazują tendencję do powodowania zakażeń powierzchownych warstw skóry. Grzyby te posiadają wyspecjalizowane enzymy zwane keratynazami, umożliwiające im trawienie białek skóry. W wyniku tego procesu dochodzi do rozwoju grzybów na powierzchni skóry. Jednym z najczęstszych sposobów powstawania grzybicy dłoni jest kontakt z dermatofitami w innym miejscu ciała, zwykle na stopach lub paznokciach. Stałe drapanie miejsc pierwotnie zainfekowanych grzybami, powoduje przeniesienie ich na powierzchnie rąk.

Grzybica na dłoniach – jak można zarazić?

W pełni zdrowy organizm człowieka posiada liczne mechanizmy obronne skóry, dzięki którym jest w stanie zwalczyć infekcję grzybiczą, dlatego nie każdy kontakt z zarodnikami grzybów prowadzi do rozwoju choroby. Kiedy jednak dochodzi do zaburzenia równowagi organizmu, grzyby mają możliwość wniknięcia doskóry i naskórka.

Istnieje wiele sytuacji, w których może dojść do zakażenia skóry rąk dermatofitami. Są to między innymi:

• korzystanie z ogólnodostępnych urządzeń sanitarnych;
• mieszkanie w hotelach, sanatoriach, internatach;
• używanie wspólnych ręczników;
• korzystanie z usług kosmetyczki – źle zdezynfekowane narzędzia do manicure mogą być siedliskiem dermatofitów;
• dotykanie chorych zwierząt (głównie psów i kotów) oraz kontakt z zakażoną glebą.

Co zwiększa ryzyko zachorowania na grzybicę dłoni?

Choć grzybica na dłoniach może wystąpić u każdej osoby, to istnieją pewne czynniki ryzyka, które zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia infekcji grzybiczej. Zalicza się do nich:

• wcześniej istniejące zakażenia grzybicze w innym miejscu ciała, szczególnie grzybica stóp i paznokci;
• bliski osobisty kontakt z osobami chorującymi na grzybicę skóry lub paznokci;
• nadmierną potliwość oraz inne choroby skóry;
• regularny kontakt ze zwierzętami, które mogą chorować na grzybicę;
• pracę związaną z kontaktem z bydłem lub glebą;
• zakażenie wirusem HIV;
• chorobę nowotworową;
• przewlekłe stosowanie antybiotyków, kortykosteroidów oraz leków immunosupresyjnych;
• choroby o podłożu metabolicznym (cukrzycę, niedoczynność tarczycy).

Objawy grzybicy dłoni

Najczęstszym objawem grzybicy dłoni jest wysypka. Zmiany tego typu zazwyczaj występują także na palcach. Grzyby chorobotwórcze zwykle jednocześnie atakują paznokcie, doprowadzając do rozwoju grzybicy paznokci. Zakażenie dermatofitami obejmuje zwykle skórę jednej ręki. Do charakterystycznych objawów grzybicy dłoni zalicza się:

• zaczerwienienie skóry;
• grudki oraz pęcherzyki zlokalizowane zwykle na bocznych powierzchniach palców i dłoni, które mogą być sączące;
• świąd i pieczenie w miejscach występowania grzybicy na dłoniach (wykwitów skórnych);
• suchą, łuszczącą się skórę – objaw typowy dla infekcji grzybami zoofilnymi.

Grzybica dłoni może objawiać się podobnie do wielu innych chorób skóry, które rozwijają się na powierzchni rąk, w tym: kontaktowego zapalenia skóry, podrażnienia, łuszczycy, czy wyprysku skórnego. Ze względu na podobieństwo do tych jednostek chorobowych, grzybica rąk bywa często nierozpoznawana. W niektórych przypadkach infekcja grzybicza może rozwijać się wtórnie u osób z chorą skórą, które są bardziej podatne na infekcję, a wtedy manifestacja zakażenia dermatofitami może być nietypowa i bardziej nasilona.

Leczenie grzybicy dłoni

Diagnoza grzybicy rąk stawiana jest zwykle na podstawie obrazu klinicznego oraz po wykluczeniu chorób skóry, które dają podobne objawy. Dalsze badania diagnostyczne są takie same jak w przypadku innych zakażeń grzybiczych i obejmują między innymi: zeskrobiny skóry, hodowlę grzybów, czy biopsję skóry. Charakterystycznym objawem klinicznym wskazującym na grzybicze pochodzenie wysypki jest objaw zwany „dwie stopy–jedna ręka”. W tym przypadku obustronnej grzybicy stóp towarzyszy grzybica dłoni, zlokalizowana zazwyczaj na skórze dominującej ręki, która jest używana do drapania stóp pierwotnie dotkniętych grzybicą.

Podstawą leczenia grzybicy dłoni jest stosowanie środków działających miejscowo. Zalicza się do nich przeciwgrzybicze maści i żele zawierające m.in.: terbinafinę, klotrimazol czy ekonazol. Kiedy po 2–6 tygodniach leczenia miejscowego nie widać poprawy należy włączyć leki działające ogólnoustrojowo – tabletki lub kapsułki, w skład których wchodzi flukonazol, itrakonazol, czy terbinafina. Ważnym aspektem procesu leczenia grzybicy na dłoniach jest zwalczanie dodatkowych zmian skórnych, jak również nadmiernej potliwości, które mogą nasilać objawy infekcji grzybiczej. Należy pamiętać, że zakażenie dermatofitami ma charakter przewlekły i może nawracać, a leczenie jest długotrwałe i wymaga systematyczności ze strony pacjenta.