USG tętnic szyjnych

Czym jest badanie ultrasonograficzne?

To jedno z najczęściej wykonywanych badań w diagnostyce różnych schorzeń. Badanie ultrasonograficzne jest całkowicie bezpieczne. Potwierdzeniem tego jest fakt, iż jest ono wykonywane również u kobiet w ciąży. Badanie ultrasonograficzne jest badaniem nieinwazyjnym, łatwo dostępnym i tanim co jest związane z jego częstym wykorzystywaniem przez lekarzy. Nie istnieją przeciwwskazania do wykonania tego badania, jak również nie stwierdza się żadnych powikłań. Badanie ultrasonograficzne wykorzystuje ultradźwięki.

Odmianą tego badania jest USG dopplerowskie. To podstawowe badanie stosowane w diagnostyce chorób sercowo-naczyniowych. Pozwala ono lekarzowi ocenić przepływ krwi w dużych naczyniach żylnych i tętniczych.

Składowa aparatu ultrasonograficznego, zwana – głowicą, wysyła falę ultradźwiękową. Fala ta odbija się od poruszających się krwinek i powraca ponownie do głowicy. Następnie aparat analizuje zmiany częstotliwości fali odbitej. Obraz przedstawiony zostaje na monitorze. Lekarz wykonujący badanie może ocenić przepływ krwi.

Co lekarz ocenia wykonując badanie USG tętnic szyjnych i kręgowych?

Należy wspomnieć, że tętnica szyjna wspólna jest bardzo ważnym naczyniem. Zaopatruje ona w krew głowę i szyję. Podczas badania ultrasonograficznego dopplerowskiego tętnic szyjnych:

• oceniany jest kierunek przepływu krwi – krew powinna płynąć w kierunku głowy;
• oceniana jest szerokość tętnic;
• badanie umożliwia dokładną ocenę rodzaju blaszki miażdżycowej;
• badanie pozwala ocenić, czy istnieją przeszkody w przepływie krwi oraz ocenić ich wielkość i umiejscowienie;
• lekarz diagnozuje również parametry naczyniowe, pomagają one w ocenie ryzyka powstania blaszki miażdżycowej;
• oceniana jest grubość kompleksu błony środkowej i błony wewnętrznej ( intima-media complex thickness – IMT). W badaniach potwierdzono, iż zwiększona grubość IMT, wiąże się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia udaru niedokrwiennego mózgu oraz zawału serca.

Prawidłowa IMT u osoby dorosłej wynosi około 0,5–1 mm. W ocenie odcinków szyjnych tętnic kręgowych ocenia się przede wszystkim prędkość przepływu krwi przez naczynia. Odcinki tętnic przebiegające przez wyrostki poprzeczne kręgów szyjnych są niewidoczne w badaniu USG.

Prawidłowa prędkość przepływu w tętnicach kręgowych na wysokości kręgosłupa szyjnego wynosi około 0,5 m/s.

U około ¼ zdrowych osób, można zaobserwować różnicę szerokości tętnicy kręgowej lewej i prawej.

Kiedy wykonuje się badanie USG tętnic szyjnych i kręgowych?

USG tętnic szyjnych wykonuje się w następujących przypadkach:

• gdy u pacjenta występują objawy neurologiczne, sugerujące przemijający atak niedokrwienny (TIA), przebyty udar niedokrwienny mózgu;
• gdy lekarz podejrzewa u pacjenta zespół podkradania tętnicy podobojczykowej;
• przed planowanym chirurgicznym zabiegiem naczyniowym;
• po wykonanych zabiegach naczyniowych w obrębie tętnic dogłowowych;
• gdy lekarz w badaniu przedmiotowym wykryje szmer skurczowy nad tętnicą szyjną.

Badanie USG tętnic szyjnych nie wymaga żadnego przygotowania. Pacjent leży na plecach, z głową odgiętą do tyłu. Czas wykonania badania ultrasonograficznego tętnic szyjnych i kręgowych wynosi około 15 minut.

Zwężenie tętnicy szyjnej

Najczęstszą przyczyną zwężenia tętnicy szyjnej jest miażdżyca. Schorzenie to może przebiegać bezobjawowo. U pacjentów ze zwężeniem tętnicy szyjnej mogą wystąpić epizody TIA – przemijającego udaru niedokrwiennego (ustępują do 24 godzin). Jeżeli światło naczynia zostanie całkowicie zamknięte dochodzi do udaru niedokrwiennego mózgu.

Objawy neurologiczne, które mogą występować u chorych ze zwężeniem tętnicy szyjnej to:

• występujące po stronie przeciwnej do zwężenia – zaburzenia czucia, zaburzenia ruchowe,
• występujące po stronie zwężonej tętnicy zaburzenia widzenia,
• gdy zwężenie występuje po stronie półkuli dominującej mogą występować zaburzenia mowy,
• dodatkowo mogą występować – bóle głowy, zawroty głowy, zaburzenia świadomości, zaburzenia równowagi.

Wszystkie powyższe objawy są wskazaniem do wykonania badania ultrasonograficznego tętnic szyjnych z kolorowym dopplerem.

Zwężenie tętnic kręgowych

U większości pacjentów przebieg jest bezobjawowy. Objawy, które mogą pojawić się u niektórych chorych to:

• osłabienie słuchu, szumy w uszach,
• zawroty głowy z towarzyszącym uczuciem wirowania,
• zaburzenia chodu,
• wrażenie falowania przedmiotów.

Zwężenia tętnic kręgowych mogą również odpowiadać za udary mózgu i ataki przemijającego niedokrwienia z tylnego obszaru unaczynienia mózgu.