Przezierność karkowa – na czym polega ocena przezierności karkowej?

Co to jest przezierność karkowa?

Przezierność karkowa płodu, oznaczana również skrótem NT (ang. nuchal translucency) jest jednym z parametrów ocenianych podczas badania ultrasonograficznego płodu. Badanie USG wraz z oceną przezierności karkowej płodu jest ważnym, nieinwazyjnym badaniem prenatalnym zalecanym przez Polskie Towarzystwo Ginekologiczne. Ocena przezierności karkowej jest doskonałym markerem służącym do wykrywania wad wrodzonych u płodu. Warunkiem jest wykonanie badania w odpowiednim okresie ciąży.

Terminem przezierności karkowej określa się odległość mierzoną na wysokości odcinka szyjnego kręgosłupa, zawartą pomiędzy tkanką podskórną płodu, a skórą. Badany obszar zawiera płyn, który można zobrazować ultrasonograficznie. Badanie musi być wykonane przez lekarza specjalistę ultrasonografem o wysokiej rozdzielczość. Dokładność tego badania prenatalnego musi być podana do 0,1mm.

Przekroczona norma przezierności karkowej nie daje rozpoznania choroby wrodzonej, a jedynie wskazuje na ryzyko jej wystąpienia. Należy wykonać dalszą diagnostykę opierającą się na wykonaniu inwazyjnych badań prenatalnych, np. amniopunkcji lub biopsji kosmówki.

Kiedy wykonuje się badanie przezierności karkowej?

Badanie przezierności karkowej należy wykonać między 11 a 13 tygodniem + 6 dni trwającej ciąży (jest tzw. okno diagnostyczne). Długość ciemieniowo-siedzeniowa płodu wynosi w tym okresie 45–84mm. Badanie wykonane przed 11 tygodniem lub po 14 tygodniu nie jest miarodajne, dlatego tez nie zaleca się jego przeprowadzania.

Badanie powinno być wykonane u każdej kobiety w ciąży, a szczególnie u kobiet po 35. roku życia. Celem badania jest określenie stopnia ryzyka wystąpienia wad wrodzonych u płodu.

Przezierność karkowa – jak wygląda badanie?

Pacjentka powinna zgłosić się do wykwalifikowanego ginekologa, zajmującego się ultrasonografią i oceną przezierności karkowej. W ciężarna kładzie się na leżance. Na powłoki brzuszne lekarz nakłada specjalny żel, a następnie przykłada sondę dzięki, której uzyskuje obraz na monitorze.

Najczęściej badanie przezierności karkowej wykonuje się za pomocą przezbrzusznego USG. W przypadku, kiedy płód jest ułożony w taki sposób, iż trudno jest ocenić przezierność przez powłoki, wykonuje się USG przezpochwowe. Po przeprowadzeniu pomiarów płodu, mierzona jest przezierność karkowa. Określany jest największy odstęp między tkankami miękkimi pokrywającymi kręgosłup szyjny a skórą. Podczas wykonywania pomiaru płód powinien znajdować się w pozycji strzałkowej i swobodnej ponieważ ułożenie przygięciowe lub odgięciowe może zafałszować wynik badania.

Ocena przezierność karkowej jest badaniem nieinwazyjnym, w pełni bezpiecznym zarówno dla pacjentki, jak i jej dziecka.

Jakie są normy przezierności karkowej? Jak interpretować wyniki?

Przyjmuje się, że prawidłowa przezierność karkowa w 11 tygodniu powinna być mniejsza niż 2,0mm. W 13 tygodniu nie powinna przekraczać wartości 2,7mm. Przezierność karkowa zwiększa się wraz ze wzrostem płodu. Wartości przezierności karkowej mierzy się przy odpowiedniej wielkości płodu. Dlatego przed określeniem NT mierzy się długość ciemieniowo-siedzeniową płodu (CRL).

O czym mogą świadczyć wysoka przezierność karkowa? Zwiększone wartości przezierności karkowej świadczą o większym ryzyku wystąpienia chorób wrodzonych – zespołów genetycznych lub wad serca. Przekroczona norma przezierności karkowej nie daje jednak podstaw do rozpoznania choroby. Podwyższone wartości wymagają dalszej, dokładniejszej diagnostyki prenatalnej.

Ryzyko wystąpienia wad genetycznych wzrasta proporcjonalnie do wielkości przezierności karkowej. Podaje się, że:

• powyżej 3,0 mm ryzyko choroby jest trzykrotnie większe;
• powyżej 4,0 mm ryzyko choroby jest 18-krotnie większe;
• powyżej 5,0 mm ryzyko choroby jest 28-krotnie większe,

Co może oznaczać wysoka przezierność karkowa?

Zwiększone wartości przezierności karkowej mogą występować w:

• zespołach: Edwardsa, Downa, Patau, Noonan, Turnera, Smitha-Lemliego-Opitza, Pradera-Williego;
• trisomii chromosomu X, albo chromosomów 16 lub 22;
• wrodzonych wadach serca lub naczyń przebiegających z niewydolnością krążenia płodowego;
• zastoju żylnym spowodowanym uciskiem głowy lub szyi;
• niedokrwistości płodowej;
• niewydolność krążenia lub niedokrwistość spowodowana zakażeniem wewnątrzmacicznym.