Elastografia – wskazania, przebieg i interpretacja wyników badania

Co to jest elastografia? Na czym polega badanie?

Elastografia to cyfrowe rozwinięcie badania palpacyjnego, wykorzystujące fakt, iż proces chorobowy zmienia twardość tkanki/ narządu. Elastografia statyczna polega na rytmicznych uciśnięciach badanego obszaru głowicą USG i generowania jego odkształcenia. Na podstawie stopnia tego odkształcenia i czasu powrotu tkanki do stanu wyjściowego, komputer oblicza różnicę twardości badanego narządu i zdrowych tkanek otaczających. Taką techniką bada się m. in. guzki tarczycy czy piersi.

Natomiast elastografia dynamiczna wykorzystuje zewnętrzne źródło drgań mechanicznych lub akustycznych, wytwarzających w badanym narządzie falę poprzeczną. Prędkość rozchodzenia się tej fali jest proporcjonalna do twardości tkanki. Ta technika elastografii wykorzystywana jest w badaniu miąższu wątroby.

Kiedy wykonać elastografię wątroby?

Badanie elastograficzne jest najczęściej wykorzystywane do badania wątroby. Badanie wątroby wykonuje się zarówno na etapie wstępnej diagnostyki, jak i monitorowania leczenia czy oceny włóknienia wątroby u pacjentów z przeciwwskazaniem do wykonania biopsji.

Jakie są wskazania do elastografii wątroby? Wykonanie badania zalecane jest w celu monitorowania stanu wątroby po przeszczepie, a także przypadku osób, u których podejrzewa się:

• przewlekłe zapalenie wątroby pochodzenia wirusowego; autoimmunologiczne zapalenia wątroby;
• stłuszczenie wątroby; uszkodzenie alkoholowe wątroby;
• marskość wątroby.

W tych stanach chorobowych elastografia dynamiczna wątroby może z powodzeniem zastąpić inwazyjną biopsję.

Jak przygotować się do elastografii wątroby? Pacjent powinien być na czczo (ostatni posiłek winien być spożyty min. 6 godzin przed badaniem wątroby). Ponadto powinien mieć aktualne badanie aminotransferazy alaninowej i asparaginianowej – znacznie podwyższone wartości wykluczają wykonanie badania (mogą wskazywać na zaostrzenie stanu zapalnego wątroby). Przeciwwskazaniem do badania jest ciąża, otyłość, wodobrzusze, rozrusznik serca lub cholestaza.

Elastografia tarczycy, piersi i jajnika

Elastografia pozwala na rozpoznanie chorobowych zmian także w obrębie innych narządów ustroju.

• Elastografia szyi pozwala zdiagnozować wole, dokonać oceny lokalnych węzłów chłonnych, zdiagnozować zmiany zapalne i nowotworowe tarczycy. Elastografia tarczycy umożliwia także monitorowanie leczenia farmakologicznego lub operacyjnego tarczycy. Badanie tarczycy nie wymaga żadnego przygotowania przez pacjenta.
• Elastografia sutka pozwala na zobrazowanie nawet najmniejszych zmian, ogranicza ilość wykonywanych biopsji bądź pozwala kontrolować precyzję ich wykonania. To doskonałe narzędzie do różnicowania guzków i torbieli. Co roku w Polsce notowanych jest 15 tys. nowych zachorowań na raka piersi, często w znacznym stopniu zaawansowania; stąd potrzeba nieinwazyjnej i skutecznej metody diagnostycznej.
• Rak jajnika to drugi pod względem częstości występowania nowotwór żeńskiego układu rozrodczego. Wykorzystanie tradycyjnego badania USG umożliwia zobrazowanie zmian zaawansowanych, powyżej 5 cm średnicy. Przezpochwowa elastografia jajników ułatwia zdiagnozowanie znacznie mniejszych zmian, we wcześniejszym stadium zaawansowania.

Elastografia gruczołu krokowego i elastografia jądra

Rak jądra jest najczęstszym litym nowotworem występującym w populacji młodych mężczyzn. Jego szybka diagnoza to warunek konieczny skutecznej terapii, a tym samym przeżycia pacjenta. Elastografia jądra pozwala wykryć zmiany już o średnicy kilku milimetrów. Podobną skutecznością wyróżnia się elastografia prostaty, obrazująca już najmniejsze zmiany patologiczne i zmniejszająca ilość wykonywanych biopsji.

Najnowsze zastosowania elastografii to elastografia szyjki macicy przed indukowaniem porodu lub u pacjentek zagrożonych porodem przedwczesnym, oraz elastografia mięśni i elastografia ścięgien, pozwalająca zdiagnozować niektóre schorzenia mięśni i kontrolować postępy rehabilitacji. Z kolei elastografia trzustki umożliwia różnicowanie łagodnych i złośliwych zmian ogniskowych.

Czytaj również: Torbiel jądra – przyczyny, objawy, leczenie. Czy torbiel jądra jest groźna?

Jak interpretować wyniki elastografii?

Elastografia to badanie przebiegające podobnie jak obrazowanie ultrasonograficzne. Uzyskany elastogram to kombinacja barw od czerwonej do niebieskiej (256 odcieni), odzwierciedlających zróżnicowaną twardość tkanek. Barwy czerwone obrazują obszary o znacznej miękkości, barwy zielone – pośrednie, a niebieskie – twarde (w domyśle – zmienione chorobowo).

Interpretacja elastogramu polega na porównaniu z umownymi skalami. Badanie elastografii to metoda dokładna i odtwarzalna, niezależna od siły czy tempa nacisku, różniących się w zależności od wykonującego badanie. To najnowocześniejsza technika badania ultrasonograficznego, z pewnością zasługująca na uwagę.