Badanie HRT – wskazania, przebieg i wyniki HRT oka

Jaskra – co to za choroba oczu?

Jaskra to grupa schorzeń prowadzących do stopniowego zaniku nerwu wzrokowego. Nieleczona jaskra prowadzi do całkowitej utraty wzroku. Główne przyczyny jaskry to: niedrożność naczyń krwionośnych odżywiających gałkę oczną oraz zbyt wysokie ciśnienie śródgałkowe.

Na drodze coraz większego wzrostu ciśnienia w oku (gałce ocznej) oraz ucisku na nerw wzrokowy dochodzi do zaniku nerwu.

Biorąc pod uwagę typ zaburzeń prowadzących do wzrostu ciśnienia gałkowego, wyróżnia się:

• jaskrę z otwartym kątem przesączania, która stanowi zdecydowaną większość przypadków i rozwija się stopniowo;
• jaskrę z zamkniętym kątem przesączania, o nagłym początku i gwałtownym przebiegu.

Czynnikami ryzyka rozwoju jaskry są m.in.: wiek powyżej 35. roku życia, predyspozycje genetyczne, cukrzyca, krótkowzroczność, stosowanie glikokortykosteroidów oraz zbyt niskie ciśnienie krwi. Stopniowy rozwój choroby oraz jej trudne do zauważenia początki prowadzą do postępującego pogorszenia widzenia i nieodwracalnych zmian w obrębie nerwu wzrokowego.

HRT oka to jedno z badań na jaskrę

Jaskra to choroba oczu, która stanowi jedną z głównych przyczyn nieodwracalnej utraty wzroku na świecie. Według statystyk WHO już ponad 7 milionów osób na świecie doświadczyło trwałej ślepoty w następstwie jaskry, zaś chorych jest 10 razy więcej. Niestety nawet co drugi chory dotknięty jaską pozostaje niezdiagnozowany.

Rozpoznanie choroby utrudnia fakt, iż zmiany pola widzenia możliwe są do wykrycia dopiero wtedy, gdy dojdzie do zaniku nawet połowy włókien nerwowych nerwu wzrokowego.

Szybciej można wykryć zmiany w badaniu tarczy nerwu wzrokowego, a trójwymiarowy obraz tej struktury uzyskać można dzięki badaniu HRT, czyli laserowej tomografii skaningowej (laserowa tomografia siatkówki).

Inne badania na jaskrę to:

• pomiar ciśnienia śródgałkowego (tonometria),
• badanie dna oka i ocena tarczy nerwu wzrokowego,
• gonioskopowe badanie kąta przesączania JPOK.

W diagnostyce jaskry wykorzystuje się również badanie obrazowe przedniego odcinka oka przy pomocy tomografii optycznej OCT.

Badanie HRT – kiedy wykonać?

Tomografia tarczy nerwu wzrokowego (HRT) to jedno z najnowocześniejszych badań obrazowych oka, umożliwiające uzyskanie trójwymiarowego obrazu wewnątrzgałkowej części nerwu wzrokowego.

Wskazaniem do wykonania badania HRT jest przede wszystkim diagnostyka jaskry. Badanie jest zalecane osobom z grup podwyższonego ryzyka jako okresowo wykonywane badanie monitorujące ewentualny rozwój jaskry. Mowa zwłaszcza o osobach z niskim ciśnieniem krwi, migrenami, podwyższonym ciśnieniem wewnątrzgałkowym bądź z dodatnim wywiadem rodzinnym w kierunku jaskry.

Badanie HRT wykonywane jest także przy pojawieniu się objawów jaskry, takich jak:

• pogorszenie wzroku,
• „aureola” dostrzegalna wokół źródeł światła,
• mroczki przed oczami,
• zaczerwienienie oka,
• nudności i wymioty z towarzyszącym bólem głowy i oczu,
• zawężenie pola widzenia.

Badanie HRT oka wykonywane jest także w celu monitorowania leczenia farmakologicznego jaskry i leczenia chirurgicznego. Inne wskazania niezwiązane z jaskrą to: ocena guzów zlokalizowanych w tylnym odcinku gałki ocznej bądź oszacowanie stopnia zaawansowania retinopatii cukrzycowej.

Jak często wykonywać badanie HRT oka? Pacjenci szczególnie zagrożeni jaskrą powinni wykonywać je raz na kwartał, zaś pacjenci niskiego ryzyka – raz w roku.

Badanie HRT oka – przebieg krok po kroku

Badanie tarczy nerwu wzrokowego metodą HRT to bezbolesne i nieinwazyjne badanie, które trwa zaledwie kilka minut. Przygotowanie do badania HRT oka nie jest wymagane; pacjent ma jedynie przed badaniem podawane krople poszerzające źrenice.

Przebieg tego badania oczu jest następujący:

• pacjenci noszący okulary proszeni są o ich zdjęcie na czas badania, nie ma natomiast konieczności zdejmowania soczewek kontaktowych;
• pacjent siedzi przed aparaturą, opierając brodę i czoło na specjalnych podpórkach;
• przez cały czas trwania badania pacjent powinien wpatrywać się w określony punkt (zielona plamka światła) i powstrzymać się od mrugania.

W ciągu kilkunastu sekund wykonywanych jest kilkadziesiąt skanów dna oka.

Badanie HRT – wyniki – jak odczytać?

W badaniu HRT otrzymywany jest barwny, trójwymiarowy obraz badanych struktur oka. Uzyskany u badanego pacjenta obraz porównywany jest z wzorcowym obrazem dna oka, pozyskanym na drodze skanowania tarczy nerwu wzrokowego zdrowych osób.

Przy wykonywaniu kolejnych badań aktualny wynik porównywany jest także z archiwizowanymi wynikami poprzednich badań danego pacjenta, co pozwala ocenić progresję zmian chorobowych. Wyniki uzyskane na różnych aparatach do HRT i wykonywane w różnych ośrodkach mogą być jak najbardziej porównywalne i podlegają porównaniu z poprzednimi wynikami.

W badaniu na jaskrę HRT oceniane są następujące parametry: powierzchnia tarczy nerwu wzrokowego i zagłębienia w tarczy nerwu wzrokowego, a także powierzchnia i objętość rąbka nerwowo-siatkówkowego oraz średnia grubość włókien nerwowych siatkówki.

Ocena wyniku badania wykonywana jest automatycznie przez program komputerowy, a możliwy wynik HRT to „w granicach normy” lub „poza granicami normy”. Ostateczna interpretacja wyniku dokonywana jest przez okulistę. Jeżeli chodzi o koszt HRT, cena badania wynosi około 80–100 zł.

HRT a OCT

Rozpoznanie jaskry oraz ocenę zaawansowania zmian chorobowych umożliwia – poza badaniem HRT – badanie OCT, czyli optyczna koherentna tomografia oka. Jest to także badanie nieinwazyjne i bezbolesne, które polega na ocenie: siatkówki, tarczy nerwu wzrokowego oraz okołotarczowych włókien nerwowych.

Badanie OCT może być stosowane także do oceny struktur przedniej części gałki ocznej. Głównym zastosowaniem jest tu ocena schorzeń siatkówki, zwłaszcza zwyrodnienia plamki żółtej (AMD), zmian cukrzycowych, a także diagnostyka jaskry.