Badanie angio-MR – angiografia rezonansu magnetycznego

Czym jest badanie angio-MR?

Angiografia należy do grupy badań obrazowych. Pozwala na uwidocznienie światła naczyń krwionośnych, umożliwiając w ten sposób ocenę ich przebiegu, zwężeń, poszerzeń, miejsc zatoru i innych nieprawidłowości ich budowy. Możliwe jest to dzięki zastosowaniu kilku różnych technik. Tradycyjna angiografia jest badaniem inwazyjnym. Wymaga wprowadzenia cewnika do obwodowego naczynia krwionośnego (np. tętnicy udowej w pachwinie) i przeprowadzenie go przez układ krwionośny w taki sposób, aby znalazł się w pożądanej okolicy ciała.

Po dokonaniu tego, przez cewnik wstrzykiwany jest tzw. środek kontrastowy. Obraz jego przepływu przez badane naczynia uzyskiwany jest poprzez wykonanie serii zdjęć rentgenowskich. Badanie umożliwia ocenę naczyń krwionośnych w niemal wszystkich częściach organizmu. W dodatku razem z cewnikiem możliwe jest wprowadzeni do naczyń pewnych przedmiotów – np. stentów w celu poszerzenia światła – i leczenie niektórych chorób. Jego inwazyjność i konieczność podania środków cieniujących stwarza jednak pewne ryzyko, ograniczając zakres jego zastosowań u niektórych osób.

Ryzyko to może być zmniejszone przez zastosowanie nowoczesnych technik obrazowania – tomografii komputerowej (tzw. angio-TK) lub rezonansu magnetycznego (angio-MR). Badanie angio-MR (angiografia rezonansu magnetycznego) czerpie z zalet rezonansu magnetycznego – korzysta on z naturalnych właściwości tkanek i analizuje ich zmiany pod wpływem silnego pola magnetycznego.

Na podstawie tej analizy, tworzone są bardzo szczegółowe obrazy. Umożliwia to jednoczesne wykorzystanie wszystkich zalet angiografii i ominięcie ryzyka związanego z wprowadzeniem cewnika, podaniem środka kontrastowego oraz z zastosowaniem dużej dawki promieniowania rtg. Dodatkowo możliwa jest ocena nie tylko budowy, ale również funkcji narządu, np. w przypadku serca. W niektórych przypadkach badanie wykonuje się z dożylnym podaniem specjalnego kontrastu – gadolinu. Wadą angio-MR jest wysoka cena badania i brak możliwości jednoczesnej interwencji terapeutycznej.

Przeczytaj również: Tomografia czy rezonans – które badanie wybrać?

Kiedy wykonujemy badanie angio-MR? Jakie są wskazania?

Badanie angio-MR może znaleźć zastosowanie na pewnych etapach postępowania diagnostycznego w przypadku niemal wszystkich chorób naczyń krwionośnych. Do przykładów szczegółowych wskazań do angiografii rezonansu magnetycznego zaliczyć można szereg schorzeń.

Obrazować można choroby naczyń wewnątrzczaszkowych, takie jak tętniaki mózgu czy zwężenia tętnic mózgowych; w tym przypadku badanie angio-MR należy do najskuteczniejszych metod wykrywania tego rodzaju patologii.

Kolejnym schorzeniem, w którym wykorzystuje się badanie angio-MR jest choroba niedokrwienna serca. Spowodowana jest zazwyczaj blaszkami miażdżycowymi, które odkładają się w ścianach tętnic wieńcowych i prowadzą do zwężenia ich światła. Znaczne zwężenia powodują niedokrwienie mięśnia sercowego, objawiające się duszącym lub rozpierającym bólem w klatce piersiowej, promieniującym do górnej części ciała (zwłaszcza do szyi i do lewej ręki) i drętwieniem tych okolic. Nieleczona, choroba niedokrwienna serca prowadzi nieuchronnie do zagrażających życiu powikłań, z zawałem serca na czele. Badanie angio-MR może wspomóc diagnostykę choroby niedokrwiennej serca, jednak okazuje się mniej przydatne od angio-KT, a w szczególności od tradycyjnej angiografii (w tym przypadku zwanej koronarografią).

Innymi wskazaniami do wykonania angiografii rezonansu magnetycznego jest:

• podejrzenie zatorowości płucnej – stanu, w którym materiał zatorowy (najczęściej skrzeplina pochodząca z żył kończyn dolnych) „zatyka” jedną z tętnic płuc i powoduje rozwój charakterystycznego obrazu;
• nadciśnienie tętnicze, które może być spowodowane zwężeniem tętnic nerkowych; angiografia MR pozwala rozpoznać takie zwężenia i wdrożyć leczenie prowadzące do poszerzenia nieprawidłowych tętnic; angio-MR może też służyć np. do oceny tętnic nerkowych przed transplantacją nerki;
• choroby naczyń obwodowych, np. diagnostyka stanów spowodowanych niedokrwieniem kończyn;
• choroby nowotworowe – w przypadku wielu nowotworów, kwestią kluczową dla ustalenia rozpoznania, rokowania i leczenia jest ocena unaczynienia guza;
• choroby związane z naczyniami tętnic szyi i głowy (np. zwężenia tętnic szyjnych wewnętrznych);
• nieprawidłowości w zakresie naczyń jamy brzusznej;
• patologie dużych naczyń klatki piersiowej, np. aorty czy żyły głównej górnej.

Czytaj również: Niedokrwienie kończyn dolnych – przyczyny, objawy, leczenie niedokrwienia nóg

Jak przeprowadza się badanie angio-MR? Jak wygląda badanie angio-MR?

Badanie angio-MR jest procedurą bezpieczną, ale jej wyniki mogą być wiarygodne tylko pod warunkiem odpowiedniego do niej przygotowania. Szczegóły różnią się w zależności od wskazań do badania, w związku z czym należy ściśle przestrzegać przekazanych odpowiednio wcześniej przez lekarza instrukcji. W niektórych przypadkach może być konieczna pewna modyfikacja diety bądź schematu przyjmowania leków.

Bezwzględnie należy przekazać informację o wszystkich przyjmowanych lekach, o aktualnych chorobach (zwłaszcza o chorobach nerek lub wątroby oraz o przebytych zabiegach operacyjnych), uczuleniach (mimo że uczulenie na używany w angio-MR środek cieniujący jest niezmiernie rzadkie) i ewentualnej ciąży. Z uwagi na budowę urządzenia, personel powinien być poinformowany o klaustrofobii, jeśli pacjent na nią cierpi. Sprawą niezwykle ważną w przypadku rezonansu magnetycznego jest zadbanie o to, aby w pomieszczeniu z urządzeniem nie znajdowały się żadne przedmioty wrażliwe na działanie pola magnetycznego i urządzenia elektronieczne (telefony, zegarki, itd) oraz żadne przedmioty metalowe. Dotyczy to zarówno elementów ubioru, biżuterii, kolczyków i innych ozdób (wszystkie należy zdjąć przed wejściem do pracowni), jak i elementów znajdujących się w ciele – implantów, aparatów słuchowych, stentów, stymulatorów i defibrylatorów serca i innych podobnych.

W pewnych szczególnych przypadkach angio-MR można przeprowadzić w znieczuleniu ogólnym (np. u małych, niespokojnych dzieci), zazwyczaj jednak wystarcza zastosowanie leków uspokajających w przypadku dużego niepokoju. Badanie angio-MR przeprowadza się w specjalnie przeznaczonej do tego pracowni. Jeśli planowane jest badanie z kontrastem (gadolinem), przed rozpoczęciem zakładany jest wenflon, przez który będzie podawany kontrast. Podczas badania pacjent leży na wznak na stole rezonansu magnetycznego, natomiast personel czuwa nad jego przebiegiem w osobnym pomieszczeniu (obserwuje badanie przez szybę i komunikuje się z pacjentem za pomocą sytemu głośników i mikrofonów). Bardzo ważne jest, aby od momentu rozpoczęcia badania do jego zakończenia pozostać w całkowitym bezruchu – jest to potrzebne do uzyskania dobrej jakości obrazów. Stół, na którym leży pacjent, przesuwa się automatycznie wzdłuż tuby rezonansu w miarę postępu skanowania. Czas trwania badania zależy od wielkości skanowanego obszaru i zamyka się zazwyczaj w ciągu kilkudziesięciu minut. Wyniki analizowane są przez wykwalifikowanych radiologów.

Angiografia rezonansu magnetycznego – przeciwwskazania

Badanie angio-MR jest procedurą obarczoną bardzo niewielkim ryzykiem powikłań. Nie wyróżnia się obecnie przeciwwskazań bezwzględnych. Wskazania do wykonania badania powinny być starannie ocenione u osób z elementami metalowymi w organizmie (aparatami słuchowymi, stentami, kardiowerterami-defibrylatorami, itd.), gdyż silne pole magnetyczne rezonansu może spowodować ich przemieszczenie i uszkodzenie. Szczególna ostrożność musi być zachowana u pacjentów cierpiących z powodu niewydolności nerek lub wątroby, u których planowane jest badanie z kontrastem (gadolinem).

Uważa się, że silne pole magnetyczne emitowane przez urządzenie nie stanowi zagrożenia dla płodu i nie wpływa na jakość pokarmu kobiecego (należy jednak pamiętać, aby każdy przypadek badania u ciężarnej lub karmiącej matki był skonsultowany z lekarzem). Również gadolin używany jako środek kontrastowy uznawany jest za substancję niestwarzającą ryzyka dla przebiegu ciąży i karmienia (mimo to producenci zalecają zaprzestanie karmienia piersią w okresie 24–48 godzin po badaniu).

Angiografia z przyczyn technicznych utrudniona jest u osób bardzo otyłych, które nie mogą bezpiecznie położyć się na stole rezonansu.