Angiografia - wskazania, przebieg, przeciwwskazania

Co to jest angiografia?

Angiografia to inwazyjna metoda diagnostyczna pozwalająca na obrazowanie naczyń krwionośnych. Stosowana jest w celu dokładnej lokalizacji zmian patologicznych w obrębie naczyń krwionośnych. Polega na podaniu środka kontrastującego do naczynia, a następnie po wykonaniu zdjęcia rentgenowskiego przeprowadza się na jego podstawie analizy przebiegu i światła badanych żył lub tętnic.

Na czym polega angiografia?

Angiografia polega na uwidocznieniu przebiegu naczyń krwionośnych podejrzanych o obecność patologicznych zaburzeń. Analizę przeprowadza się na serii zdjęć rentgenowskich wykonywanych po uprzednim podaniu środka kontrastującego do światła wybranego naczynia.

Cyfrowa angiografia subtrakcyjna

Oprócz klasycznej angiografii, aktualnie dostępna jest też jej unowocześniona odmiana, czyli cyfrowa angiografia subtrakcyjna (ang. DSA – digital subtraction angiography). Pozwala ona na uzyskanie dokładniejszego obrazu naczyń krwionośnych przy jednoczesnym zastosowaniu mniejszych dawek promieniowania oraz środków kontrastujących. Od wersji klasycznej badania odróżnia ją kolejność wykonanych zdjęć – utrwala się bowiem badaną okolicę przed i po wstrzyknięciu kontrastu. Jeden z obrazów jest zapisywany w formie negatywu. Po cyfrowym nałożeniu obu ekspozycji, widoczne są jedynie naczynia wypełnione podanym kontrastem, bez struktur otaczających (np. kości) zaciemniających obraz.

Wskazania do angiografii

Wskazaniem do angiografii jest dokładne zbadanie przebiegu naczyń krwionośnych oraz ocena ich drożności. Zaleca się ją zatem przy podejrzeniu obecności patologicznych zmian naczyniowych jak np.:

• tętniaków,
• zaburzeń o podłożu miażdżycowym w obrębie mózgowia, aorty i tętnic wieńcowych, naczyń szyjnych, nerkowych lub kończyn dolnych.

W przypadku zdiagnozowanego guza, angiografia pozawala na uwidocznienie jego unaczynienia.

Angiografia w zabiegach interwencyjnych

Badanie to, oprócz celów diagnostycznych, znajduje zastosowanie także w postępowaniu interwencyjnym. Pozwala wówczas na:

• poszerzenie światła zwężonego naczynia celem przywrócenia prawidłowego przepływu krwi (poprzez użycie specjalnego cewnika z balonem),
• rozpuszczenie skrzepu powodującego zator naczynia (dzięki podaniu leku w jego bezpośrednim sąsiedztwie),
• zamknięcie światła naczynia (w przypadku malformacji naczyniowych czy krwawień z przewodu pokarmowego).

Jak wygląda angiografia i jak się do niej przygotować?

Badanie angiograficzne, jako metoda inwazyjna, wymaga przeprowadzenia w warunkach szpitalnych w specjalnie do tego przystosowanej pracowni diagnostycznej. Zwykle trwa około godziny.

Podczas badania pacjent, który powinien być na czczo, leży na plecach na ruchomym stole. Okolica, w której będzie nakłuwane naczynie najpierw wymaga znieczulenia miejscowego. Następnie do wybranej tętnicy (najczęściej udowej, rzadziej pachowej lub ramiennej) lekarz wprowadza igłę, a przez nią specjalny prowadnik. Kolejnym etapem jest umieszczenie specjalnego cewnika naczyniowego oraz podanie środka kontrastującego, który po wymieszaniu się z krwią przemieszcza się w naczyniach wypełniając ich światło. Pozwala to na uwidocznienie naczyń na wykonywanych zdjęciach rentgenowskich.

Objawy niepożądane przy podaniu kontrastu

Wstrzykiwaniu kontrastu mogą towarzyszyć:

• chwilowe uczucie uderzenia fali gorąca,
• bóle głowy,
• zawroty głowy.

Niepożądane objawy każdorazowo należy zgłosić lekarzowi.

Zwykle w trakcie badania wykonuje się około 20 zdjęć, podczas których pacjent proszony jest o krótkotrwałe wstrzymanie oddechu. Końcowym etapem badania jest usunięcie cewnika z naczynia i założenie opaski uciskowej w miejscu nakłucia. Pacjent następnie powinien pozostawać w pozycji leżącej.

Efektem przeprowadzonej angiografii jest opis stanu obrazowanych naczyń wraz z kliszami rentgenowskimi lub zapisem badania na nośniku elektronicznym.

Przeciwwskazania do angiografii

Angiografia, z uwagi na konieczność zastosowania środka kontrastowego, jest bezwzględnie przeciwwskazana u osób:

• z wolem nadczynnym tarczycy,
• uczulonych na ten środek (zwykle substancje zawierające jod).

Wykorzystanie promieni rentgenowskich podczas badania angiograficznego wyklucza jego wykonanie u kobiet w ciąży, chyba że istnieją do tego pilne wskazania życiowe. Przeprowadzenie angiografii należy również rozważyć u osób ze skazą krwotoczną.