Zonulina – badanie na nieszczelne jelita – norma, cena, interpretacja wyniku

Badanie zonuliny a nieszczelność jelit

W ostatnich latach dowiedzieliśmy się wiele na temat zaskakujących właściwości jelit. Ściany jelita mają bardzo specyficzną budowę, która zapewniać ma wybiórczą przepuszczalność określonych związków. Bariera jelitowa zapewniająca szczelność jelit składa się z jednej warstwy komórek nabłonkowych, ściśle przylegających do siebie. Od strony światła jelita komórki te pokryte są warstwą śluzu oraz bakteriami wchodzącymi w skład flory fizjologicznej jelit. Błona śluzowa jelit pełni funkcję adsorpcyjną, ochronną oraz immunologiczną.

Kiedyś postrzegane jedynie jako część układu pokarmowego, dziś – jako organ realnie wpływający na odporność czy funkcjonowanie układu nerwowego. Wiadomo, że za rozwój licznych chorób o podłożu zapalnym czy autoimmunologicznym może odpowiadać nieszczelność jelita, a w celu zdiagnozowania tej przypadłości warto oznaczyć poziom zonuliny.

Przeczytaj też: Co oznacza wysoki poziom hemoglobiny?

Podwyższona zonulina

Na skutek działania wielu czynników może dojść do zaburzeń integralności ściany jelit i rozwoju syndromu nieszczelnego jelita (tzw. przesiąkliwego jelita). Jedną z przyczyn jest zwiększenie aktywności specyficznego białka, zonuliny. Uwalnianie przez komórki nabłonka jelitowego, a jego struktura bardzo przypomina toksynę pałeczki cholery Vibrio. Fizjologiczną rolą zonuliny w organizmie jest regulowanie przepuszczalności płynów, jonów, różnorodnych cząstek oraz komórek (leukocytów) pomiędzy światłem jelita a światłem naczyń krwionośnych. Gdy dochodzi do wzrostu stężenia zonuliny – ściana jelita ulega rozszczelnieniu. Najczęściej przyczynami podwyższonej zonuliny są:

• infekcje bakteryjne,
• stosowanie niektórych leków (antybiotyków, niesteroidowych leków przeciwzapalnych),
• stres,
• gluten.

Konsekwencjami syndromu nieszczelnego jelita mogą być choroby autoimmunologiczne: reumatologiczne zapalenie stawów, cukrzyca typu 1, celiakia, stwardnienie rozsiane a także nieswoiste zapalenie jelit. Inne powikłania nieszczelności jelit to spadek odporności i częstsza zapadalność na infekcje, problemy skórne, stany depresyjne oraz alergie pokarmowe.

Zonulina w kale i inne badania na nieszczelność jelit

W celu zdiagnozowania nieszczelnego jelita można oznaczyć przeciwciała przeciwko zonulinie, które badane są w kale bądź krwi. Inne metody diagnozowania przepuszczalnego jelita to:

• test wchłaniania cukrów,
• badanie poziomu cytruliny we krwi,
• oznaczanie poziomu białek wiążących kwasy tłuszczowe FABP w moczu lub we krwi,
• oznaczanie poziomu okludyny,
• badanie poziomu lipopolisacharydu LPS,
• badanie poziomu kalprotektyny w kale,
• badanie poziomu alfa-1-antytrypsyny w kale.

Badanie zonuliny – norma, cena, jak wygląda?

Badanie zonuliny najczęściej odbywa się na podstawie analizy próbki kału. Wskazaniem do wykonania badania zonuliny jest oczywiście ocena szczelności jelit, a także wstępna diagnostyka chorób autoimmunologicznych, ocena zaawansowania stanu zapalnego jelit czy wstępne rozpoznanie alergii IgG-zależnej.

Badanie poziomu zonuliny może odbyć się w laboratorium bądź w domu – można zamówić test przez Internet. Konieczne jest odpowiednie pobranie próbki kału:

• kał pobrać należy do specjalnego pojemniczka;
• po wypróżnieniu należy pobrać próbkę kału wielkości orzecha laskowego, unikając zanieczyszczenia próbki wodą z toalety;
• pobrana próbkę należy oddać do laboratorium lub odesłać.

Czas oczekiwania na wyniki badania to około 14 dni, a cena badania zonuliny w kale to około 260 zł. Norma zonuliny to około 60 ng/ ml. Przy podwyższonej zonulinie zalecane jest unikanie stresu, specjalna dieta eliminacyjna, unikanie stosowania niektórych leków oraz terapię probiotykami.

Bibliografia

Węgrzyn D., Adamek K., Łoniewski B., Metody diagnostyki funkcji bariery jelitowej, Przegląd Lekarski 2017

Drąg J. i in., Nieszczelność jelit w chorobach autoimmunologicznych, 2017