Wymaz z nosa – wskazania, wyniki posiewu, cena badania

W jakim celu pobiera się wymaz z nosa?

Wymaz z nosa pobierany jest w celu określenia rodzaju drobnoustrojów zasiedlających jamę nosową. Celem badania jest więc określenie nosicielstwo bakterii kolonizujących jamę nosową. Lekarz najczęściej zleca wykonanie takiego badania u pacjentów z przewlekającymi się, uporczywymi infekcjami górnych dróg oddechowych, które nie poddają się standardowemu leczeniu.

Wymaz to rodzaj badania mikrobiologicznego, które polega na pobraniu próbki z określonego miejsca w ciele człowieka, w tym przypadku – z nosa. Nos jest siedliskiem wielu drobnoustrojów. Jeśli jest to mikroflora fizjologiczna, nie jest to oznaką choroby. Czasem zdarzyć się jednak może, że do fizjologicznej flory bakteryjnej dołączą patologiczne bakterie.

Do fizjologicznych drobnoustrojów kolonizujących jamę nosa należy najczęściej gronkowiec koagulazo-ujemny – Staphylococcus epidermidis. U niemal 1/3 populacji w jamie nosowej można wykryć patologiczną bakterię – gronkowca złocistego – Staphylococcus aureus. Ten drobnoustrój jest czynnikiem odpowiadającym za wiele schorzeń. Osoby u których stwierdza się obecność tego patogenu, ale nie występują u nich związane z tym objawy chorobowe nazywani są tzw. nosicielami bezobjawowymi. Jednak u części pacjentów należących do grup ryzyka, infekcja związana z zakażeniem gronkowcem złocistym może się rozwinąć. Do osób z grup ryzyka należą przede wszystkim pacjenci z niedoborami odporności, chorujący na cukrzycę, czy pacjenci po przeszczepach.

Sprawdź: Wysokie RDW-CV – co oznacza?

Kiedy wykonuje się wymaz z nosa?

Wymaz z nosa najczęściej pobiera się w celu określenia patogenu, który zainfekował górne drogi oddechowe i nie jest on podatny na zwykle stosowane antybiotyki w ramach antybiotykoterapii empirycznej. Wymazu z nosa nie wykonuje się rutynowo, lekarz zazwyczaj zleca go, gdy u pacjenta występuje przewlekły, uciążliwy i nie poddający się leczeniu katar.

Wymaz z nosa pobiera się również na ustalenie nosicielstwa w kierunku gronkowca złocistego – S. ureus, a w szczególności jego szczepu MRSA – czyli meticylinoopornego oraz innych patogenów, które też mogą być źródłem nosicielstwa – S. pneumoniae , H. influenzae, M. catarrhalis, N. meningitidis.

Przeczytaj więcej o bakterii Moxarella catarrhalis.

Istnieje również możliwość pobrania wymazu z nosa i wykonania badania cytologicznego. Badanie takie wykonuje się w diagnostyce alergicznego nieżytu nosa, w trakcie monitorowania leczenia i odpowiedniego doboru leków. Oceniana jest między innymi obecność w wydzielinie eozynofilii. Eozynofile to komórki kwasochłonne, które obecne są w jamie nosowej w przebiegu przewlekłych nieżytów nosa.

Wymaz z nosa – jak się przygotować?

Wymaz z nosa może być pobrany o każdej porze. Materiał powinien być pobrany w możliwie jak najwcześniejszym okresie choroby. Przed pobraniem wymazu, ważne jest, aby pacjent nie wydmuchiwał nosa (wyjątek, jeśli wymaz pobierany jest w celu diagnostyki alergicznego nieżytu nosa). Pacjent nie powinien na około 2 godziny przed pobraniem wymazu stosować środków przeciwbakteryjnych, a także innych maści, aerozoli i kropli do nosa.

Jak wygląda pobranie wymazu z nosa na posiew?

Materiał do badania należy pobrać przed podaniem pierwszej dawki antybiotyku. Jeśli pacjent stosował antybiotyk, wymaz powinien być pobrany przed jego podaniem lub 3-5 dni po jego odstawieniu. W przeciwnym wypadku wynik badania może być zafałszowany. Pacjent odchyla głowę do tyłu, a lekarz lub wykwalifikowana pielęgniarka wprowadza specjalny patyczek do jednego z nozdrzy i pobiera materiał, a następnie powtarza taką samą czynność i pobiera wymaz z drugiego nozdrza. Patyczki umieszczane są w specjalnym, jałowym pojemniku, który zawiera odpowiednie podłoże konieczne do wzrostu bakterii.

Niekiedy może zdarzyć się taka sytuacja, w której lekarz będzie chciał otrzymać dokładniejszy i bardziej wiarygodny wynik badania. Wymaga to wykonania pobrania wymazu pod kontrolą endoskopu. Badanie takie wykonują lekarze otolaryngolodzy. Podczas takiej formy pobierania wymazu z nosa, lekarz stosuje znieczulenie miejscowe i środki obkurczające błonę śluzową nosa. Wówczas pobrany materiał jest bardziej wiarygodny, lekarz bowiem stara się pobrać wymaz z okolicy ujścia zatok przynosowych. Taki rodzaj wymazu zlecany jest wówczas, gdy pacjent cierpi na ostre zapalenie zatok przynosowych, niepoddające się standardowemu leczeniu. Niezbędne jest wtedy określenie patogenu i jego antybiotykowrażliwości oraz oporności na leczenie.

Badanie to nie jest bolesne. Trwa krótko, do kilku sekund. Dla niektórych pacjentów może być odczuwane jako nieprzyjemne.

Jaka jest cena badania?

Cena badania to około 35 złotych. Na koszt składa się samo badanie i wymazówka z podłożem. Czas oczekiwania na wynik: wynik po upływie 3 dni roboczych

Rezerwacja miejsca nie jest konieczne. Laboratoria wykonują ten typ diagnostyki bez wcześniejszej rezerwacji.

Wymaz z nosa a wynik posiewu

Pożądany wynik badania, to oczywiście wynik ujemny na obecność badanego drobnoustroju.

Wynik ujemny powinien dotyczyć: S.aureus, S. pneumoniae, H. influenzae, M. catarrhalis, N. meningitidis.

Należy jednak pamiętać, że niektóre osoby mogą być nosicielami wyżej wymienionych patogenów i mogą nie mieć żadnych dolegliwości. Wówczas, gdy wynik będzie dodatni, stwierdza się nosicielstwo danego patogenu.

W badaniu cytologicznym wymazu z nosa u zdrowego człowieka znajdują się głównie komórki nabłonkowe – walcowate i kubkowe, z przewagą tych pierwszych.

Wynik posiewu wymazu z nosa

Gdy otrzymany wynik posiewu z nosa jest ujemny, wówczas lekarz może wykluczyć infekcje o podłożu bakteryjnym. Oczywiście może zdarzyć się, że materiał został pobrany nieprawidłowo, pacjent nie przestrzegał zaleceń i wynik badania może być fałszywie ujemny.

Gdy wynik posiewu jest ujemny przyczyną zakażenia mogą być wówczas wirusy. Wirusy, które powodują nieżyt nosa to: wirusy grypy i paragrypy, rynowirusy, adenowirusy.

Gdy wynik posiewu wymazu z nosa wyjdzie dodatni i brak jest towarzyszących objawów można wówczas stwierdzić nosicielstwo. Nie jest to wskazaniem do podjęcia leczenia. Próbę eradykacji S. aureus można podjąć jedynie przed ciężkimi zabiegami operacyjnymi – np. kardiochirurgicznymi, bądź w okresie pooperacyjnym w ramach profilaktyki zakażeń.

Gdy badanie było przeprowadzane w kierunku na obecność eozynofilii i wynik będzie dodatni, może to świadczyć o odczynie atopowym i jest charakterystyczne dla przewlekłego nieżytu nosa.