UIBC – badanie – utajona zdolność wiązania żelaza – norma, wyniki, interpretacja

UIBC – co to jest?

Żelazo to jeden z najważniejszych pierwiastków w organizmie, który bierze udział m. in. w procesie erytropoezy, czyli produkcji czerwonych krwinek. Żelazo włączane jest do cząsteczki hemoglobiny, czyli barwnika odpowiedzialnego za wiązanie tlenu i przenoszenie go do komórek ciała. Żelazo pozyskiwane jest z diety – wchłonięte z przewodu pokarmowego dociera do krwi.

Ponadto żelazo pozyskiwane jest z erytrocytów sfagocytowanych przez makrofagi układu siateczkowo-śródbłonkowego. We krwi żelazo wiązane jest przez specyficzne białko – transferynę. Fizjologicznie ilość żelaza związanego przez transferynę wynosi około 3 mg. Żelazo to dociera do komórek docelowych, w których wiązane jest z innym białkiem magazynowym – ferrytyną.

Pośrednim wskaźnikiem stężenia transferryny jest całkowita zdolność wiązania żelaza TIBC, czyli wskaźnik określający całkowitą ilość żelaza, która może być związana przez transferynę. Zaś utajona zdolność wiązania żelaza UIBC oznacza ilość żelaza, która jest potrzebna do całkowitego wysycenia transferryny.

Przeczytaj również: Progesteron – normy u kobiet, w ciąży i u mężczyzn

Wskazania do badania UIBC

Zdolność wiązania żelaza oznaczana jest najczęściej przy podejrzeniu niedokrwistości mikrocytowej, związanej z niedoborem żelaza oraz w celu różnicowania tej niedokrwistości z innymi postaciami niedokrwistości. Podejrzenie niedokrwistości z niedoboru żelaza może nasunąć nieprawidłowy wynik morfologii krwi - niski poziom hemoglobiny Hb, obniżona liczba krwinek czerwonych RBC, obniżona objętość krwinki czerwonej MCV.

Do wykonania morfologii krwi, a następnie markerów gospodarki żelazem, w tym UIBC skłonić może także wystąpienie objawów anemii:

• osłabienie,
• kołatanie serca,
• bladość skóry i śluzówek,
• wypadanie włosów i łamliwość paznokci,
• bóle i zawroty głowy,
• chroniczne zmęczenie.

Zazwyczaj badanie UIBC wykonywane jest wraz z innymi wskaźnikami metabolizmu żelaza, takimi jak:

• poziom żelaza we krwi,
• stężenie transferryny,
• stopień wysycenia transferryny,
• stężenie rozpuszczalnego receptora dla transferryny.

Czytaj również: Niska hemoglobina – przyczyny

Jak przebiega i wygląda badanie UIBC?

Oznaczanie utajonej zdolności wiązania żelaza polega na pobraniu próbki krwi. Pacjent powinien być na czczo, ponadto na 12 godzin przed badaniem pacjent powinien zaprzestać zażywania preparatów zawierających żelazo.

Cena badania UIBC to około 15–20 zł, a czas oczekiwania na badanie to jeden dzień.

Przeczytaj więcej na temat: Niski progesteron – leczenie, objawy, skutki

Norma UIBC

Nie ma określonego zakresu wartości referencyjnych dla utajonej zdolności wiązania żelaza. Normę ustalono dla TIBC – wynosi ona 45 – 75 mikromol/ l (czyli 250 – 400 mg/ dl). Różnica między TIBC a stężeniem żelaza w surowicy stanowi właśnie wartość UIBC.

Interpretacja wyniku UIBC

Podwyższona wartość UIBC oznacza, iż w surowicy krwi jest za mało żelaza, a zatem sporo cząsteczek transferryny nie zostało wysyconych żelazem. Wysokie wartości UIBC towarzyszą zatem:

• niedokrwistości z niedoboru żelaza,
• niedokrwistości chorób przewlekłych,
• w przebiegu krwawień.

Fizjologicznie wysoki poziom UIBC spotykany jest w ciąży.

Obniżona wartość UIBC wskazuje na wysoki poziom żelaza we krwi. Najczęściej niskie wartości UIBC występują w przebiegu hemochromatozy, czyli choroby prowadzącej do kumulacji żelaza w organizmie. Inne przyczyny obniżonej wartości UIBC to anemia złośliwa, anemia hemolityczna, przewlekłe zakażenia, choroby wątroby oraz nowotwory.

Czytaj również: Streptococcus pneumoniae (dwoinka zapalenia płuc) – co to jest, objawy, leczenie, jak można się zarazić?

Bibliografia

Diagnostyka Laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej, A. Dembińska-Kieć, J. Naskalski. Urban&Partner, 2011

Niedobór żelaza i niedokrwistość z niedoboru żelaza,R. Huch, R. Schaefer. MedPharm Polska, 2008

Objawy kliniczne i zmiany laboratoryjne w diagnostyce różnicowej niedokrwistości, M.Chełstowska, K. Warzocha. Onkologia w praktyce klinicznej, tom 2, nr 3, 105 –116.