Badanie trypsynogenu – wskazania, przebieg, wyniki

Czym jest trypsynogen?

Trypsynogen jest jednym ze składników soku trzustkowego, który wydzielany jest przez trzustkę. Należy do grupy tzw. proenzymów i w obrębie trzustki pozostaje nieaktywny biochemicznie.

Trypsynogen a enterokinaza

W celu przekształcenia trypsynogenu w aktywny enzym, jakim jest trypsyna, niezbędne jest zadziałanie jeszcze innego enzymu – enterokinazy. Enterokinaza produkowana jest przez komórki jelita cienkiego. Enterokinaza jest katalizatorem zamiany trypsynogenu w trypsynę. Trypsynogen, przy udziale enterokinazy zostaje przekształcony w trypsynę dopiero w świetle dwunastnicy.

Enzymy trzustkowe dostają się do dwunastnicy przez przewód trzustkowy główny, który swoje ujście ma na brodawce dwunastniczej większej. Aktywacja enzymów dopiero poza trzustką ma niezwykle ważne znaczenie, gdyż zapobiega samostrawieniu miąższu trzustki. Taka sytuacja ma miejsce w niektórych chorobach trzustki. Trypsyna należy do tzw. enzymów proteolitycznych, czyli enzymów trawiących białka do mniejszych cząstek.

W jakim celu bada się trypsynogen?

Oznaczenie stężenia trypsynogenu może być zlecone w przypadku podejrzenia niewydolności trzustki i zapalenia trzustki. Wówczas dochodzi do uszkodzenia tkanki trzustki. Stan taki może powodować utrudnienie, bądź całkowitą blokadę transportu trypsynogenu do jelita cienkiego. Sytuacja taka ma miejsce również w nowotworach trzustki, które blokują wypływ soku trzustkowego z trzustki.

Oznaczenie immunoreaktywnego trypsynogenu (IRT) jest badaniem, które wykonuje się u każdego nowonarodzonego dziecka. Badanie to wykonuje się w celu wykluczenia niebezpiecznej choroby, jaką jest mukowiscydoza.

Przebieg badania trypsynogenu

U noworodków materiałem do badania jest kropla krwi, która pobierana jest najczęściej z pięty. U starszych dzieci i osób dorosłych krew pobiera się z najbardziej widocznej żyły na kończynie górnej. U większości pacjentów jest to żyła łokciowa.

Badanie to nie wymaga specjalnego, wcześniejszego przygotowania.

Norma i wynik badania trypsynogenu

Zakres wartości prawidłowych dla stężenia trypsynogenu różni się pomiędzy poszczególnymi laboratoriami. Nie ma konkretnych norm trypsynogenu i zakresów referencyjnych. Obok otrzymanego wyniku, zawsze znajduje się zakres normy, który obowiązuje w danym laboratorium. Z otrzymanym wynikiem należy zgłosić się do lekarza.

Kiedy stężenie trypsynogenu jest podwyższone?

Podwyższone stężenie trypsynogenu może oznaczać:

• nieprawidłową produkcję enzymów trzustkowych,
• nowotwór trzustki,
• zapalenie trzustki,
• mukowiscydozę.

Podwyższony poziom trypsynogenu u noworodka

Gdy otrzymany wynik oznaczenia immunoreaktywnego trypsynogenu (IRT) u noworodków będzie podwyższony, konieczne jest wykonanie powtórnego oznaczenia IRT wraz z badaniem genetycznym na obecność mutacji w genie CFTR. Mutacje w obrębie tego genu są przyczyną wystąpienia mukowiscydozy.