Trichogram – wskazania, przebieg, wyniki badania włosa pod mikroskopem

Trichogram – co daje badanie włosa?

Ile włosów jest na głowie? Ocenia się, że ich ilość mieści się w zakresie od 140 tys. do 90 tys. Wielu łysiejących pacjentów zastanawia się, jakie badania przy wypadaniu włosów wykonać? Jednym z nich jest trichogram, czyli ich specjalistyczna ocena pod mikroskopem.

W przebiegu badania ocenia się mieszki włosowe oraz łodygę włosa. Po uzyskaniu od pacjenta odpowiedniej liczby włosów przeprowadza się badanie diagnostyczne pod mikroskopem. Dzięki obserwacji włosa pod mikroskopem można określić kondycję włosów oraz szybkość i typ wypadania włosów.

Jeżeli znamy przyczynę wypadania włosów i prowadzimy leczenie, aby temu zapobiec, trichogram może posłużyć do kontroli leczenia. Daje nam odpowiedź czy leczenie redukuje wypadanie włosów i zwiększa owłosienie, czy też nie ma zauważalnej poprawy po kuracji.

Ocena mikroskopowa kondycji włosa pozwala ocenić, ile włosów z pobranej kępki znajduje się w poszczególnej fazie cyklu wzrostu. Nieprawidłowa ich ilość w poszczególnych fazach może wskazywać na mechanizm wypadania. Oprócz określenia, w jakiej fazie znajdują się poszczególne włosy, badanie pozwala na ocenę: struktury włosa, jego budowy oraz cebulek, a także mikroskopowego wyglądu. Pacjenci często mylą pojęcie trichogramu z trychometrem, czyli urządzeniem służącym do pomiaru grubości włosa.

Ile włosów dziennie wypada człowiekowi? Ocenia się, że zdrowa osoba traci ich dziennie ok. 60–80.

Trichogram – kiedy wykonać badanie włosów?

Badanie zalecane jest w przypadku, kiedy liczba włosów na głowie zmniesza się znacząco, czyli w sytuacji łysienia u kobiet lub mężczyzn. przyczyna łysienia androgenowego nie jest jednoznacznie stwierdzona.

Ocenę włosów pod mikroskopem wykonuje się również w przypadku:

• diagnozowania genetycznych przyczyn zespołu uszkodzenia jego łodygi,
• łysienia plackowatego,
• przed transplantacją (przeszczepem) włosów,
• nawykowego wyrywania włosów tzw. trichotillomania,
• wypadania włosów spowodowanych procesem chorobowym.

Badanie z włosa należy wykonać również w przypadkach nie ustalonej przyczyny łysienia.

Badanie na wypadanie włosów – przygotowanie i przebieg

Osobom, które mają mieć wykonany trichogram, zaleca się nie myć włosów przez 3 dni. W przypadku osób farbujących włosy zaleca się nie wykonywanie zabiegów fryzjerskich oraz kosmetycznych w okresie 2 tygodni przed badaniem. Istotne jest, aby osoby farbujące włosy, miały, co najmniej, 2 cm odrosty.

W dniu badania nie należy nakładać na włosy żadnych odżywek, żeli, lakierów, pianek lub preparatów leczniczych. Badanie włosa można wykonać w każdym wieku. Nie ma przeciwwskazań do wykonywania trichogramu w ciąży.

Trichogram polega na uzyskaniu od pacjenta 50–100 włosów poprzez ich wyrwanie razem z cebulkami. Ilość pobranej próbki do trichogramu jest niewielka w stosunku do pozostałej część włosów. Nie ma znaczącej zmiany wyglądu. Włosy do badania pobiera się z dwóch lub więcej miejsc najrzadziej owłosionych na głowie. Jeżeli takich nie ma, należy pobrać kilka kępek włosów z różnych miejsc na głowie. Z otrzymanych włosów przygotowuje się preparat, a następnie poddaje się go analizie mikroskopowej.

Wynik badania można otrzymać już w dniu przeprowadzenia analizy mikroskopowej włosów. Badanie pod mikroskopem można wykonywać wielokrotnie. Zaleca się, aby odstęp pomiędzy kolejnymi badaniami wynosił kilka miesięcy. Wykonanie badania jedno po drugim nie wnosi szczególnych informacji związanych z wykryciem przyczyny wypadania włosów.

Trichogram – wyniki badania włosa

Trichogram, jak wspomniano wcześniej, opiera się przede wszystkim na ocenie fazy wzrostu włosów. Wyniki prawidłowe u osób bez problemów z wypadaniem włosów przedstawiają się następująco (wyniki są przedstawione w liczbie procentowej oznaczającej liczbę włosów w danej fazie w stosunku do liczby pobranych włosów):

• w fazie wzrostu – anagenowa – 80–85 proc.,
• w fazie przejściowej – katagenowa – poniżej 1 proc.,
• w fazie spoczynku – telogenowa – 15 proc.,
• połamane włosy – do 10 proc.

Zwiększona liczba włosów w fazie wzrostu (anangenowej) lub spoczynku (telogenowej) wskazuje na ich patologiczny wzrost. Informację o proporcjach włosów w poszczególnych fazach da nam trichogram. Łysienie może być typu: anagenowego, telegenowego, mieszanego.

Badanie włosów a łysienie androgenowe

Łysienie typu anagenowego, inaczej dystroficznego, opiera się na aktywnym wzroście mieszków włosowych. Dochodzi do nieprawidłowego tworzenia się włosa prowadzącego do zwężenia trzonu i występowania w tym miejscu pęknięć. Łysienie dystroficzne prowadzi do upośledzonego rozwoju macierzy włosa, co w konsekwencji prowadzi do jego osłabienia i ścieńczenia. Włosy stają się łamliwe i podatne na czynniki uszkadzające.

Stan taki może dotykać zarówno młodych, jak i starszych pacjentów. Dochodzi do utraty części lub całości owłosienia. Nadmierne wypadanie włosów nie jest jednak trwałe, ponieważ nie dochodzi do uszkodzenia cebulki i można liczyć na odrost po usunięciu czynnika szkodliwego.

Stan tego typu łysienia spotykany jest w: infekcjach przebiegających z gorączką, wyniku działania trucizn, chemioterapii – środki antymetaboliczne, alkilowe, hamujące mitozę, radioterapii, łysieniu plackowatym, silnym urazie psychicznym.

Badanie włosów – trichogram – łysienie telogenowe

Kiedy wypadają włosy, przyczyną jest często łysienie telogenowe, które występuje zarówno u kobiet, jak i mężczyzn. W tym przypadku dochodzi do wydłużenia fazy spoczynku włosów, co prowadzi do istotnego zaburzenia proporcji w prawidłowym wzroście włosów. Charakterystyczne dla tego typu łysienia jest pojawienie się w badanej próbce do 70 proc. włosów w fazie telogenowej.

Część przyczyn wypadania włosów jest odwracalna i po wyeliminowaniu szkodliwego czynnika może dojść do regeneracji włosów.

Do łysienia telogenowego dochodzi w wyniku: przewlekłego stresu, niedoborów żywieniowych, braku witamin dostarczanych z pokarmem, stanów obciążających organizm np. operacje, urazy, poród, stosowania niektórych leków, np. przeciwzakrzepowych (heparyna), przeciwpadaczkowych (karbamazepina), zaburzeń hormonalnych – nadczynność i niedoczynność tarczycy, niedoczynność przysadki, zatruć metalami ciężkimi, chorób zakaźnych z ostrą infekcją, przewlekłe choroby typu HIV.