Test obciążenia żelazem

Czym jest test obciążenia żelazem?

Test obciążenia żelazem to jeden z testów pozwalających wykryć nieprawidłowości występujące w gospodarce żelazowej w organizmie. Test polega na pobieraniu kilki próbek krwi w różnych odstępach czasu. Pomiędzy tymi pomiarami pacjent otrzymuje doustne preparaty z żelazem. Test ten pozwala na określenie tak zwanej krzywej wchłaniania po obciążeniu żelazem.

Żelazo jest jednym z najważniejszych mikroelementem w organizmie człowieka. Pierwiastek ten zapewnia prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Spełnia bardzo wiele ważnych funkcji między innymi bierze udział w wytwarzaniu hemoglobiny, a także innych enzymów, odgrywa ważną rolę w syntezie DNA, stanowi ważny składnik w procesie oddychania komórkowego, wspomaga działanie wątroby oraz układu odpornościowego.

W organizmie dorosłego człowieka prawidłowo powinno być zgromadzone ok. 4 g żelaza, większość 65% tego pierwiastka znajduje się w hemoglobinie, 10% w mioglobinie, natomiast reszta zmagazynowana jest w takich narządach jak nerki, wątroba, śledziona, szpik kostny, a także innych.

Kiedy należy wykonuje się test obciążenia żelazem?

Takie badanie zleca się w celu obliczenia wysycenia transferryny, przy podejrzeniu nieprawidłowego wchłania żelaza z przewodu pokarmowego, a także w stanach niedoboru żelaza.

Test wykonuje się:

• przy podejrzeniu niedoboru żelaza w organizmie,
• w stanach nieprawidłowego wchłaniania żelaza,
• do obliczenia wysycenia transferyny.

Oznaczenie krzywej wchłaniania po obciążeniu żelazem jest przydatne w różnicowaniu niedoborów żelaza, a także w ocenie skuteczności doustnej suplementacji tego ważnego pierwiastka.

Test obciążenia żelazem – jak się przygotować?

Pacjent na badanie powinien zgłosić się rano na czczo. Zaleca się, aby ostatni posiłek został spożyty o godzinie 18 w dniu poprzedzającym badanie. Nie należy spożywać pokarmów zawierających duże ilości żelaza np. wątróbki, czerwonego mięsa, szpinaku dzień przed badaniem. Jeżeli pacjent przyjmuje preparaty żelaza należy na kilka dni je odstawić, najlepiej w porozumieniu z lekarzem. Kobietom miesiączkującym zaleca się wykonanie oznaczenia 3 dni po zakończeniu menstruacji.

Do przeprowadzenia testu obciążenia żelazem potrzebny jest preparat żelaza zażywany doustnie np. siarczan żelaza – medykament ten można nabyć w każdej aptece. Zaleca się pacjentowi, aby na badanie zgłosił się z kupionymi tabletami.

Jak wygląda test obciążenia żelazem?

Pierwszego pobrania krwi dokonuje się na czczo. Niewielką ilość krwi pobiera się do próbówki najczęściej z żył najlepiej widocznych i zlokalizowanych w dole łokciowym. Następnie pacjent przyjmuje 6 tabletek preparatu żelaza – 1 g (chyba, że lekarz zleci inaczej), tabletki należy popić wodą.

• Po 1 godzinie od zażycia preparatu żelaza wykonuje się drugie pobranie krwi.
• Po upływie 2 godzin od zażycia preparatu żelaza wykonuje się trzecie pobranie krwi,
• Po upływie 3 godzin od zażycia preparatu żelaza wykonuje się czwarte pobranie krwi,
• Po upływie 6 godzin od zażycia preparaty żelaza wykonuje się piąte pobranie krwi.

Oznaczenie można wykonać również z krwi pobranej na czczo, po upływie 3 godzin od zażycia preparatu żelaza oraz po upływie 6 godzin. Technika wykonania zależna jest od osoby zlecającej, ewentualnie od laboratorium.

W trakcie trwania testu obciążenia żelazem pacjent nie powinien przyjmować żadnych posiłków, w przebiegu badania może wystąpić biegunka, o której należy poinformować osobę przeprowadzającą oznaczenie.

Wynik testu obciążenia żelazem

W warunkach prawidłowych wzrost poziomu żelaza nie przekracza 35 µmol/l (190 g/dl) i występuje po upływie 3 godzin od czasu przyjęcia preparatu. Należy pamiętać, aby każdy wynik indywidualnie skonsultować z lekarzem.

Wzrost stężenia żelaza do 50 µmol/l oraz stromy przebieg krzywej obciążenia żelazem może wskazywać na znaczny niedobór żelaza o etiologii upośledzonego wchłaniania.

Płaska krzywa żelazowa będzie układała się w przypadku jelitowego upośledzenia wchłaniania żelaza, w niedokrwistości, która spowodowana jest niewydolnością nerek (przy zmniejszonym stężeniu erytropoetyny), a także w niedoborze żelaza na tle niedokrwistości chorób przewlekłych.

Nieprawidłowe wartości żelaza mogą również wystąpić podczas:

• obfitej utraty krwi (lub przewlekłym krwawieniu),
• obfitych miesiączek,
• zespołu złego wchłaniania,
• przewlekłych chorób jelit i innych odcinków przewodu pokarmowego,
• ciąży,
• stresu,
• Infekcji,
• stanów zapalnych,
• choroby nowotworowej,
• chorób nerek oraz układu pokarmowego (w tym zespół złego wchłaniania).