Przeciwciała anty-GAD – co to za badanie i kiedy je wykonać?

Czym są przeciwciała anty-GAD?

Przeciwciała anty-GAD to inne określenie przeciwciał skierowanych przeciwko dekarboksylazie kwasu glutaminowego. Przeciwciała anty-GAD są zaliczane do jednego z typów przeciwciał skierowanych przeciwko wyspom Langerhansa znajdującym się w trzustce. W wyniku autoimmunologicznego oddziaływania przeciwciał anty-GAD na wyspy trzustki dochodzi do ich niszczenia, a w konsekwencji do rozwoju cukrzycy typu 1 lub cukrzycy typu LADA.

Kontrola przeciwciał anty-GAD pozwala na wcześniejsze wykrycie schorzenia jakim jest cukrzyca. Szczególnie ważna jest ta kontrola dla osób, u których w najbliższej rodzinie ktoś już cierpi na cukrzycę typu 1. Pozwala to na uniknięcie niebezpiecznych powikłań jakie może nieść za sobą niekontrolowany rozwój cukrzycy.

Wskazania do oznaczenia przeciwciał anty-GAD

Oznaczenia przeciwciał anty-GAD zleca się pacjentom z podejrzeniem cukrzycy typu 1. Badanie to jest przydatne w diagnostyce cukrzycy typu 1 oraz cukrzycy typu LADA. Kontrola obecności przeciwciał anty-GAD zalecana jest w celu oceny ryzyka rozwoju cukrzycy u osób spokrewnionych z chorymi na cukrzycę typu 1.

Obecność przeciwciał anty-GAD została zauważona w bardzo rzadkim zespole sztywnego człowieka. Jeżeli lekarz podejrzewa u pacjenta wystąpienie takiego zespołu, może również zlecić oznaczenie tych przeciwciał jako badanie dodatkowe.

Badanie w kierunku przeciwciał anty-GAD wykonuje się u pacjenta na podstawie pobranej próbki krwi. Niezbędne jest nakłucie żyły łokciowej pacjenta i pobranie niewielkiej próbki krwi do strzykawki lub próżniowej probówki. Najczęściej naczynie żylne nakłuwa się w dole łokciowym górnej kończyny. Badanie ilości przeciwciał anty-GAD wykonuje się zautomatyzowanymi metodami immunohistochemicznymi.

Wynik na przeciwciał przeciwwyspowych anty-GAD w cukrzycy

Norma przeciwciał anty-GAD mieści się w zakresie od 0 do 10 IU/ml. Należy brać pod uwagę, że w różnych laboratoriach mogą być zastosowane różne metody oznaczenie, dlatego też norma na otrzymanych wynikach będzie miała inny zakres. Powinny to być niewielkie odchylenia, ale trzeba je brać pod uwagę. Należy również pamiętać, aby każdy wynik skonsultować z lekarzem prowadzącym.

Obecność przeciwciał przeciwwyspowych anty-GAD jest notowana u około 60% zdiagnozowanych przypadków cukrzycy typu 1. Choroba ta polega na autoimmunologicznym niszczeniu komórek β wysp trzustki, które są odpowiedzialne za wydzielanie insuliny. Hormon ten bierze udział w regulacji gospodarki węglowodanowej w organizmie. Jej niedostatek upośledza przemianę i magazynowanie cukrów. Najczęściej występuje poniżej 30 roku życia.

Cukrzyca LADA to inna forma cukrzycy typu 1 występująca u osób dorosłych. Najczęściej pojawia się w 4–5 dekadzie życia, ale i również w późniejszych latach. Podobnie jak w wyżej opisanej chorobie dochodzi do produkcji przeciwciał, które niszczą komórki β wysp trzustki. Proces ten odbywa się stopniowo równocześnie zmniejszając produkcję ważnej dla organizmu insuliny.

Podwyższony poziom przeciwciał anty-GAD

Podwyższony poziom przeciwciał anty-GAD można wykryć u pacjentów, u których występuje w rodzinie cukrzyca typu 1. Zakłada się, że podwyższony poziom przeciwciał przeciwko dekarboksylazie kwasu glutaminowego występuje w surowicy krwi takich osób, już 10 lat przed wystąpieniem choroby i prezentacją jakichkolwiek objawów klinicznych.

Podwyższona wartość przeciwciał anty-GAD jest obecna również w zespole sztywnego człowieka. Jest to rzadko występująca choroba neurologiczna objawiająca się znaczną sztywnością mięśni m.in. przykręgosłupowych oraz kończyn dolnych. Do innych objawów należą nadwrażliwość zmysłów, szczególnie dotyku, słuchu, które pod wpływem mocnych impulsów prowadzą do sztywności mięśni. Pacjent z tym zespołem prezentuje charakterystyczną sztywną i przygarbioną sylwetkę. U takich pacjentów dodatkowo może występować choroba nowotworowa np. rak sutka, rak jajników lub rak płuc.