Posiew z kanału szyjki macicy

Na czym polega posiew z kanału szyjki macicy?

Szyjka macicy jest częścią żeńskich wewnętrznych narządów płciowych. Leży między pochwą, której górna część obejmuje ją na podobieństwo rękawa i macicą. Przez środek szyjki macicy przebiega wąski kanał (tzw. kanał szyjki macicy) stanowiący połączenie między pochwą i macicą. W warunkach prawidłowych w kanale szyjki macicy nie ma bakterii. Kanał szyjki macicy jest jałowy (nie znajdujemy w nim mikroorganizmów).

Jest to możliwe dzięki różnorodnym mechanizmom obronnym i stanowi barierę przed zakażeniem wyżej położonych narządów – macicy, jajowodów i jajników oraz, w przypadku ciąży, płodu i wód płodowych. Infekcje szyjki macicy są zazwyczaj skutkiem nieleczonych lub leczonych niewłaściwie zaburzeń mikrośrodowiska pochwy i będących ich efektem zakażeń pochwy.

Powinny być poddane odpowiedniemu leczeniu, gdyż stwarzają ryzyko dalszego rozwoju infekcji i zajęcia przydatków (jajowodów i jajników). Jeśli zapalenie wystąpi podczas ciąży, może być przyczyną poważnych powikłań. Szczególnie często zapalenie szyjki macicy jest wywołane przez bakterie przenoszone drogą płciową – zwłaszcza z gatunków Neisseria gonorrhoeae (wywołuje rzeżączkę), Chlamydia trachomatis oraz z rodzajów Mycoplasma i Ureaplasma .

Pod nazwą posiew rozumiemy badanie mikrobiologiczne, w którym materiał pobrany z pewnej części organizmu (np. nosa, gardła, zmian skórnych, ran, moczu, krwi czy jak w opisywanym przydatku błony śluzowej szyjki macicy) nanoszony jest na specjalnie przygotowane podłoże i inkubowany. Jeśli w badanym materiale znajdowały się odpowiednie mikroorganizmy, zaobserwujemy ich wzrost. W tym momencie możliwa jest dokładna identyfikacja drobnoustroju i – po wykonaniu antybiogramu – określenie jego wrażliwości na leki. Wykorzystuje się to między innymi do diagnostyki zapaleń szyjki macicy.

Przeczytaj również: Progesteron – normy u kobiet, w ciąży i u mężczyzn

Kiedy wykonujemy wymaz z kanału szyjki macicy?

Posiew z szyjki macicy wykonywany jest w przypadku zapaleń szyjki macicy w celu określenia ich przyczyny oraz jako badanie sprawdzające skuteczność leczenia. Objawy zapalenia szyjki macicy przypominają często zapalenie niższych pięter układu rozrodczego – mogą wystąpić upławy oraz pieczenie i świąd narządów płciowych. Ponadto nierzadko obserwuje się gorączkę, ból w obrębie miednicy lub dolnej części pleców, bolesność podczas stosunków płciowych, ból podczas oddawania moczu czy nieprawidłowe krwawienia z narządów płciowych, stanowiące objawy zapalenia narządów miednicy mniejszej.

Wykonanie posiewu jest tym bardziej wskazane, jeśli wywiad wskazuje na możliwość zakażenia bakteriami wywołującymi rzeżączkę (np. w przypadku stosunków płciowych z wieloma partnerami). Inne wymienione wyżej patogeny przenoszone drogą płciową są trudne i drogie w hodowli, stąd zazwyczaj w celu ich wykrycia wykonuje się inne badania. Badanie może być również wskazane w przypadku utrzymujących się pomimo leczenia objawów infekcji intymnej. Dokładne określenie gatunku drobnoustroju wywołującego objawy i zbadanie jego wrażliwości na leki pozwala w tych sytuacjach wprowadzić skuteczne leczenie celowane.

Wymaz z szyjki macicy – jak się przygotować?

Podczas pobierania materiału do wykonania posiewu z kanału szyjki macicy obowiązuje kilka zasad, które powinny być ściśle przestrzegane. Pozwala to wyeliminować ryzyko zanieczyszczenia próbki lub spowodowania zmian flory bakteryjnej szyjki i uzyskania wyników fałszywych. Aby ułatwić prawidłową interpretację wyniku, przed przystąpieniem do badania należy poinformować lekarza o przebytych i aktualnych chorobach oraz o przyjmowanych lekach.

Posiew szyjki macicy nie powinien być wykonywany w czasie miesiączki. W okresie 2–3 dni przed pobraniem próbek należy unikać stosowania leków dopochwowych i odbywania stosunków płciowych. W przypadku badania kontrolnego podczas leczenia zakażenia intymnego, materiał powinien być pobrany co najmniej 5 dni po zakończeniu kuracji antybiotykowej. W dniu badania nie powinno się stosować mydeł lub żeli (zwłaszcza zawierających substancje przeciwbakteryjne), środków dezynfekujących i irygacji dopochwowych.

Około 2–3 godziny przed pobraniem wymazu należy opróżnić pęcherz. Przed badaniem pożądane jest również dokładne umycie okolicy narządów płciowych letnią wodą.

Jak wygląda pobranie wymazu z szyjki macicy?

Próbkę do badania pobiera zazwyczaj lekarz ginekolog po założeniu wziernika do pochwy. Dzięki uzyskanemu w ten sposób dobremu dostępowi do szyjki macicy, może pobrać materiał bez ryzyka zanieczyszczenia wymazówki bogatą w bakterie wydzieliną ze ścian pochwy.

Zebranie próbki polega na przyłożeniu wacika wymazówki do ujścia pochwowego szyjki macicy i delikatnym wepchnięciu go do początkowej części kanału szyjki oraz pozostawieniu go w tej pozycji na kilka sekund w celu absorbcji śluzu. Zebrany w ten sposób materiał umieszczany jest w sterylnej, szczelnie zamykanej probówce i wysyłany jest do laboratorium.

Posiew szyjki macicy – wynik ujemny

Za wynik prawidłowy wymazu z szyjki macicy uznaje się brak wzrostu bakterii w hodowli z pobranego materiału – jest to tzw. posiew ujemny. Odwrotna sytuacja, czyli wykazanie wzrostu bakterii przyjmowana jest za wynik nieprawidłowy i określana jako posiew dodatni. W przypadku uzyskania wyniku dodatniego, dokonuje się dokładnej identyfikacji drobnoustroju. Oprócz rozpoznania gatunku patogenu, określana jest również jego wrażliwość na leki. W tym celu wykonuje się tzw. antybiogram. Na wyniku badania podana jest nazwa gatunkowa wyhodowanego mikroorganizmu oraz w większości przypadków wynik antybiogramu.

Wynik ujemny pozwala wykluczyć zakażenie wywołane przez mikroorganizmy, które można wyhodować w standardowym posiewie – np. przez dwoinkę rzeżączki. Nie oznacza to jednak, że zakażenie nie jest obecne – może być ono spowodowane inwazją patogenów takich jak bakterie z rodzaju Chlamydia, które wymagają zastosowania specjalnych podłoży hodowlanych. Zwykły posiew będzie w takich przypadkach fałszywie ujemny. Podobną sytuację obserwuje się w przypadku zignorowania zasad pobierania materiału – np. gdy w krótkim okresie przed pobraniem próbek osoba badana używa płynu do higieny intymnej bądź stosuje antybiotyki.

Posiew z kanału szyjki macicy – wyniki badania

Wynik dodatni posiewu z kanału szyjki macicy przy współistniejących objawach infekcji intymnej wskazuje na zapalenie szyjki macicy. Identyfikacja drobnoustroju wywołującego objawy i znajomość jego wrażliwości na leki pozwala wprowadzić leczenie celowane, którego zastosowanie w większości przypadków pozwala całkowicie wyeliminować zakażenie. Zawsze należy brać pod uwagę możliwość uzyskania wyniku fałszywie dodatniego (sugerującego kolonizację szyjki macicy przez bakterie mimo jej faktycznego braku). Sprzyja temu niestosowanie się do zasad pobierania materiału do badania.

W związku z zawiłościami w interpretacji wyniku i koniecznością odniesienia go do całości historii pacjenta, wynik posiewu z szyjki macicy powinien być skonsultowany z lekarzem.