Odczyn Coombsa – co to jest badanie PTA?

Test Coombsa – co to jest?

Test Coombsa określany jest także jako pośredni test antyglobulinowy (PTA). W piśmiennictwie anglojęzycznym figuruje pod nazwą antiglobulin test, w skrócie AGT. Służy do wykrywania we krwi pacjenta przeciwciał skierowanych przeciw antygenom erytrocytów innych niż A i B.

Wykrywanie przeciwciał ma na celu zapobieganie konsekwencjom kontaktu krwinek czerwonych z niszczącymi je przeciwciałami. Takie sytuacje kliniczne mogą mieć miejsce podczas przetaczania krwi, w czasie ciąży oraz niedokrwistości autoimmunologicznych.

Badanie PTA umożliwia wykrycie przeciwciał niekompletnych, czyli wymagających stworzenia specjalnych warunków testu – dwuetapowego przebiegu reakcji. Obecność przeciwciał powoduje w warunkach laboratoryjnych aglutynację, czyli zlepianie się krwinek czerwonych, zaś w ciele człowieka – hemolizę, czyli ich rozpad.

Badanie PTA – jak przebiega?

Test Coombsa wykonuje sięw próbce krwi żylnej pobranej w dowolnym momencie dnia. Do tego badania krwi nie trzeba się przygotowywać. Lekarz, kierując krew na badanie PTA, musi zaznaczyć, jakiemu celowi ma służyć to badanie.

Test składa się z dwóch etapów. W pierwszym etapie krwinki czerwone inkubuje się z badaną surowicą pacjenta w celu wywołania reakcji antygen-przeciwciało i opłaszczenia krwinek czerwonych przeciwciałami. W etapie drugim dodaje się surowicę antyglobulinową, która, w obecności oznaczanych przeciwciał, powoduje aglutynacje krwinek czerwonych ocenianą makroskopowo. Dodatni wynik testu PTA świadczy o obecności przeciwciał przeciw antygenom krwinek czerwonych. Ujemny wynik testu PTA wyklucza ich obecność przeciwciał

Badanie PTA w ciąży – jaki jest cel, kiedy wykonać?

U kobiet w ciąży celem testu Coombsa jest badanie przeciwciał w surowicy matki, które mogłyby przejść przez łożysko do krwi dziecka i spowodować uszkodzenie krwinek czerwonych płodu.

Gdy kobieta z krwią Rh(-) rodzi dziecko Rh(+), dochodzi do syntezy przeciwciał anty-D. W kolejnej ciąży z dzieckiem Rh(+) przeciwciała matki atakują krwinki płodu, powodując ich hemolizę. Odczyn Coombsa w ciąży wykonuje się dwukrotnie – w 12 i 28 tygodniu ciąży.

Odczyn Coombsa w ciąży – wyniki i interpretacja

Jak interpretuje się badanie PTA w ciąży?

Gdy wynik testu PTA w ciąży wskazuje na obecność przeciwciał, kobieta objęta zostaje specjalistyczną opieką lekarską. Dobierana jest krew do transfuzji dopłodowych oraz do transfuzji uzupełniających po urodzeniu dziecka z chorobą hemolityczną noworodka.

Jeśli oba wyniki są negatywne, kolejny test wykonuje się u matek Rh(-), które urodziły dziecko Rh(+). Ma to na celu ocenę immunizacji, tj. czy doszło do wytworzenia w organizmie matki przeciwciał anty-D. Gdy we krwi kobiety nie stwierdza się przeciwciał anty-D, w ramach zapobiegania konfliktowi Rh w przyszłych ciążach podaje się domięśniowo immunoglobuliny. Opłaszczają one antygeny na powierzchni krwinek czerwonych płodu, które mogły dostać się do krwiobiegu matki. Zapobiega to powstaniu w organizmie matki przeciwciał anty-D.

Odczyn Coombsa a transfuzja krwi

Test Coombsa wykonywany jest przed transfuzją krwi jako jeden z elementów próby zgodności. Służy on sprawdzeniu, czy biorca krwi posiada przeciwciała, które mogą zniszczyć krwinki czerwone biorcy. Taka niepożądana reakcja leży u podstaw odczynu poprzetoczeniowego.

Wynik próby zgodności aktualny jest jedynie przez 48 godzin. Niekiedy na skutek niekorzystnego splotu zdarzeń może dojść do pomyłki – podania złej partii krwi do transfuzji lub niewykrycia niezgodności między biorcą a dawcą. Wtedy wystąpienie charakterystycznych objawów odczynu poprzetoczeniowego obliguje do niezwłocznego wykonania pośredniego testu antyglobulinowego. Niepokojące symptomy to gorączka, wysypka, krew w moczu, dezorientacja i osłabienie, bóle pleców.

Pośredni test antyglobulinowy a niedokrwistość

Pośredni test antyglobulinowy (PTA) wykonywany jest także w celu zdiagnozowania niedokrwistości autoimmunologicznej (NAIH), u podstaw której leży wytwarzanie przeciwciał przeciwko własnym krwinkom czerwonym.

Niedokrwistość może być generowana m.in.: zakażeniami, chorobami rozrostowymi układu chłonnego lub schorzeniami immunologicznymi.