Neutrofile – co oznaczają podwyższone, a co neutrofile poniżej normy?

Neutrofile – co to jest NEU w morfologii?

Neutrofile (w morfologii oznaczane skrótem NEU), czyli granulocyty obojętnochłonne, są bardzo ważną podgrupą leukocytów (białych krwinek) układu odpornościowego. Wraz z bazofilami i eozynofilami, neutrofile zaliczane są do frakcji granulocytów ze względu na to, że cytoplazma tych komórek zawiera specyficzne ziarnistości.

Neutrofile stanowią najliczniejszą grupę krwinek białych, biorącą udział w odpowiedzi odpornościowej typu komórkowego. Zadaniem neutrofilów jest unicestwienie wnikających do organizmu bakterii. Wywołują szybką i skuteczną odpowiedź odpornościową. Biorą również udział w odpowiedzi na inne wnikające patogeny do organizmu człowieka. Granulocyty obojętnochłonne mają zdolność fagocytozy drobnoustrojów. Oznacza to, że cytoplazma granulocytów obojętnochłonnych zawiera ziarnistości, które w wyniku pobudzenia neutrofila zostają uwolnione i atakują patogen prowadząc do jego zniszczenia.

Przeczytaj: Podwyższone PDW – co oznacza?

Neutrofile produkowane są przez szpik kostny. Tam też dojrzewają, przechodząc przez odpowiednie stadia rozwojowe. Następnie zostają uwolnione do krwi i tam krążą kilka godzin. Po niedługim czasie ulegają zaprogramowanej śmierci. Niektóre z nich mogą przejść do tkanek, ale również tam niedługo przeżywają i ulegają apoptozie. Nieustanie zachodzi produkcja nowych komórek obojętnochłonnych, jednak na skutek oddziaływanie różnych czynników może dojść do wahań ich poziomu. Zarówno neutrofile poniżej normy, jak i podwyższone neutrofile powinny być przesłanką do dalszej, pogłębionej diagnostyki.

Neutrofile – norma w badaniu krwi

Oznaczenie neutrofilów przeprowadza się łącznie z badaniem innych frakcji granulocytów. Najczęściej w trakcie wykonywanego badania morfologii krwi. Ocenę ilościową granulocytów obojętnochłonnych wykonuje się z próbki krwi, z której wykonuje się rozmaz (inna nazwa wzór odsetkowy krwinek białych). Przygotowany preparat ocenia się pod mikroskopem.

Jak wspomniano, badanie neutrofilów wykonuje się z próbki krwi. Pacjent powinien podejść do niego na czczo. Do testów potrzebna jest niewielką ilość krwi, którą uzyskuje się z żyły łokciowej pacjenta i umieszcza się w specjalnej probówce. Ważne jest, aby pobrany materiał biologiczny jak najszybciej został przekazany do laboratorium. Szczególną uwagę na poziom neutrofilów zwraca się przy podejrzeniu zakażenia bakteryjnego, stanu zapalnego, chorób nowotworowych, utraty krwi czy chorób hematologicznych.

Norma dla neutrofilów mieści się w przedziale 1800–8000/µl. Wartość prawidłową przedstawia się również liczbą procentową. Wtedy norma dla granulocytów obojętnochłonnych wynosi 60–70 proc. wszystkich białych krwinek. Analizę wyniku powinien przeprowadzić lekarz prowadzący w oparciu o stan kliniczny pacjenta oraz wyniki morfologii krwi lub innych dodatkowych badań. Należy wziąć pod uwagę, że zarówno neutrofile obniżone, jak i neutrofile powyżej normy należy rozpatrywać w kontekście wieku i płci pacjenta, a także metody oznaczenia NEUT. Morfologia podstawowa może okazać niewystarczająca, wówczas dodatkowo trzeba wykonać rozmaz krwi.

Neutrofile powyżej normy – co oznaczają podwyższone neutrofile?

Granulocyty obojętnochłonne w krwi powyżej normy to neutrofilia. Stwierdza się ją, gdy we krwi znajduje się więcej niż 8000 komórek neutrofili/µl, czyli występują w liczbie przekraczającej górną granicę. To stan, który jest charakterystyczny u osób palących tytoń. Typowe są także wysokie neutrofile w ciąży oraz podczas silnego stresu (ból, strach).

Ponadto podwyższony poziom granulocytów obojętnochłonnych obserwuje się w przypadku:

• ciężkich zakażeń bakteryjnych,
• śpiączce wątrobowej, mocznicy,
• chorobie reumatycznej, jaką jest reumatoidalne zapalenie stawów,
• chorobie nowotworowej – białaczce szpikowej,
• nadczynności kory nadnerczy, dnie moczanowej,
• nadmiarze kortykosteroidów związany z długotrwałym procesem leczniczym z zastosowaniem glikokortykosteroidów lub w nadczynności kory nadnerczy,

Za dużo neutrofilów występuje także w stanach po ciężkim urazie oraz w zatruciach metalami ciężkimi lub tlenkiem węgla. Granulocyty podwyższone obserwuje się ponadto po obfitym krwawieniu – masywnej utracie krwi.

Warto wspomnieć jeszcze, czym jest agranulocytoza . To brak granulocytów. Stan taki może rozwijać się w chorobach szpiku kostnego.

Neutrofile poniżej normy – o czym świadczą obniżone neutrofile?

Stan, w którym u pacjenta obserwuje się neutrofile poniżej normy określany jest mianem neutropenii. Niskie granulocyty pojawiają się w nadczynności tarczycy, w przebiegu zakaźnych chorób wątroby i chorób autoimmunologicznych.

Za mało neutrofili towarzyszy także osobom po zastosowanej radio- i chemioterapii. Zespół dużej śledziony, czyli z hipersplenizm także może powodować niski poziom granulocytów obojętnochłonnych. Neutrofile poniżej normy obserwuje się u pacjentów z zakażeniem wirusowym.

To objaw charakterystyczny po lekach. W trakcie przyjmowania niektórych antybiotyków czy leków diuretycznych także może dojść do spadku poziomu granulocytów zasadochłonnych.

Neutrofile u dziecka – za niskie i za wysokie?

Granulocyty u dziecka mogą być obniżone na skutek infekcji wirusowych, których maluch przechodzi wiele w okresie jesienno-zimowym. Niedobór granulocytów nie musi oznaczać od razu chorób krwi, w tym szczególnie jednej, której szczególnie obawiają się rodzice – białaczki. Lęk ten jest tym silniejszy u rodziców, że część dzieci w trakcie przechodzenia infekcji bakteryjnych i wirusowych może mieć powiększone węzły chłonne, co jest także charakterystyczne dla chorób krwi.

Ważne jest, to, że podawany często rodzicom w wynikach poziom neutrofili, czyli ich wartość wyrażana w procentach (odsetek neutrofilów wśród krwinek białych) nie jest decydująca o tym, czy u dziecka rzeczywiście są niskie neutrofile. Ważny jest stosunek wartości wszystkich krwinek białych (badanie WBC). Ta ostatnia analiza określić czy bezwzględna wartość (stężenie) neutrofilów we krwi jest rzeczywiście zbyt niskie.

Wzrost może być związany ze stresem lub wystąpić po wysiłku fizycznym. Duża ilość wszystkich krwinek białych świadczy najpewniej o rozwijającym się stanie zapalnym.

Neutrofile w ciąży – norma, podwyższony i obniżony poziom

U kobiet spodziewających się dziecka wartości referencyjne parametrów biochemicznych w wynikach morfologii krwi są inne niż u ogółu populacji, co dotyczy także poziomu białych krwinek, którymi są neutrofile. W ciąży norma granulocytów obojętnochłonnych wynosi 2–7 x 10⁹/ l (neutrofile procentowo: 37–80 proc. wszystkich leukocytów).

Podwyższone neutrofile w ciąży nie zawsze powinny być zatem powodem do niepokoju, w większości przypadków wzrost ich stężenia jest fizjologiczny. Dopiero, wówczas gdy ich poziom przekroczy 8 x 10⁹/ l możemy mówić neutrofilii u ciężarnych. Przyczyną w największej liczbie przypadków są infekcje bakteryjne, grzybicze czy wirusowe. Nadmiar neutrofili bywa skutkiem przedłużającego się napięcia nerwowego czy nadmiernego wysiłku. Zbyt wysoki poziom neutrofili może jednak wskazywać na poważniejsze stany, do których zaliczyć należy dnę moczanową, ostrą niewydolność nerek czy groźny stan przedrzucawkowy.

Jeżeli badanie krwi w ciąży wykaże, że neutrofile są obniżone, możemy mieć do czynienia z niedoborem kwasu foliowego czy witaminy B₁₂. Przyczyną neutrofili poniżej normy w ciąży bywa jednak wspomniana niedokrwistość czy zapalenie stawów. Należy pamiętać, że zużycie granulocytów zasadochłonnych (np. po przebytym przeziębieniu) skutkuje większą podatnością na infekcję, dlatego opisywany stan zawsze należy skonsultować z lekarzem.

Czytaj również: Granulocyty – co to? Rodzaje, funkcje, normy we krwi