Jakie są normy trójglicerydów? Jak obniżyć wysokie trójglicerydy?

Trójglicerydy – czym są?

Trójglicerydy bywają nazywane również triglicerydami lub triacyloglicerolami. Są to substancje tłuszczowe, które w organizmie pełnią głównie rolę energetyczną. Przez większość tkanek wykorzystywane są jako zapasowe źródło energii, uruchamiane w przypadku wyczerpywania się zapasów glukozy. Dla niektórych komórek, np. mięśnia sercowego, stanowią jej podstawowe źródło. Trójglicerydy dostają się do krwi z jelit (ze strawionych pokarmów) oraz z uwalniających je komórek – zwłaszcza z tkanki tłuszczowej. Dlatego też przyzwyczajenia dotyczące diety i aktywności fizycznej tak silnie wpływają na poziom trójglicerydów we krwi.

Pewne stężenie trójglicerydów jest niezbędne do prawidłowej pracy organizmu. Niestety, jeśli nie jest zbyt wysokie, może mieć negatywny wpływ na organizm. Podwyższone stężenie trójglicerydów powoduje przede wszystkim nasilenie i przyspieszenie rozwoju miażdżycy – choroby tętnic prowadzącej stopniowo do zwężania ich światła i w ten sposób zmniejszającej dopływ krwi do narządów. Szczególnie niebezpieczne jest to w przypadku serca oraz mózgu, gdzie może doprowadzić do choroby wieńcowej, zawału i udaru. Proces ten przebiega szybciej, gdy obecne są inne, często współistniejące z wysokimi trójglicerydami zaburzenia, jak, np.: wysoki poziom cholesterolu, nadciśnienie tętnicze czy cukrzyca (niektóre z tzw. chorób cywilizacyjnych). U osób dotkniętych genetycznymi zaburzeniami metabolizmu tłuszczu poziom trójglicerydów może być bardzo wysoki, co grozi uszkodzeniem trzustki.

Przeczytaj: Wysokie TSH – co oznacza?

Badanie trójglicerydów – kiedy wykonać?

Podwyższony poziom trójglicerydów jest jedną z najczęściej stwierdzanych nieprawidłowości w badaniach krwi. Zwykle wiąże się z błędami dietetycznymi i siedzącym trybem życia. Ponieważ stan taki zwiększa ryzyko rozwoju wielu chorób, zwłaszcza chorób układu krążenia, poziom trójglicerydów powinny badać nawet osoby zdrowe.

Regularne badanie poziomu trójglicerydów zalecane jest wszystkim. Hipertriglicerydemia (tak określa się stan podwyższonego poziomu trójglicerydów) jest w większości przypadków bezobjawowa i obecna jest u wysokiego odsetka polskiej populacji, dlatego dotyczy to również osób zdrowych. Pierwsze badanie poziomu trójglicerydów, razem z badaniem cholesterolu całkowitego, cholesterolu LDL i cholesterolu HDL (tzw. lipidogram) powinno być wykonane w 20. roku życia. Jeśli wynik jest prawidłowy, następne badanie zalecane jest po upływie 5 lat. Wszelkie odchylenia powinny być natomiast skonsultowane z lekarzem, który zaleci odpowiednie postępowanie i wyznaczy termin kolejnych badań kontrolnych.

Szczególną uwagę na poziom trójglicerydów powinny zwrócić osoby z dodatkowymi czynnikami ryzyka rozwoju chorób serca i tętnic. W ich przypadku lekarz może zalecić wcześniejsze rozpoczęcie badań i ich częstsze powtarzanie. Wśród tych czynników za najważniejsze uważane są: nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, palenie tytoniu, stres, nadwaga i otyłość, nadużywanie alkoholu, nieprawidłowe wyniki pomiaru cholesterolu (zwłaszcza podwyższone stężenie LDL i obniżone HDL).

Do niemodyfikowalnych czynników ryzyka, czyli takich, na które nie mamy wpływu, należą: wiek – powyżej 45 lat u mężczyzn i powyżej 55 lat u kobiet, obecną już chorobę spowodowaną miażdżycą (np. przebyty zawał serca, udar mózgu lub niedokrwienie kończyn) i obciążenie genetyczne (mogą na nie wskazywać np. zawał serca u bliskiego członka rodziny w młodym wieku, czyli przed 55. rokiem życia u mężczyzny lub 65. u kobiety).

Poziom trójglicerydów – jak wygląda badanie trójglicerydów?

Poziom trójglicerydów bada się, analizując próbkę krwi żylnej. Sposób pobrania próbki jest prosty i niemal bezbolesny. Procedura jest bardzo podobna do wielu innych badań krwi, np. morfologii. Polega na nakłuciu jałową igłą żyły, najczęściej w dole łokciowym lub na przedramieniu, i zebraniu niewielkiej ilości krwi do probówki. Materiał jest następnie poddawany analizie automatycznej. W przypadku badania trójglicerydów należy pamiętać o istotnym wpływie diety na ich poziom we krwi. Jak przygotować się do badania? Wskazówki zostały przedstawione poniżej.

• Do pobrania krwi należy zgłosić się na czczo, tzn. po 12–14 godzinach bez przyjmowania posiłków. Oznacza to, że jeśli próbka ma być pobrana o 8 rano, ostatni posiłek powinien zostać spożyty około godziny 18:00–20:00 poprzedniego dnia. W tym czasie można przyjmować jedynie wodę.
• W ciągu kilku dni przed badaniem należy stosować zwykłą dietę i unikać spożywania posiłków bogatych w tłuszcz i węglowodany proste, np. mięsa z grilla, fastfoodów, słodyczy.
• Trzeba poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach i współistniejących chorobach, ponieważ mogą one mieć wpływ na wynik trójglicerydów.

Hipertriglicerydemia a trójglicerydy – norma

O prawidłowym poziomie trójglicerydów mówimy, gdy jest on mniejszy niż 150 mg/dl lub 1,7 mmol/l. Wyższe wartości określamy jako hipertriglicerydemię. Jaki poziom trójglicerydów jest niebezpieczny? Wartości bardzo wysokie (przekraczające 500 mg/dl lub 5,6 mmol/l) powinny być pilnie skonsultowane z lekarzem, ponieważ grożą szybkim rozwojem ostrego zapalenia trzustki. Należy pamiętać, że dokładne granice zakresów wartości prawidłowych mogą zależeć od sprzętu użytego w laboratorium. Z tego względu interpretacja wyniku powinna być dokonywana z uwzględnieniem zakresów podanych na wydruku wyników.

Zdarza się, że podwyższenie poziomu trójglicerydów (hipertriglicerydemia) należy do działań niepożądanych przyjmowanych leków. W tych przypadkach lekarz może zalecić badanie ich poziomu w celu monitorowania bezpieczeństwa leczenia. Do leków podwyższających trójglicerydy należą np.: leki hormonalne (kortykosteroidy, estrogeny), leki stosowane w zakażeniu HIV czy niektóre leki używane w nadciśnieniu tętniczym i niewydolności serca.

Wysokie i podwyższone trójglicerydy – co robić?

Nieprawidłowe wyniki badania (dotyczy to wszystkich badań diagnostycznych) powinny być przede wszystkim skonsultowane z lekarzem. Pozwoli to na rzetelną ocenę znaczenia wyników w odniesieniu do indywidualnych cech danej osoby, jak: wiek, płeć, choroby współistniejące, wpływ przyjmowanych leków na wynik, itd. Umożliwi również poszukiwanie przyczyn podwyższonych trójglicerydów i wprowadzenie prawidłowego postępowania.

Jak obniżyć trójglicerydy? W każdym przypadku hipertriglicerydemii (wysokich trójglicerydów) – niezależnie od tego, czy przyjmowanie leków zostanie uznane za konieczne, czy nie – podstawą jest wprowadzenie i utrzymanie na co dzień zasad zdrowego stylu życia. Ilość dostarczanego w diecie tłuszczu oraz cukrów prostych, stopień aktywności fizycznej, palenie papierosów i spożywanie alkoholu silnie wpływają na poziom trójglicerydów.

W związku z tym, przestrzeganie podstawowych zaleceń może pozwolić uniknąć negatywnego wpływu wysokich trójglicerydów na zdrowie. Jeśli lekarz uzna, że wprowadzenie leków obniżających trójglicerydy jest konieczne, działanie takie wyraźnie zwiększa ich skuteczność. Ważny jest ponadto pozytywny wpływ zdrowego stylu życia (np. stosowanie diety na trójglicerydy) na ciśnienie tętnicze, poziom cukru we krwi i poziom cholesterolu – parametrów, których nieprawidłowości stanowią dodatkowy czynnik ryzyka rozwoju miażdżycy. Zasady prawidłowej diety i aktywności fizycznej można znaleźć między innymi na stronie internetowej Polskiego Instytutu Żywności i Żywienia.

W niektórych przypadkach hipertriglicerydemia traktowana jest jako objaw, wywoływany przez inne zaburzenia. Jest spotykana np. w niedoczynności tarczycy, chorobach nerek lub w cukrzycy typu II. Dlatego też niejednokrotnie, w przypadku stwierdzenia za wysokich trójglicerydów, lekarz zleca dalsze badania, takie jak poziom TSH czy poziom glukozy na czczo.