Interferon gamma – badanie, wyniki, leczenie

Interferon gamma – czym jest, funkcje, rola w organizmie

Interferon gamma (IFN-γ) jest białkiem syntetyzowanym przede wszystkim przez limfocyty T, a impulsem do jego produkcji jest aktywacja limfocytów T przez antygeny lub mitogeny. Związek ten jest ponadto syntetyzowany przez komórki NK. Aktywność prozapalna interferonu gamma sprowadza się do indukowaniu makrofagów, a także komórek endotelium.

Interferon gamma indukuje syntezę innych cytokin – interleukiny 2, interleukiny 6 oraz czynnika martwicy nowotworów TNF-α. Kolejną funkcją IFN-γ jest stymulowanie odpowiedzi immunologicznej na drodze aktywowania limfocytów B i T. Aktywność przeciwwirusowa IFN-γ sprowadza się do blokowania syntezy białek wirusowych i hamowania namnażania się wirionów. Ponadto interferon gamma wzmaga ekspresję cząstek MHC klasy I i II. Cytokina ta wykazuje także działanie antyproliferacyjne, zatem może ograniczać namnażanie komórek nowotworowych.

Interferon gamma jest syntetyzowany przez komórki macicy we wczesnym etapie ciąży. Jaka jest zależność między interferonem gamma a ciążą? Związek ten odpowiada m.in. za remodeling tętnicy spiralnej macicy, procesy angiogenezy, implantację zarodka oraz kształtowanie się zarodka. Zaburzenie tych procesów na skutek zbyt niskiej syntezy interferonu sprzyja poronieniom oraz rozwojowi stanu rzucawkowego.

Badanie interferonu gamma – wskazania

Oznaczanie poziomu interferonu gamma we krwi znajduje zastosowanie w diagnostyce nawrotowych poronień oraz przed planowanym zapłodnieniem in vitro . Wówczas interferon gamma oznaczany jest wraz z poziomem innych cytokin – interleukin (Il-2, Il-4, Il-6 oraz Il-10), a także czynnikiem martwicy nowotworów TNF-α. Ponadto poziom interferonu gamma wykorzystywany jest w diagnostyce utajonego zakażenia prątkami gruźlicy. Mowa o teście IGRA wykonywanym z próbki krwi. Test ten uznawany jest obecnie za skuteczną alternatywę dla próby tuberkulinowej, gdyż wykazuje wyższą specyficzność.

Badanie IGRA zaleca się wykonywać przede wszystkim osobom narażonym za zakażenie prątkami gruźlicy – personelowi medycznemu mającymi kontakt z chorymi na gruźlicę. Ponadto wskazaniem do wykonania testu wydzielania interferonu IGRA może być:

• terapia antagonistami TNF-α u pacjentów cierpiących na schorzenia autoimmunologiczne,
• chemioterapia,
• planowane przeszczepienie narządów.

Badanie poziomu interferonu – test IGRA i T-SPOT.TB

Oznaczenie poziomu IFN-γ wykonywane jest z próbki krwi żylnej. Najczęściej poziom interferonu gamma oznaczany jest przy pomocy testu ELISA. Podobną technikę oznaczania wykorzystuje się w przebiegu testu IGRA. Wówczas do próbki krwi pacjenta dodawane są antygeny swoiste dla prątków gruźlicy Mycobacterium tuberculosis. Ich inkubacja z limfocytami krwi pacjenta stymuluje wydzielanie przez nie interferonu gamma.

Test IGRA wykonywany jest jako test QuantiFERON-TB Gold lub QuantiFERON-TB Gold In Tube. Test QuantiFERON-TB Gold in-Tube (QFT-GIT) polega na oznaczaniu testem ELISA ilości INF-gamma wydzielanego przez limfocyty.

Natomiast w teście T-SPOT.TB wykorzystywana jest technika ELISpot. Technika ta polega na założeniu krótkotrwałej hodowli komórkowej limfocytów T oraz ocenie liczby komórek aktywowanych antygenami prątka. W tym celu wykorzystywana jest technika immunoenzymatyczna.

Cena testu IGRA to około 150–200 zł. Natomiast oznaczenie panelu cytokin w diagnostyce niepowodzeń położniczych kosztuje około 350–400 zł.

Interpretacja wyników badania IFN-γ

Dodatni wynik testu IGRA świadczy o zakażeniu prątkiem gruźlicy, ale nie jest to jednoznaczne ze zdiagnozowaniem choroby. Spory odsetek osób jest bowiem nosicielami prątka Mycobacterium tuberculosis. Zdiagnozowanie takiej utajonej gruźlicy wskazuje na wyższe ryzyko rozwoju gruźlicy pełnoobjawowej w przyszłości, zwłaszcza u osób z obniżoną odpornością. Za dodatni wynik testu IGRA uznaje się:

• w teście QuantiFERON-TB Gold – stężenie INF-gamma powyżej 0,35 IU/l, z jednoczesnym przekroczeniem wartości stężenia w próbie ujemnej o 25 proc.;
• w teście T-SPOT.TB – liczba limfocytów syntetyzujących interferon gamma przekraczająca 8.