Gastryna – badanie hormonu, jakie są wskazania, norma, cena?

Co to jest gastryna?

Gastryna to enterohormon, czyli hormon wydzielany w obrębie przewodu pokarmowego i tam działający. W rzeczywistości gastryna to mieszanka kilku peptydów o różnej zawartości aminokwasów i różnym stopniu aktywności biologicznej. Funkcje gastryny w organizmie sprowadzają się do usprawnienia pracy układu pokarmowego.

Gastryna wydzielana jest przez komórki G żołądka (komórki główne żołądka), zlokalizowane w okolicy odźwiernika oraz początkowego odcinka jelita cienkiego, czyli dwunastnicy. Synteza gastryny następuje w odpowiedzi na przyjęcie posiłku i rozciągniecie ścian żołądka, a także pobudzenie nerwu błędnego. Działanie pobudzające wydzielanie gastryny mają także jony wapnia, alkohol oraz kofeina. Co ciekawe – wzrost syntezy gastryny przez komórki G żołądka powodują pokarmy białkowe, zaś węglowodany i tłuszcze nie wykazują takiego działania. Z kolei działanie hamujące wydzielanie gastryny wykazuje somatostatyna i sekretyna.

Rola gastryny jest bardzo ważna dla procesu trawienia. Jest to hormon niezbędny do syntezy soków trawiennych (żołądkowego i trzustkowego), a także regulujący pracę przewodu pokarmowego. Rola gastryny w organizmie to:

• pobudzanie wydzielania soku żołądkowego (kwas w żołądku);
• pobudzanie wydzielania pepsyny;
• pobudzenie czynności wydzielniczych trzustki i wzrost syntezy soku trzustkowego;
• nasilenie perystaltyki jelita;
• pobudzenie krążenia krwi w śluzówce żołądka;
• wspomaganie regeneracji śluzówki przewodu pokarmowego.

Badanie gastryny – wskazania. Kiedy badać gastrynę?

Oznaczenie gastryny wykonywane jest przy podejrzeniu chorób żołądka. Schorzenia te obejmują zarówno zaburzenia wydzielania kwasu żołądkowego, uszkodzeniach błony śluzowej żołądka oraz stosowaniu leków wpływających na zakwaszenie żołądka. Oto wskazania do badania poziomu gastryny:

• podejrzenie gastrinoma, czyli raka żołądka cechującego się nadmiernym rozrostem komórek G żołądka i nadprodukcji przez nie gastryny,
• stany po resekcji jelit,
• zapalenie przełyku,
• przewlekła infekcja Helicobacter pylori,
• choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy,
• podejrzenie niedokrwistości Addisona-Biermera, czyli niedokrwistości złośliwej będącej konsekwencją zaburzeń wchłaniania witaminy B₁₂,
• podejrzenie zespołu Zollingera-Ellisona, w którym guz wydzielający gastrynę przyczynia się do powstania licznych owrzodzeń śluzówki żołądka i jelit,
• niewydolność nerek, która prowadzi do zaburzenia metabolizmu gastryny,
• długotrwałe stosowanie inhibitorów pompy protonowej, stosowanych w leczeniu nadkwasoty żołądka.

Badanie poziomu gastryny we krwi to badanie specjalistyczne, na które najczęściej kieruje gastroenterolog. Cena badania gastryny to około 55–60 zł.

Poziom gastryny – jak wygląda to badanie krwi, jak się przygotować?

Poziom gastryny wykonywany jest w próbce krwi żylnej, która musi być pobrana na czczo, czyli po minimum 8 godzinach od przyjęcia ostatniego posiłku. Specjalne przygotowanie się nie jest konieczne. Krew na badanie powinna być pobrana rano, w ciągu kilku kolejnych dni. Krew w objętości 2–3 ml pobierana jest najczęściej z żyły łokciowej. Czas oczekiwania na wynik to 1 dzień. Przed badaniem warto skonsultować z lekarzem, czy nie będzie konieczne odstawienie stosowanych leków, takich jak leki redukujące nadkwasotę żołądka.

Samodzielne oznaczenie gastryny nie ma żadnej wartości diagnostycznej, dlatego pomiar poziomu gastryny we krwi wykonywany jest wraz z innymi badaniami specjalistycznymi, takimi jak badanie kwaśności treści żołądkowej.

Wyniki badania gastryny – norma i interpretacja

Norma gastryny we krwi to poniżej 100 pg/ml. Norma gastryny u dzieci to 10–125 pg/ ml. Najwyższe stężenia gastryny, sięgające nawet 1000 pg/ ml występują w przebiegu zespołu Zollingera-Ellisona. Zwiększone wydzielanie gastryny towarzyszy także chorobom żołądka przebiegającym z hiperplazją komórek G, wrzodom żołądka, rakowi żołądka, zanikowemu zapaleniu błony śluzowej żołądka. Inne schorzenia przebiegające ze wzrostem poziomu gastryny we krwi to:

• niewydolność nerek,
• sarkoidoza,
• hiperkalcemia, czyli zbyt wysoki poziom wapnia we krwi,
• anemia złośliwa,
• marskość wątroby i inne ciężkie choroby wątroby,
• nadczynność tarczycy i przytarczyc.

Kolejną przyczyną wysokiej gastryny we krwi jest stosowanie leków: steroidów, insuliny, leków hamujących wydzielanie soku żołądkowego.

Zmniejszone wydzielanie gastryny towarzyszy niedoczynności tarczycy. Aby przywrócić prawidłową sekrecję (wydzielanie) gastryny, konieczne jest wyleczenie choroby podstawowej.

Bibliografia

https://gastrologia.mp.pl/diagnostyka/137254,gastryna

https://www.webmd.com/digestive-disorders/gastrin#1

Interpretacja wyników badań laboratoryjnych, J. Wallach. Wydawnictwo MediPage, 2011.