Elastaza – badanie na oznaczenie enzymu trzustkowego w kale

Co to jest elastaza 1 (elastaza trzustkowa)?

Elastaza trzustkowa jest jednym z enzymów trzustkowych wydzielanych przez jej zewnątrzwydzielniczą część. Wraz z sokiem trzustkowym zostaje wydzielona do dwunastnicy. W przewodzie pokarmowym elastaza nie jest poddawana procesowi trawienia. Postać jej nie ulega zmianie jak to jest w przypadku innych enzymów trzustkowych. Z tego powodu stanowi doskonałe źródło informacji na temat zewnątrzwydzielniczej funkcji trzustki. Ilość elastazy jaka zostaje wyprodukowana przez trzustkę, taka zostaje wydalona z kałem. Funkcją elastazy jest rozkładnie białka pobranego z pokarmem na mniejsze cząsteczki zwane peptydami.

Oznaczenie elastazy stosuje się jako badanie przesiewowe w kierunku niewydolności trzustki. Jest to badanie proste i znacznie lepsze od oznaczenia chymotrypsyny, która w przeciwieństwie do elastazy uzależniona jest od innych enzymów trzustkowych.

Enzymy trzustkowe tworzą tzw. sok trzustkowy, który jest niezbędny do trawienia spożywanego pokarmu. Oprócz elastazy, do enzymów trzustkowych zalicza się m.in. trypsynogen, chymotrysynogen, amylazę, lipazę.

Elastaza w kale – kiedy i jak wykonać badanie?

Oznaczenie elastazy w kale wykonuje się w podejrzeniu niewydolność zewnątrzwydzielniczej trzustki. Jest to bardzo czuły, a przy tym najprostszy test wykonywany w celu określenia funkcji wydzielniczej tego narządu.

Badanie poziomu elastazy wykonuje się z próbki kału dostarczonego do laboratorium. Do badania potrzebne jest 100 mg kału z jednego wypróżnienia. Należy go umieść w specjalnej, jałowej próbówce, a następnie dostarczyć do laboratorium. Tam wykonuje się specjalistyczne badanie metodą immunoenzymatyczną (ELISA).

Jaka jest norma dla elastazy trzustkowej? Co oznacza niska elastaza?

W warunkach prawidłowych wartości elastazy trzustkowej w kale powinny przekraczać granicę 200 µg/g kału.

Niskie wartości elastazy wskazują na niewydolność zewnątrzwydzielniczą trzustki. Wartości z przedziału100 –200 µg/g kału wskazują na niewydolność zewnątrzwydzielniczą w stopniu lekkim lub umiarkowanym. Jeżeli ilość elastazy na 1g kału wyniesie poniżej 100 µg mówi się o ciężkiej niewydolności zewnątrzwydzielniczej trzustki.

Obniżony poziom elastazy może również pojawić się w stanach zapalnych trzustki. Stany te mogą prowadzić do zaburzenia trawienia i wchłaniania ważnych składników odżywczych. W konsekwencji może dojść do niedożywienia i wyniszczenia organizmu.