Ciemny mocz – co oznacza brunatny i brązowy kolor moczu?

Ciemny kolor moczu – kiedy barwa moczu jest nieprawidłowa i należy zrobić badanie moczu?

Prawidłowo mocz powinien być przezroczysty, mieć kolor słomkowy lub zbliżony do niego. Co, jeśli kolor moczu jest inny? Jakie czynniki mogą wpływać na ciemne zabarwienie moczu? Badanie ogólne moczu pozwala na określenie takich parametrów moczu jak barwa, gęstość, zapach. Wyniki badania moczu dostarczają również informacji o jego składnikach, także tych, które świadczyć mogą o chorobie. Szczególnej uwagi wymaga obecność bakterii i białka w moczu.

Przeczytaj: Brązowe plamy na skórze – jakie mogą być przyczyny?

Co decyduje o barwie moczu?

Za zabarwienie moczu odpowiadają znajdujące się w nim produkty rozpadu bilirubiny – składnika żółci wytwarzanej w wątrobie. Związki te są filtrowane z krwi w nerkach i z uwagi na ich szkodliwość, wydalane razem z moczem. O tym, czy mocz jest słomkowy, jasno żółty lub ciemno żółty, decyduje jego zagęszczenie. Bilirubina w moczu nie powinna być obecna.

Nie tylko kolor moczu jest ważny, ale także jego gęstość. Mętny i gęsty mocz oznacza najczęściej zbyt małą ilość przyjmowanych płynów. Z kolei oddawanie dużej ilości jasnosłomkowego moczu może także świadczyć o chorobach takich, jak cukrzyca czy moczówka prosta. Bardzo intensywnie żółty kolor moczu występuje u osób przyjmujących witaminy, głównie z grupy B.

To też może Cię zainteresować: Śmierdzące stopy – przyczyny, leczenie

Objawy chorób układu moczowego

Zawsze jednak warto zapytać lekarza o przyczyny ciemnego moczu i o wytłumaczenie takiego zjawiska, oraz zwrócić uwagę na inne niepokojące objawy chorób układu moczowego. Należą do nich przede wszystkim:

• zmiana zapachu moczu,
• pienienie się moczu,
• mętny wygląd moczu,
• wszelkie dolegliwości związane z oddawaniem moczu, takie jak:
  • ból i pieczenie podczas oddawania moczu,
  • częstomocz ,
  • oddawanie moczu małymi porcjami,
  • parcie na pęcherz .

Brązowy mocz, brunatny mocz, czarny mocz – o czym może świadczyć?

Zarówno składniki pokarmowe, jak i przyjmowane leki mogą powodować zmienię zabarwienia moczu. Jeśli produktami przemiany metabolicznej danej substancji są związki barwne, a jednocześnie należą do wydalanych drogą nerkową – spowodują zmianę barwy moczu.

Przeczytaj też: Nieprzyjemny zapach moczu – przyczyny

Brunatny mocz, brązowy mocz

Mocz brunatny lub mocz brązowy może powstawać podczas przyjmowania nitrofurantoiny lub furazolidonu. Przyczyną brązowego moczu jest także obecność w moczu hemoglobiny. Brunatny mocz obserwuje się również po intensywnym wysiłku fizycznym, w chorobach dróg żółciowych, ale także w przebiegu rabdomiolizy – groźnego stanu rozpadu mięśni.

Przeczytaj też: Gorączka u dziecka bez innych objawów

Niebieski mocz

Bardzo rzadko występuje niebieski mocz. Ciemny mocz o barwie niebieskiej obserwowany jest u osób otrzymujących błękit metylenowy lub indygokarmin – substancje stosowane w diagnozowaniu chorób układu moczowego. Niebiesko-zielony mocz może także wystąpić po spożyciu szparagów.

To też może Cię zainteresować: Zielony mocz – przyczyny

Pomarańczowy mocz

Pomarańczowy mocz stwierdzany jest często u osób leczonych z powodu gruźlicy lub stosujących sulfasalazynę, popularny lek łagodzący dolegliwości w przebiegu stanów zapalnych jelita cienkiego i grubego.

Czerwony mocz

Czerwony kolor moczu może wynikać ze stosowanie leków takich, jak lewodopa, deferoksamina, metronidazol. Zdarza się też czerwony, brązowy mocz po burakach. Ciemny mocz koloru czerwonego występuje u osób cierpiących na rzadkie choroby nazywane porfirami. Główną przyczyną ciemnego moczu o czerwonym zabarwieniu jest jednak domieszka krwi. Jeśli kolor moczu zmienia się w czasie przyjmowania ww. leków lub po spożyciu wspomnianych produktów, nie ma podstaw do niepokoju.

Czarny mocz

Mocz czarny – takie zabarwienie zapewnia melanina, która pojawić się może w moczu jeśli w organizmie rozrasta się nowotwór ją produkując.

Przeczytaj również: Gęsta krew – jakie są przyczyny nadmiernej lepkości krwi?

Biały mocz

Biały mocz jest typowy dla ropnych zakażeń układu moczowego.

Czy ciemny mocz oznacza krew w moczu?

Zdecydowanie najczęstszą przyczyną ciemnego moczu jest obecność krwi. Krwiomocz najczęściej stwierdzany jest w takich chorobach jak:

• zapalenie pęcherza lub zakażenie innych pięter układu moczowego,
• hemoliza, czyli wewnątrznaczyniowy rozpad krwinek,
• kamica dróg moczowych ,
• zapalenie gruczołu krokowego,
• odmiedniczkowe zapalenie nerek i kłębuszkowe zapalenie nerek,
• rak nerki lub pęcherza.

W każdym przypadku stwierdzenia domieszki krwi w moczu należy zgłosić się do lekarza. Podstawą diagnostyki jest badanie moczu, które potwierdza lub wyklucza podłoże infekcyjne objawów. Ciemny mocz, czerwony lub różowy jest charakterystyczny dla zapalenia nerek. Dodatkowo typowe są dolegliwości bólowe w okolicy lędźwiowej, gorączka z dreszczami, zmniejszenie lub zwiększenie ilości oddawanego moczu. Zakażenie dróg moczowych, najczęściej pęcherza, związane jest przede wszystkim z częstomoczem oraz nieprzyjemnym uczuciem pieczenia lub bólu podczas mikcji.

Wymienione choroby zwykle dobrze odpowiadają na leczenie, o doborze antybiotyku powinien decydować lekarza, najlepiej na podstawie posiewu próbki moczu z określeniem antybiotykooporności, czyli wrażliwości bakterii na określoną substancję. Jeśli lekarz na podstawie badania fizykalnego podejrzewa napad kolki nerkowej , czyli zatkania dróg moczowych na jakimś poziomie przez zaklinowany złóg, popularnie zwany kamieniem nerkowym – konieczne jest wykonanie badania ultrasonograficznego.

Co może oznaczać brunatny mocz?

Najbardziej niepokojącym objawem jest krwiomocz występujący u osoby starszej, bez objawów infekcji dróg moczowych. Jeżeli badanie ogólne moczu potwierdzi jej obecność, to w takich przypadkach należy niestety brać pod uwagę możliwość krwawienia z guza. Nierzadko, krew pojawiająca się w moczu (ciemny mocz) jest pierwszym występującym objawem choroby nowotworowej: raka nerki, pęcherza, gruczołu krokowego, moczowodu , a także innych nowotworów naciekających drogi moczowe z zewnątrz – np. raka jelita grubego.

Bardzo ciemny kolor moczu i podejrzenie obecności krwi powinieno skłonić do pilnej wizyty u lekarza. Bardzo niepokojącym stanem jest również krwiomocz, brązowy mocz u mężczyzny lub kobiety przyjmującej leki przeciwkrzepliwe. Pojawienie się krwawienia w obrębie dróg moczowych, czego objawem jest ciemny mocz, może świadczyć o przedawkowaniu leków i poważnym zagrożeniu dla życia pacjenta. W takim przypadku należy niezwłocznie udać się do lekarza celem przeprowadzenia badań w kierunku zaburzeń krzepnięcia krwi, a także odstawić przyjmowane leki do czasu kontaktu z lekarzem.

Ciemny mocz rano

Ciemny mocz rano, ciemny mocz po nocy jest zwykle zjawiskiem fizjologicznym. Jeżeli nie towarzyszą mu inne niepokojące objawy, najprawdopodobniej ciemny mocz po nocy jest zjawiskiem całkowicie naturalnym i ma związek ze zmniejszoną podażą płynów nocą. Ponadto, ciemny mocz rano może się pojawić zwłaszcza po spożyciu buraków, jeżyn, rabarbaru, czy marchwi.

Ciemny mocz po alkoholu

Ciemny mocz po alkoholu jest także zjawiskiem powszechnym. Spożywany etanol przenika do mózgu i innych narządów, wywołując choroby somatyczne. Nawet jeden napój zawierający alkohol wywołuje białkomocz - białko w moczu. Zbyt duże dawki alkoholu mogą powodować martwicę kości i krwiomocz (ciemny mocz po alkoholu). Długotrwałe nadużywanie alkoholu może prowadzić do poważnego uszkodzenia nerek.

Ponadto, nadmierne spożycie alkoholu może wywołać gwałtowne odwodnienie organizmu, co także objawia się ciemnym kolorem moczu po alkoholu. W rzadkich przypadkach, ciemny mocz po alkoholu jest objawem alkoholowego zapalenia wątroby.

Bardzo ciemny mocz w ciąży

Ciemny mocz w ciąży może pojawić się latem, szczególnie podczas upałów. Wówczas, przyczyną ciemnego moczu w ciąży może być odwodnienie. Dochodzi wtedy do wzrostu gęstości moczu ze względu na mniejszą zawartość wody w organizmie, a co za tym idzie – mniejszą jej utratę. Ciemny mocz w ciąży jest sygnałem dla kobiety, żeby zwiększyć ilość przyjmowanych płynów.

Ciemny mocz w ciąży może być także wynikiem zażywania przez kobietę preparatów witaminowych oraz zawierających żelazo. Ponadto, ciemny kolor moczu w ciąży może wynikać z rozwijającej się infekcji układu moczowego oraz być objawem chorób przenoszonych drogą płciową.

Ciemny mocz w ciąży może być także objawem poważniejszego schorzenia, m.in.:

• zapalenia wątroby,
• marskości wątroby,
• nowotworu wątroby,
• stanu zapalnego pęcherza moczowego,
• odmiedniczkowego zapalenia nerek.

Schorzenia te stanowią zagrożenie dla rozwijającego się płodu, dlatego w przypadku pojawienia się ciemnego moczu w ciąży istotne jest jak najszybsze zgłoszenie się do lekarza prowadzącego ciążę w celu ustalenia przyczyny brunatnego moczu w ciąży oraz wdrożenia właściwego leczenia.

Co oznacza ciemny mocz u dziecka?

Ciemny mocz u dziecka nie zawsze jest objawem chorobowym. Tak jak u dorosłych, przyczyną ciemnego moczu u dziecka może być dieta bogata w "ciemne" produkty spożywcze, jak buraki, jeżyny, marchew, botwinka, czy rabarbar.

Ponadto, przyczyną ciemnego moczu u dziecka rano jest fizjologia. Po nocy mocz jest naturalnie ciemniejszy, niż ten oddawany w ciągu dnia. Na ciemny mocz u dziecka wpływa również zbyt małe spożycie płynów przez dziecko w dniu poprzednim, a także przyjmowane leki.

Ciemny mocz u dziecka jako objawy choroby

Możliwe poważniejsze przyczyny ciemnego moczu u dziecka to:

• zaburzenia pracy wątroby,
• niedokrwistość hemolityczna,
• problemy z nerkami,
• infekcje dróg moczowych.