Cholesterol LDL – badanie, normy, dieta na zły cholesterol

LDL – co to jest zły cholesterol?

Cholesterol LDL, czyli tzw. zły cholesterol, to frakcja wyodrębniana z cholesterolu całkowitego zawartego w badanej próbce krwi. Tworzą ją lipoproteiny o małej gęstości, które odpowiadają za transport cholesterolu i witaminy E. Znajdują się w krwiobiegu średnio od 2 do 5 dni, następnie są wychwytywane przez wątrobę i receptory w ścianie naczyń krwionośnych. Tutaj następuje uwolnienie zawartego w nich cholesterolu, który staje się m.in. budulcem blaszek miażdżycowych.

Poziom cholesterolu LDL w surowicy stanowi zatem podstawę najważniejszych działań prewencyjnych, jak i terapeutycznych, oraz główny cel wszystkich metod zmierzających do obniżenia poziomu lipidów we krwi. Wynik badania cholesterolu LDL jest także jednym z wielu parametrów służących określaniu całkowitego, indywidualnego narażenia na miażdżycę i choroby układu sercowo-naczyniowego.

To też może Cię zainteresować: Jakie są przyczyny niskiego pulsu?

HDL a LDL

W przeciwieństwie do cholesterolu LDL, HDL określany jest jako dobry cholesterol. Cholesterol HDL usuwa lipidy z naczyń krwionośnych, co przyczynia się do zapobiegania miażdżycy. Działa antyoksydacyjnie i wpływa na regenerację tkanek tworzących naczynia. Wysoki HDL i niski LDL to stan najbardziej korzystny dla kondycji organizmu. Im niższy poziom dobrego cholesterolu, tym wyższe ryzyko rozwoju chorób serca i układu krążenia.

Przeczytaj też: Choroba Kawasakiego – jak bardzo jest groźna dla dzieci?

Cholesterol LDL – badanie profilu lipidowego

LDL, cholesterol odpowiedzialny za tworzenie blaszki miażdżycowej, oznacza się wraz z innymi frakcjami podczas badania poziomu cholesterolu całkowitego. W tym celu wykonuje się lipidogram, czyli ocenę profilu lipidowego pacjenta.

Kiedy należy sprawdzić, czy zły cholesterol jest za wysoki? Wskazaniami do wykonania testu są wszystkie czynniki ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego oraz współistnienie takich schorzeń, jak:

• cukrzyca,
• choroba wieńcowa,
• choroby naczyń mózgowych,
• zaburzenia przepływu w naczyniach obwodowych,
• nadczynność lub niedoczynność tarczycy.

Chociaż przy wysokim cholesterolu objawy bezpośrednio wskazujące na zaburzenie gospodarki lipidowej nie występują, lekarz podstawowej opieki zdrowotnej może wysunąć podejrzenie podwyższonego cholesterolu LDL na podstawie nawyków pacjenta (diety, palenia papierosów) czy obserwowanej nadwagi.

Lipidogram (profil lipidowy) przeprowadza się w ramach podstawowej profilaktyki zdrowotnej, co oznacza, że badanie cholesterolu powinno być wykonane u każdej zdrowej osoby, minimum, raz na 5 lat.

Przeczytaj też: Łydka – gdzie i dlaczego boli?

Cholesterol – test na poziom cholesterolu

Poza laboratoryjnymi badaniami poziomu cholesterolu w surowicy do dyspozycji mamy także testy, umożliwiające kontrolowanie stężania lipidów w warunkach domowych. Test na cholesterol dostępny jest w aptece w formie pasków przeznaczonych do jednorazowego użycia bądź w formie nieskomplikowanych w obsłudze urządzeń działających na podobnej zasadzie jak glukometry. Ich stosowanie zaleca się, kiedy poziom cholesterolu LDL jest za wysoki, ale także, wówczas gdy u pacjenta zdiagnozowana została już miażdżyca.

To też może Cię zainteresować: Co oznacza przyspieszone bicie serca?

Jak wygląda badanie krwi na LDL i jak się przygotować?

Podczas badania cholesterolu po pobraniu próbki krwi żylnej i wyizolowaniu surowicy bądź osocza, usuwa się wszystkie inne frakcje cholesterolu, a następnie, metodą enzymatyczną, dokonuje pomiaru stężenia LDL. Metoda ta jest niezwykle dokładna, a także umożliwia badania próbek krwi pobranych od pacjenta po posiłku. Poziom cholesterolu LDL można oznaczyć także na podstawie wzoru matematycznego, dysponując poziomem cholesterolu całkowitego, trójglicerydów oraz frakcji HDL. To metoda znacznie tańsza, ale obciążona wadami: mniejsza dokładność, konieczność badania próbki krwi pobranej od pacjenta będącego na czczo, powiązana z ryzykiem błędu laboratoryjnego u pacjentów z cukrzycą i wysokimi poziomami trójglicerydów.

W przypadku oznaczenia LDL badanie musi zostać poprzedzone odpowiednimi przygotowaniami. Aby wyniki lipidogramu były miarodajne, ważne jest:

• stosowanie typowej dla siebie diety około 3 tygodnie przed badaniem; oznacza to unikanie zarówno okazjonalnego objadania się bądź zmiany typowych nawyków żywieniowych;
• odstawienie leków wpływających na gospodarkę lipidową 3 tygodnie wcześniej;
• całkowitą abstynencję alkoholową.

Bezpośrednio przed pobraniem próbki krwi do badania na LDL pacjent powinien być na czczo – oznacza to powstrzymanie się od spożywania pokarmów przez 12–14 godzin. Zakładając, że badanie wykonamy o godzinie 7 rano, ostatni posiłek należy zjeść, najpóźniej, o godzinie 17–18 dnia poprzedniego. Trzeba też unikać intensywnego wysiłku fizycznego, a w razie choroby lub infekcji, oznaczenie należy odłożyć na 3 tygodnie. Poziom złego cholesterolu LDL można oznaczyć również z próbki krwi pobranej od osoby niebędącej na czczo, ale wymaga to określonej techniki oznaczenia.

Zobacz też: Berimal – suplement diety na cholesterol

Cholesterol LDL – norma

Prawidłowy poziom cholesterolu LDL ustalany jest w zależności od współistniejących schorzeń i czynników ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego. U osób bez objawów choroby niedokrwiennej serca, cukrzycy, z niewielkim ryzykiem ogólnym zły cholesterol nie powinien przekraczać wartości:

• 115 mg/dl,

ale u osoby z cukrzycą lub chorobą niedokrwienną oraz, co najmniej 2 czynnikami ryzyka, wartość docelowa to już:

• 100 mg/dl.

Przy współistnieniu wszystkich wymienionych czynników powinno dążyć się do uzyskania wartości:

• 70mg/dl.

W przypadku frakcji LDL, norma w wynikach badań, to gwarancja obniżenia ryzyka chorób prowadzących do przedwczesnego zgonu, dlatego przy wysokim poziomie złego cholesterolu należy podjąć wszelkie możliwe działania dążące do zbicia jego stężenia do wartości referencyjnych.

To też może Cię zainteresować: Roswera – lek obniżający stężenie cholesterolu we krwi

Zły cholesterol – jak zbić wysoki LDL?

Wynik badania cholesterolu LDL interpretujemy łącznie z pozostałymi czynnikami ryzyka w celu określenia całkowitego, indywidualnego ryzyka sercowo-naczyniowego. Do czynników tych należą:

• wiek,
• płeć,
• palenie papierosów,
• cukrzyca,
• nadciśnienie tętnicze,
• występowanie podobnych schorzeń u bliskich krewnych,
• dodatkowe parametry laboratoryjne.

W razie podwyższonego poziomu cholesterolu rodzi się pytanie: jak obniżyć cholesterol? Pierwszą zalecaną interwencją jest dieta cholesterolowa z ograniczeniem tłuszczów zwierzęcych, a także zmiana stylu życia. Pierwsze badanie kontrolne cholesterolu LDL nie powinno być wykonane wcześniej niż po upływie około miesiąca. Leczenie farmakologiczne wdraża się natomiast dopiero po kwartale, kiedy wyniki nie uzyskają wartości zaleconych przez lekarza.

Dieta na podwyższony cholesterol – co jeść?

W sytuacji, kiedy u pacjenta obserwuje się wysoki cholesterol, dieta stanowi pierwszy, naturalny lek. Podwyższony LDL wymaga przede wszystkim ograniczenia lub eliminacji z jadłospisu produktów obfitujących w tłuszcze pochodzenia zwierzęcego. Dieta antycholesterolowa powinna bazować na warzywach i owocach dostarczających błonnika oraz rybach i olejach roślinnych, stanowiących źródło zdrowych kwasów tłuszczowych.

Udowodniono, że aby obniżyć poziom cholesterolu całkowitego, a przy tym zbić cholesterol LDL w surowicy, posiłki powinny dostarczać fitosteroli, które wpływają na mniejsze wchłanianie złego cholesterolu w jelicie cienkim. Znajdziemy je m.in. w nasionach słonecznika i oleju słonecznikowym czy w orzechach włoskich.

W diecie na cholesterol zalecane są także źródła antyoksydantów. Niektóre ich rodzaje przeciwdziałają utlenianiu się złego cholesterolu, a tym samym zapobiegają powstawaniu niekorzystnych zmian w ścianach naczyń. Do przeciwutleniaczy korzystnie wpływających na profilaktykę chorób układu sercowo-naczyniowego zalicza się m.in. witaminę C zawartą w natce pietruszki i owocach cytusowych, witaminę E obecną w olejach roślinnych czy resweratrol występujący w jagodach i czerwonym winie.