Bilirubina związana – badanie

Czym jest bilirubina związana?

Bilirubina to barwnik powstający w wyniku rozpadu składnika krwinek czerwonych. W erytrocytach znajduje się hemoglobina, której składową jest hem. To właśnie z niego powstaje bilirubina. Krwinki czerwone żyją przeważnie około 120 dni i ulegają rozpadowi. Mniejsza ilość bilirubiny powstaje z przedwcześnie niszczonych komórek prekursorowych erytrocytów. W wyniku przemian powstaje bilirubina, która następnie łączy się z albuminami i wędruje z prądem krwi do wątroby.

Tam w wyniku połączenia z kwasem glukuronowym powstaje bilirubina związana, inaczej nazywana również bilirubiną sprzężoną, bądź bezpośrednią. Następnie bilirubina, jako składnik żółci transportowana jest przewodami żółciowymi do dwunastnicy. W jelicie ulega kolejnym przemianom i powstaje urobilinogen. Jest on wydalany w większości wraz z kałem i nadaje mu charakterystyczną barwę. Pozostała część wydalana jest z moczem i również odpowiedzialna jest za jego kolor.

Bilirubina związana w przeciwieństwie do bilirubiny wolnej ulega filtracji kłębuszkowej.

Kiedy bada się sprzężoną bilirubinę?

Lekarz zleca oznaczenie stężenia bilirubiny sprzężonej w celu oceny pracy wątroby.

Gdy poziom bilirubiny całkowitej w surowicy krwi wzrasta, pacjent może zaobserwować u siebie zażółcenie skóry oraz białkówek oczu. Powinien wówczas zgłosić się do lekarza, gdyż może być to jeden z objawów choroby wątroby. W takim przypadku badanie to będzie pomocne w różnicowaniu przyczyn żółtaczki.

Gdy wzrost bilirubiny związanej spowodowany jest przeszkodą, która znajduje się poza wątrobą, pacjent może zaobserwować odbarwienie stolca. Niedrożność może być spowodowana kamicą, rakiem dróg żółciowych oraz rakiem trzustki.

W diagnostyce chorób wątroby dodatkowo oznaczane są również inne parametry, m.in. takie jak:

• bilirubina całkowita,
• bilirubina wolna,
• transaminazy,
• fosfataza alkaliczna,
• gammaglutamylotransferaza.

Związana bilirubina – norma i wyniki badania

Wartość prawidłowa – norma stężenia bilirubiny związanej zawiera się w przedziale 0,1–0,4mg/dl.

W celu oznaczenia stężenia bilirubiny związanej konieczne jest uzyskanie od pacjenta próbki krwi. Na pobranie krwi wymagane jest zgłoszenie się na czczo. Wskazane jest również omówienie z lekarzem przyjmowanych leków, gdyż mogą mieć one wpływ na wynik badania.

Gdy dochodzi do wzrostu bilirubiny sprzężonej w osoczu, stwierdza się również jej obecność w moczu. Jest to związane z tym, iż bilirubina związana ulega w nerkach procesowi filtracji kłębuszkowej.

Wówczas, gdy przyczyna żółtaczki jest związana z chorobą wątroby, dochodzi do wzrostu aktywności transaminaz.

Hiperbilirubinemia z przewagą bilirubiny związanej

O hiperbilirubinemii z przewagą bilirubiny sprzężonej mówimy, gdy co najmniej 50% bilirubiny całkowitej stanowi bilirubina sprzężona.

Do wzrostu bilirubiny związanej dochodzi w wyniku niedrożności zewnątrzwątrobowych dróg żółciowych. Powodem wystąpienia niedrożności może być kamica, rak dróg żółciowych, a także rak trzustki.

Przyczyną wzrostu bilirubiny sprzężonej może być również choroba wątroby – m.in.: przewlekłe zapalenie wątroby, wirusowe zapalenie wątroby, pierwotna marskość wątroby. Również występowanie zmian rozrostowych w wątrobie może powodować wzrost bilirubiny.

Do wzrostu bilirubiny bezpośredniej może dojść również na skutek uszkodzenia komórek wątroby przez leki, alkohol, bądź substancje toksyczne.

W przebiegu niektórych chorób dziedzicznych, np. zespół Dubin-Johnosona również dochodzi do wzrostu bilirubiny związanej.