Badanie WBC – liczba leukocytów – jaka jest norma i kiedy się bada?

Badanie leukocytów w morfologii

Leukocyty, nazywane również białymi krwinkami (white blood cell – WBC) są zaliczane do jednych z najważniejszych elementów morfotycznych krwi obok czerwonych krwinek (erytrocytów) i płytek krwi (trombocytów).

Białe krwinki są komórkami jądrowymi większymi od krwinek czerwonych. W krążącej krwi jest ich natomiast mniej niż erytrocytów. Leukocyty mają zdolność poruszania się. Produkcja białych krwinek zachodzi w szpiku, podobnie jak produkcja erytrocytów czy trombocytów.

Główną funkcją leukocytów jest ochrona organizmu przed inwazją obcych patogenów mogących wywołać chorobę. Określa się, że leukocyty stanowią najważniejszy element układu odpornościowego człowieka. Do ich funkcji należy pochłanianie i trawienie drobnoustrojów, wytwarzanie przeciwciał, a także wywołanie reakcji odpowiednich limfocytów.

Wyróżnia się pięć rodzajów leukocytów:

• neutrofile – granulocyty obojętnochłonne,
• eozynofile – granulocyty kwasochłonne,
• bazofile – granulocyty zasadochłonne,
• monocyty,
• limfocyty.

Istnieją dwie formy neutrofilów. Jedna z nich jest młodsza i charakteryzuje się jądrem pałeczkowatym, natomiast druga starsza posiadająca jądro segmentowane.

W niektórych leukocytach w cytoplazmie występują specyficzne ziarnistości zawierające istotne enzymy niezbędne do niszczenia ciał obcych wnikających do organizmu. Takie krwinki białe określa się mianem granulocytów, należą do nich neutrofile, eozynofile, bazofile. Leukocyty pozbawione ziarnistość są określane nazwą agranulocytów, należą do nich limfocyty i monocyty

Prawidłowa liczba leukocytów (WBC)

U zdrowego człowieka norma dla leukocytów powinna mieścić się w granicach 4000–10000/µl. U dzieci liczba białych krwinek jest nieco inna, zmiany zachodzą wraz z wiekiem:

• noworodki – 9000–30000/µl
• 1 rok życia – 6000–20000/µl
• 4–6 lat – 5000–15000/µl
• 10 lat – 4500–13500/µl

Subpopulacje limfocytów wymienione powyżej przedstawia się jako odsetek całkowitej liczby krwinek białych. Norma dla poszczególnych form dla osoby dorosłej przedstawia się następująco:

• neutrofile – 60–70%, co stanowi 1800–8000 bezwzględnej liczby komórek na µl. Formy młodsze (pałeczkowate) stanowią 3–5% liczby leukocytów, natomiast formy starsze (segmentowe) 57–65%;
• eozynofile – 2–4%, w wymiarze bezwzględnej liczby komórek na µl jest to 50–400/µl;
• bazofile – 0–1%, co przedstawia się również w liczbie 10/µl300/µl;
• limfocyty – 20–45%, lub 1000–5000 /µl;
• monocyty – 4 – 8%, lub 30–800/µl.

Ważne, aby w diagnostyce podejrzewanych chorób brać pod uwagę liczbę krwinek białych (WBC) oraz ich odsetkowy obraz. W niektórych przypadkach dochodzi do zwiększenia się liczby konkretnych subpopulacji ułatwiających rozpoznanie toczącej się choroby.

Kiedy bada się liczbę leukocytów (WBC)?

Aby oznaczyć liczbę białych krwinek potrzebna jest próbka krwi pacjenta. Uzyskuje się ją z żyły łokciowej pacjenta i umieszcza w specjalnej, jałowej probówce. Uzyskany materiał biologiczny przekazuje się do analizy w laboratorium.

Do określenia liczby leukocytów służy specjalna aparatura. Są to automatyczne analizatory oparte na metodach impedancyjnych oraz optycznych. W zależności od zastosowanej techniki można wykonać rozdział leukocytów na 3, 5 lub nawet więcej populacji leukocytów. Do uzupełnienia diagnostyki stosuje się cytometrię przepływową.

Do oznaczenia odsetkowego leukocytów można zastosować badanie mikroskopowe. Wykonuje się tzw. obraz Schillinga, pozwalający na rozpoznanie oraz przeliczenie poszczególnych form krwinek białych w wykonanym rozmazie krwi.

Oznaczenie liczby leukocytów przeprowadza się w trakcie zleconego badania morfologii krwi. Podstawowe badanie krwi każdy z nas powinien wykonywać przynajmniej raz w roku. Jeżeli u pacjenta występują objawy infekcji, zakażenia, stanu zapalnego szczególną uwagę zwraca się na białe krwinki krwi.

Innymi wskazaniami do oznaczenia liczby leukocytów są:

• stany uczuleniowe u pacjentów,
• choroby autoimmunologiczne przebiegające z procesem zapalnym,
• choroby przebiegające z obniżonym poziomem odporności,
• choroby wpływające na układ immunologiczny lub szpik kostny pacjenta.

Leukocytoza i leukopenia

Leukocytoza – jest to zwiększona liczba leukocytów, przekraczająca górną granicę normy najczęściej występuje w trakcie zakażenia (zwykle bakteryjnego) lub w przebiegu choroby rozrostowej układu białokrwinkowego. Oprócz patologicznych przyczyn podwyższenia liczby leukocytów oznaczających chorobę, możemy mówić również o fizjologicznym podniesieniu poziomu tych krwinek. Taki stan występuje po intensywnym wysiłku, w końcowym okresie ciąży, po posiłku, a także w trakcie silnego stresu psychicznego.

Leukopenia – najczęstszą przyczyną obniżenia liczby krwinek białych poniżej normy jest upośledzenie tworzenia nowych form krwinek białych lub ich nadmierne niszczenie. Do obniżenia liczby krwinek białych przyczyniają się również choroby wątroby lub śledziony oraz zażywanie niektórych leków np. niektóre antybiotyki, diuretyki, leki przeciwdrgawkowe, leki przeciwhistaminowe.