Badanie RBC – liczba czerwonych krwinek

Czym są krwinki czerwone i jaką pełnią funkcje?

Krwinki czerwone inaczej zwane erytrocytami stanowią bardzo ważny element morfotyczny krwi. Obok białych krwinek oraz płytek krwi pełnią jedną z ważniejszych funkcji w organizmie. Krążące we krwi krwinki czerwone zawierają w sobie hemoglobinę, która łączy się z tlenem. Dzięki temu tlen zostaje rozprowadzony od pęcherzyków płucnych do każdej komórki. Hemoglobina zawarta w krwinkach czerwonych po oddaniu tlenu w komórkach łączy się z dwutlenkiem węgla, który jest zbędnym produktem oddychania komórkowego. Dzięki temu zostaje on usunięty z komórek. Żaden z pozostałych elementów morfotycznych krwi nie ma takiej zdolności.

Prawidłowe krwinki czerwone są kształtu okrągłego, nie posiadają jądra przez co są dwuwklęsłe. Ta nietypowa budowa pozwala krwinkom czerwonym jeszcze lepiej wypełniać swoją funkcję. Brak jądra zwiększa powierzchnie, przez która tlen dostaje się do komórki. Zapewnia również elastyczną budowę komórki, przez co umożliwia jej przeciskanie się przez nawet najmniejsze naczynia krwionośne. Produkcja krwinek czerwonych zachodzi w szpiku kostnym. Niezbędna do tego procesu jest erytropoetyna, która wytwarzana jest przez nerki. Ilość wytwarzanej erytropoetyny, a w konsekwencji wyprodukowanych krwinek czerwonych jest uzależniona od wieku, płci, zapotrzebowania organizmu na tlen, fizjologicznego stanu, np. ciąża u kobiet, a także od toczącego się stanu chorobowego u człowieka. Długość życia przeciętnych erytrocytów wynosi 120 dni.

Czytaj również: Niska hemoglobina – przyczyny

Podczas oznaczania krwinek czerwonych oblicza się ich ilość, ocenia hematokryt oraz oznacza stężenie hemoglobiny. Na podstawie tych wyników można obliczyć parametry będące wskaźnikami erytrocytowymi.

Zalicza się do nich:

• MCV – średnia objętość erytrocytu,
• MCH – średnia masa hemoglobiny w erytrocycie,
• MCHC – średnie stężenie hemoglobiny w erytrocytach.

Kiedy bada się liczbę krwinek czerwonych?

Ilość krwinek czerwonych oznacza się podczas każdego standardowego badania morfologicznego krwi. Dodatkowo oznacza się stężenie hemoglobiny, hematokryt, a także wylicza się wskaźniki erytrocytowe: MCV, MCH, MCHC.

Oznaczenie ilości czerwonych krwinek przeprowadza się szczególnie u pacjentów, u których podejrzewa się niedokrwistość, inaczej mówiąc anemię. Pacjenci, u których można podejrzewać stan niedokrwistości będą prezentować niektóre z podanych objawów:

• przewlekłe zmęczenie oraz senność,
• zawroty głowy z możliwymi omdleniami,
• zaburzenia funkcji poznawczych,
• stan obniżonego nastroju, stany depresyjne,
• nudności,
• możliwa biegunka,
• bladość skóry oraz błon śluzowych,
• przyspieszoną pracę serca,
• subiektywne uczucie duszności,
• drętwienie i drżenie kończyn,
• zaburzenia miesiączkowania,
• obniżone libido.

Ilość krwinek czerwonych należy oznaczyć także u pacjentów u których podejrzewa się nadkrwistość. Jest to stan, w którym ilość erytrocytów przekracza górną granicę normy. Taki stan można podejrzewać u osób z:

• przewlekłą obturacyjna chorobą płuc (POChP),
• czerwienicą prawdziwą,
• chorobą nowotworową szpiku.

Przeczytaj też: Co oznacza wysoki poziom hemoglobiny?

Badanie RBC w morfologii – norma

Na badanie krwi należy zgłosić się na czczo. Pacjentowi zaleca się spożyć ostatni posiłek o godzinie 18 dnia poprzedzającego badanie. Rano można wypić nie więcej niż pół szklanki czystej wody.

Norma dla krwinek czerwonych jest zależna od płci.

Wartości prawidłowe dla:

• mężczyzn wynoszą 4,2–5,4x10⁶/µl,
• kobiet wynoszą 3,5–5,2x10⁶/µl.

Podwyższona liczba czerwonych krwinek

Podwyższone wartości krwinek czerwonych rejestruje się w przebiegu:

• czerwienicy prawdziwej,
• przewlekłej obturacyjnej choroby płuc – POChP,
• treningu wysokogórskiego lub przebywania na dużych wysokościach,
• choroby nowotworowej nerek,
• wrodzone wady serca np. przetrwały przewód Botalla,
• niedotlenienia organizmu,
• u pacjentów palących tytoń,
• odwodnienia pacjenta.

Obniżona liczba czerwonych krwinek

Obniżone wartości krwinek czerwonych występują w przebiegu niedokrwistości (anemii). Ze względu na przyczynę wyróżnia się:

• niedokrwistość pokrwotoczną – wywołaną ostrą lub przewlekłą utratą krwi
• niedokrwistość z niedoboru żelaza – rozwija się ona w przypadku, kiedy do organizmu nie jest dostarczana odpowiednia ilość żelaza. Prowadzi to do zaburzenia syntezy hemu i produkcji uszkodzonych erytrocytów,
• niedokrwistość z niedoboru kwasu foliowego,
• niedokrwistość w przebiegu ciąży – można ją podzielić na rzekomą oraz prawdziwą. Postać rzekoma związana jest ze spadkiem wartość hemoglobiny, erytrocytów wywołanym zwiększoną ilością osocza. Postać pierwotna wywołana jest zwiększonym zapotrzebowanie na żelazo oraz kwas foliowy w ciąży.
• niedokrwistość chorób przewlekłych – występująca podczas zakażeń bakteryjnych, pasożytniczych oraz grzybiczych. Ponadto może rozwijać się w przebiegu chorób nowotworowych, chorób autoimmulogicznych (np. RZS), a także w przewlekłych zapaleniach dróg moczowych.
• niedokrwistość hemolityczna – w przebiegu choroby, u pacjenta dochodzi do nieprawidłowego niszczenia krwinek czerwonych i skracania czasu ich przeżycia.
• niedokrwistość aplastyczna – rozwijająca się w przypadku niewydolność szpiku, w następstwie zaniku funkcji szpiku (aplazji).