Oznaczanie poziomu przeciwciał wykorzystywane jest przede wszystkim w diagnostyce zakażeń. Przeciwciała mogą być oznaczane jakościowo lub ilościowo. Stwierdzenie poszczególnych klas immunoglobulin może świadczyć o przebyciu zakażenia w przeszłości lub o aktualnie obecnej infekcji. W celu różnicowania, czy infekcja przebyta była dawno temu, czy jest świeża, oznacza się awidność przeciwciał. Co oznacza awidnośc w badaniu na toksoplazmozę?
Przeciwciała to białka wydzielane przez komórki plazmatyczne w odpowiedzi na kontakt z alergenem. W przypadku infekcji sygnałem do syntezy przeciwciał jest kontakt limfocytów B z antygenami wirusów, bakterii czy grzybów. W pierwszej fazie infekcji syntetyzowane są przeciwciała klasy IgM, natomiast przeciwciała klasy IgG syntetyzowane są kilka tygodni po kontakcie z alergenem. Przeciwciała wiążą się z antygenami przy pomocy determinant, czyli specyficznych miejsc wiązania antygenu.
Siła takiego pojedynczego wiązania określana jest mianem powinowactwa. W pierwszych etapach infekcji wytwarzane są przeciwciała o niskim powinowactwie, natomiast wraz z wydłużeniem czasu ekspozycji na antygen dochodzi do wzrostu powinowactwa przeciwciał. Suma siły wiązania wszystkich miejsc wiążących określana jest mianem awidności. Im dłużej trwa kontakt z antygenem, tym wyższa awidność przeciwciał.
Oznaczanie awidności przeciwciał wykonywane jest jako uzupełnienie diagnostyki zakażeń wirusem różyczki, cytomegalii oraz toksoplazmozą. Oznaczenia specyficznych przeciwciał przeciwko tym antygenom wykonywane jest u kobiet w ciąży jako składowa badania TORCH. Jest to test diagnostyczny wykonywany w celu oszacowania ryzyka zakażenia wewnątrzmacicznego płodu spowodowanego przez różyczkę, wirusa cytomegalii, toksoplazmozę, wirusa opryszczki i kilka innych.
W ciąży oznaczany jest poziom przeciwciał klasy IgG oraz IgM przeciwko wspomnianym czynnikom infekcyjnym. W przypadku stwierdzenia obecności miana przeciwciał w klasie IgG konieczne jest badanie awidności przeciwciał. Wynika to z faktu, iż przeciwciała IgG w surowicy mogą towarzyszyć zarówno aktualnie toczącej się infekcji, jak i dotyczyć zakażenia przebytego w przeszłości.
Przeczytaj więcej o toksoplazmozie wrodzonej u dziecka.
Badanie przeciwciał przeciwko toksoplazmozie, cytomegalii oraz różyczce powinny być wykonane w pierwszym trymestrze ciąży. W przypadku uzyskania wyniku ujemnego konieczne jest powtarzanie badania w kolejnych trymetrach, co ma na celu wykrycie ewentualnej serokonwersji, czyli pojawienia się wyniku dodatniego.
Poziom specyficznych przeciwciał przeciwko różyczce, Toxoplasma gondii czy cytomegalii oznaczany jest w próbce krwi żylnej. Także awidność toksoplazmozy, różyczki czy cytomegalii oznaczana jest w osoczu krwi. W celu oznaczenia awidności wykorzystywane są takie testy jak ELISA oraz Western blot. Nie jest wymagane przygotowanie do badania, gdyż próbki krwi nie trzeba pobierać na czczo. Cena badania dla pojedynczego czynnika infekcyjnego to 50–70 zł.
Awidność przeciwciał wyrażana może być w procentach lub z wykorzystaniem tzw. indeksu awidności. Wskaźnik ten określa odsetek przeciwciał o niskiej sile wiązania w całej puli swoistych przeciwciał wykrytych w próbce krwi pacjenta. Graniczna awidność toksoplazmozy to indeks awidności pomiędzy 0,2 a 0,3. Wynik powyżej 0,3 (lub powyżej 40 proc. przy wyrażaniu wyniku procentowo) określany jest jako wysoka awidność IgG przeciwciał, zaś poniżej 0,2 – jako niska awidność.
Jaka jest interpretacja wyników? Uzyskanie granicznej wartości awidności uniemożliwia określenie fazy choroby. Wysoka toxo-awidność świadczy o infekcji przewlekłej. Z kolei niska awidność toksoplazmozy wskazuje na infekcję krótszą niż 4 miesiące.
Rozpoznanie ostrej fazy zakażenia toksoplazmozą, różyczką lub cytomegalią w ciąży (niska awidność przeciwciał IgG oraz wysokie miano przeciwciał tej klasy) może wymagać potwierdzenia zakażenia u płodu na drodze pobrania płynu owodniowego i wykonania badania real time PCR. O nabyciu zakażenia w czasie ciąży może świadczyć także wykrycie serokonwersji w dwóch kolejnych badaniach. Wówczas niezbędne jest wdrożenie odpowiedniego leczenia farmakologicznego.
Z kolei uzyskanie wysokiej awidności przeciwciał przy jednoczesnym wysokim mianie przeciwciał IgG jest wskazaniem do wykonania częstszych badań USG płodu w celu detekcji wystąpienia zmian charakterystycznych dla toksoplazmozy wrodzonej.
Bibliografia
Analityk medyczny
Absolwentka Wydziału Farmaceutycznego z Oddziałem Analityki Medycznej Collegium Medicum na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Stale kontynuuje edukację, uczestnicząc w licznych kursach i szkoleniach z zakresu diagnostyki laboratoryjnej. Kilkuletnie doświadczenie zawodowe zapewnia jej znajomość realnych wątpliwości i obaw pacjentów związanych z wykonaniem oraz interpretacją badań laboratoryjnych.
312
Komentarze i opinie (0)