Antytrombina III (3, AT III) – badanie – wskazania, wyniki, normy

Antytrombina III (AT III) – co to jest?

Antytrombina III jest antygenem glikoproteinowym, który swobodnie krąży w osoczu. Jej zadaniem jest inaktywacja (czyli zniesienie działania) trombiny, plazminy oraz czynników IXa, Xa, XIa, XIIa oraz czynnika VIIa przy współudziale heparyny, prowadząc tym samym do zniesienia (lub wydłużenia) czasu krzepnięcia. Dzięki tym właściwościom główną funkcją antytrombiny jest regulacja kaskady krzepnięcia.

Antytrombina III syntetyzowana jest przez: wątrobę, śródbłonek naczyń krwionośnych, płytki krwi oraz megakariocyty. Łącząc się z trombiną, tworzy kompleks (w stosunku 1:1), który w dalszym etapie zostaje usunięty z krwiobiegu przez makrofagi.

Główną funkcją antytrombiny III jest hamowanie układu krzepnięcia. Stanowi ona najważniejszy fizjologiczny inhibitor trombiny. Heparyna stanowi przyspieszenie dla szybkości wiązania antytrombiny III z trombiną oraz czynnikami krzepnięcia. Działanie antykoagulacyjne (przeciwkrzepliwe) oraz przeciwzapalne daje antytrombinie III ważną pozycje wśród leków stosowanych w chorobach związanych z jej niedoborem. Braki AT III powodują zwiększoną skłonności do choroby zakrzepowo-zatorowej oraz wiążą się z podniesionym ryzykiem zakrzepicy żył kończyn dolnych i miednicy.

Badanie antytrombiny III

Antytrombina III – badanie – jakie są wskazania?

Wskazaniami do oznaczenia antytrombiny III są: ocena leczenia heparyną – także w przypadku, kiedy pacjent nie reaguje na leczenie heparyną (trzeba stosować duże dawki), wykrywanie stanów nadkrzepliwości mających związek z zakrzepicą żylną, a także nawracające epizody zakrzepicy.

Przygotowanie i przebieg badania antytrobiny III

Badanie antytrombiny III wykonuje się na podstawie pobranej od pacjenta niewielkiej ilości krwi do probówki z cytrynianem sodu. Materiał pobierany jest zazwyczaj z żył najlepiej widocznych i zlokalizowanych w dole łokciowym. Otrzymaną próbkę wysyła się do analizy. Zaleca się, aby pacjent był na czczo. W pierwszej kolejności oznaczana jest aktywność antytrombiny III, natomiast kiedy jej wartości są obniżone należy przeprowadzić oznaczenie antygenu antytrombiny III.

W celu określenia stopnia niedoboru antytrombiny III oznacza się poziom aktywności oraz poziom antygenu antytrombiny w surowicy, wyróżnia się podział: typ I – obniżona aktywność oraz niski poziom AT III (mniej antytrombiny spełnia swoje zadanie, przyczyną może być jej niedostateczne wydzielanie); typ II – obniżona aktywność, ale wartości AT III w normie (organizm ludzki wytwarza odpowiednie ilości AT III, ale nie działa ona prawidłowo).

Antytrombina III – normy

Wartości prawidłowe antytrombiny III określa się jako przedział w granicach:

• 0,19–0,31 g/l
• aktywność 80–120 proc. normy.

Otrzymany wynik antytrombiny III należy indywidualnie skonsultować z lekarzem.

AT III – wyniki antytrombiny III

Zmniejszona aktywność antytrombiny III może oznaczać:

• dziedziczny niedobór antytrombiny III,
• przewlekła choroba wątroby,
• zespół nerczycowy,
• leczenie heparyną powyżej 3 dni (niski poziom AT III obniża skuteczność leczenia heparyną),
• reakcja ostrej fazy,
• leczenie l-asparaginazą,
• ostatni trymestr ciąży (fizjologiczne spadek aktywności),
• u noworodków,
• ostra białaczka,
• sepsa Gram-ujemna,
• zwiększona utrata krwi,
• zabiegi operacyjne,
• u kobiet stosujących doustną antykoncepcję.

Zwiększona aktywność antytrombiny III może oznaczać:

• leczenie warfaryną,
• u chorych ze zwiększonym OB,
• hiperglobulinemia,
• leczenie sterydami anabolicznymi,
• WZW,
• niedobór witaminy K.