Alfa-1-antytrypsyna – badanie

Co to jest alfa-1-antytrypsyna?

Alfa-1-antytrypsyna jest to białko występujące w osoczu, bierze udział w reakcjach ostrej fazy. Produkowane jest przez wątrobę, a także przez makrofagi, a następnie uwalniane do krwiobiegu. Jest to jeden z najsilniejszych nieswoistych inhibitorów proteaz serynowych.

Alfa–1–antytrypsyna ma zdolność znoszenia działania enzymów proteolitycznych (grupa enzymów trawiennych wyspecjalizowana w rozkładaniu białek do aminokwasów), a jej najistotniejsze działanie to dezaktywacja elastazy, która jest uwalniana podczas reakcji zapalnej, ze swoich magazynów umieszczonych w granulocytach obojętnochłonnych (neutrofile) np. podczas odpowiedzi na zakażenie bakteryjne. Stanowi mechanizm ochronny przed degradującym wpływem na tkankę łączną.

Wskazania do badania alfa-1-antytrypsyny

Wskazaniem do oznaczenia alfa-1-antytrypsyny jest pojawienie się niepokojących objawów u dzieci i dorosłych takich jak:

• przewlekła żółtaczka,
• podwyższenie enzymów wątrobowych,
• puchlina jamy brzusznej,
• ciemne zabarwienie moczu,
• obfite krwawienia ze skaleczeń,
• utrata apetytu,
• uporczywy świąd skóry,
• obrzęk nóg,
• szybkie męczenie się,
• stany zapalne tkanki podskórnej.

Oznaczenie alfa-1-antytrypsyny oznacza się również w przypadku podejrzenia rodzinnej rozedmy płuc oraz chorób wątroby (marskość wątroby o niewyjaśnionej przyczynie).

Diagnostykę alfa-1-antytrypsyny zaleca się u osób z POChP lub rozstrzeniami oskrzeli, zapaleniem naczyń krwionośnych (kiedy przebiega z obecnością przeciwciał pANCA) albo z martwiczym zapaleniem tkanki podskórnej.

Technika oraz przygotowanie do badania alfa-1-antytrypsyny

Badanie alfa-1-antytrypsyny wykonuje się na podstawie pobranej od pacjenta niewielkiej ilości krwi do probówki próżniowej. Materiał pobierany jest zazwyczaj z żył najlepiej widocznych i zlokalizowanych w dole łokciowym, u dzieci natomiast stosuje się niewielkie nacięcie nożem lekarskim (lancetem) na skórze w celu wywołania niewielkiego krwawienia. Otrzymaną próbkę wysyła się do analizy.

Należy pamiętać, aby do pobrania krwi zgłosić się na czczo.

Wartości referencyjne badania alfa-1-antytrypsyny

Podaje się, że prawidłowe wartości występują w przedziale

• 85-213 mg/dl.

Prawidłowy wynik jest zależny od kilku czynników m.in. wieku, płci, metody oznaczenia, a więc należy pamiętać, aby każdy wynik skonsultować indywidualnie z lekarzem.

Interpretacja wyniku stężenia alfa-1-antytrypsyny

• Podwyższony poziom alfa-1-antytrypsyny, można zarejestrować w przebiegu:
  • ostrych stanów zapalnych,
  • choroby nowotworowej (szczególnie rak szyjki macicy, chłoniaki, raki płaskonabłonkowe oraz gruczolaki).
• Obniżony poziom alfa-1-antytrypsyny świadczyć może o:
  • ciężkich chorobach wątroby (marskość wątroby, przewlekłe zapalenie wątroby),
  • przewlekłych chorobach płuc (rozedma płuc),
  • chorobach układu pokarmowego związane z utratą białek,
  • niedożywieniu,
  • zespole niewydolności oddechowej u noworodków,
  • zapaleniu trzustki,
  • dermopatiach wysiękowych,
  • zespole nerczycowym,
  • wrodzonym niedobórze alfa-1-antytrypsyny.
• Ponadto obniżony poziom alfa-1-antytrypsyny występuje u:
  • wcześniaków,
  • osób palących papierosy – substancje toksyczne zawarte w dymie papierosowym, przyczyniają się do uwolnienia wolnych rodników, które dezaktywują to białko.