Scyntygrafia płuc (wentylacyjna i perfuzyjna) – wskazania, przebieg

Co to jest scyntygrafia płuc?

Scyntygrafia płuc jest badaniem obrazowym, wykorzystywanym w diagnostyce chorób układu oddechowego. Istnieją dwa typy badań:

• scyntygrafia perfuzyjna płuc,
• scyntygrafia wentylacyjna płuc.

W przypadku scyntygrafii perfuzyjnej, ocenie podlega ukrwienie miąższu tkanki płucnej, czyli krążenie krwi w naczyniach zaopatrujących. Pacjentowi wstrzykuje się przez wenflon albuminy znakowane radioizotopem. Za pomocą odpowiedniej aparatury rejestruje się obraz w momencie przejściowego zatrzymania podanych substancji w krążeniu płucnym. Jest to jedna z metod obrazowych przy podejrzeniu zatorowości płucnej.

Za prawidłowym obrazem przemawia równomierny rozkład radioznacznika w płucach. Natomiast jeśli w scyntygramie widoczne są trójkątne ubytki perfuzji, najczęściej zlokalizowane na obwodzie, oznacza to, że doszło do niedrożności naczyń krwionośnych płuc. Podobny obraz zaburzeń perfuzji obserwuje się w chorobach miąższu płuc, dlatego bezpośrednio przed badaniem scyntygraficznym wskazane jest wykonanie zdjęcia rentgenowskiego klatki piersiowej.

Scyntygrafia wentylacyjna płuc umożliwia ocenę wentylacji, czyli drożność drzewa oskrzelowego i płuc. Drogą wziewną pacjentowi podaje się radioaktywny gaz ksenon (Xe-133) lub, coraz częściej, ze względu na dużo niższą cenę, stosuje się aerozole, np. DTPA (kwas di-etyleno-triamino-penta-octowy) znakowane technetem. Dzięki bardzo małym rozmiarom wdychanych cząsteczek, łatwo dostają się one do pęcherzyków płucnych, jeśli po drodze nie napotkają przeszkód, w postaci przewężenia lub całkowitej niedrożności dróg oddechowych. Gdy istnieją takie przeszkody, zarówno wchłanianie jak i usuwanie preparatu z płuc, przebiega wolniej niż u osób zdrowych. W przypadku całkowitej niedrożności w niektórych obszarach płuc obserwuje się nieobecność preparatu znakowanego izotopowo.

Mimo, iż skojarzenie obu tych metod znacznie zwiększa szanse rozpoznania zmiany o charakterze zatorowym (ubytek w kształcie trójkąta w badaniu perfuzyjnym oraz brak ubytku w obrazie wentylacyjnym), coraz częściej badanie scyntygraficzne jest zastępowane przez angio-TK, które cechuje się większą dostępnością oraz wyższą wartością diagnostyczną.

Czytaj również: Scyntygrafia nerek – wskazania, przebieg badania, wyniki, cena

Wskazania do scyntygrafii płuc

Wskazaniami do wykonania scyntygrafii perfuzyjnej płuc są:

• zatorowość płucna,
• niewydolność oddechowa niejasnego pochodzenia,
• ocena regionalnej perfuzji płuc, np. po leczeniu antykoagulantami,w nabytych chorobach płuc (astma, nowotwory),
• nowotwory płuc (przede wszystkim rak oskrzela) – warto wykonać badanie przed klasyfikacją chorego do zabiegu,
• różnicowanie pomiędzy pierwotnym a wtórnym nadciśnieniem tętniczym,
• niektóre wady wrodzone, np.: zwężenie tętnicy płucnej lub hipoplazja płuc,
• niektóre wady serca.

Wskazaniami do przeprowadzenia scyntygrafii wentylacyjnej są:

• badanie uzupełniające w przypadku podejrzenia zatoru w krążeniu płucnym,
• ocena regionalnej wentylacji płuc,
• choroby prowadzące do zwężenia dróg oddechowych,
• choroby śródmiąższowe płuc.

Czytaj również: Wentrykulografia – co to jest? Wskazania, przebieg badania, powikłania

Jak przebiega scyntygrafia płuc?

Od pacjenta nie jest wymagane żadne specjalne przygotowanie. Jeżeli pacjent nie ma założonego wkłucia dożylnego, pielęgniarka zakłada je bezpośrednio przed badaniem. Następnie w pozycji leżącej podaje się dożylnie radiofarmaceutyk.

Gdy scyntygrafię przeprowadza się metodą wentylacyjną, konieczna jest współpraca pacjenta, ponieważ musi on zaczerpnąć znacznik do płuc i wstrzymać oddech na około 20 sekund. Przez następne 5 minut musi oddychać powietrzem z podłączonego aparatu.

Całkowity czas trwania badania wynosi około 1 godzinę. Rejestracja obrazu wykonywana przynajmniej w 6 projektach (przedniej, tylnej, skośnych przednich i skośnych tylnych) odbywa się przez 20 – 30 minut od momentu wstrzyknięcia lub zaczerpnięcia znacznika.

Zaleca się przekazanie lekarzowi wyników wcześniej wykonanych badań (m. in. zdjęcie rentgenowskie klatki piersiowej), ponieważ mogą być one przydatne w analizie wyniku badania.

Czytaj również: Tympanometria – co to jest i na czym polega? Wskazania, przebieg badania, powikłania

Przeciwwskazania do scyntygrafii płuc

Przeciwwskazaniem do wykonania badania scyntygraficznego płuc jest ciąża oraz okres karmienia piersią. Może nim też być przeciek prawo-lewy w sercu, ciężkie nadciśnienie płucne oraz uczulenie na ludzką albuminę.

Raczej nie dochodzi do wystąpienia powikłań po badaniu. Jest ono bezpieczne, nieinwazyjne, nieszkodliwe oraz może być wielokrotnie powtarzane u pacjentów w każdym wieku.