Laryngoskopia – na czym polega? Wskazania, przeciwwskazania, przebieg badania

Co to jest laryngoskopia?

Laryngoskopia jest jednym z podstawowych badań stosowanych w otolaryngologii. To badanie krtani po raz pierwszy zostało wykonane już w połowie XIX wieku przez hiszpańskiego nauczyciela śpiewu, a obecnie dzięki wykorzystaniu endoskopów i mikroskopu laryngoskopia rutynowo jest stosowana zarówno do diagnostyki jak i mikrochirurgii schorzeń krtani. Chociaż głównym zastosowaniem laryngoskopii jest ocena krtani, to podczas badania możliwe jest uwidocznienie także następujących struktur:

• części ustnej gardła (nasada języka, dołków zajęzykowych oraz językowej powierzchni nagłośni);
• zachyłka gruszkowatego;
• fałdów językowo-nagłośniowych oraz nalewkowo-nagłośniowych;
• okolicy podgłośniowej.

Podczas badania krtani ocenie podlega nagłośnia, chrząstka nalewkowata, fałdy przedsionkowe oraz fałdy głosowe i kieszonki. Badanie można przeprowadzić w sposób pośredni pod kontrolą wzroku przy pomocy lusterka oraz źródła światła. W związku z wprowadzeniem do użytku giętkich i sztywnych endoskopów metodę tę stosuje się jednak rzadko.

Przeczytaj: Torbiel w zatoce, jak leczyć torbiele zatok?

Na czym polega laryngoskopia?

Laryngoskopia pośrednia

Laryngoskopia pośrednia umożliwia w sposób nieinwazyjny podstawową ocenę tylnej części języka, gardła i części krtani. Do tego celu używa się źródła światła z lustra czołowego, które kieruje się w stronę lusterka krtaniowego umieszczonego tuż przy języczku pacjenta. Jeśli tylną ścianę gardła znieczuli się powierzchownie lignokainą, przy pomocy laryngoskopii pośredniej możliwe jest również pobranie wycinków zmienionej błony śluzowej czy usunięcie polipów. Do bardziej zaawansowanych procedur stosuje się laryngoskopię bezpośrednią.

Laryngoskopia bezpośrednia

Laryngoskopię bezpośrednią można wykonać przy użyciu giętkiego instrumentu, zwanego fibroendoskopem, który wprowadza się do nosa bez znieczulenia. Jest to najczęściej wykonywana metoda do oceny części nosowej gardła, ruchów podniebienia jak i ruchomości fałdów głosowych. Do końca endoskopu można założyć wymienne przystawki optyczne, dzięki czemu uzyskuje się ostry i wyraźny obraz konieczny do uwidocznienia zmian strukturalnych na fałdach głosowych. W laryngoskopii bezpośredniej stosuje się również sztywne endoskopy, które zostały wyposażone w dobre światło oraz szerokokątne soczewki, dzięki czemu możliwe jest uzyskanie obrazu z trudno dostępnych okolic krtani wymagających zmiennego powiększenia. Drobne procedury chirurgiczne (np. usunięcie zmian nabłonkowych) są dostępne przy zastosowaniu wideostrobolaryngoskopii. Dzięki laryngoskopii bezpośredniej możliwe jest udokumentowanie uzyskanych obrazów w postaci wydruku.

Mikrolaryngoskopia

Mikrolaryngoskopia jest najbardziej zaawansowaną techniką służącą do wykonywania zabiegów chirurgicznych w obrębie krtani i gardła dolnego. W metodzie tej oprócz sztywnego laryngoskopu stosuje się dwuokularowy mikroskop operacyjny połączony w chirurgii laserowej do mikromanipulatora. Zapewnienie bardzo dobrych warunków oświetlenia oraz możliwości zastosowania narzędzi do mikrochirurgii krtani zapewnia wykonanie zabiegów wewnątrzkrtaniowych przy powiększeniu 6-40 krotnym.

Laryngoskopia – wskazania

Wskazania do laryngoskopii:

• Zaburzenia rozwojowe krtani (duszność, świsty krtaniowe, chrypka, zaburzenia głosu i trudności w połykaniu):
  • rozmiękanie krtani (laryngomalacja);
  • wrodzone zaburzenia neurologiczne krtani (porażenie nerwu krtaniowego wstecznego);
  • zarośnięcie krtani lub płetwa;
  • torbiel powietrzna krtani;
  • zwężenie podgłośniowe;
  • naczyniaki (ryzyko samoistnego krwawienia do dróg oddechowych);
• Organiczne zaburzenia czynnościowe na skutek jedno- lub obustronnego porażenia nerwu krtaniowego wstecznego (chrypka, uczucie braku tchu, bezgłos, zachłystywanie się, świsty wdechowe, duszność, sinica):
  • choroby neurologiczne (np. zespół Wallenberga, choroba Heinego-Medina);
  • operacje tarczycy;
  • przerzuty nowotworowe do węzłów szyjnych;
  • znieczulenie intubacyjne;
  • operacje gardła dolnego i przełyku;
  • rak przełyku;
  • chłoniak ziarniczy i nieziarniczy;
  • zapalenie śródpiersia;
  • tętniak aorty wstępującej lub tętnicy podobojczykowej;
  • operacja przewodu Botalla;
  • powiększenie serca;
  • rak oskrzela;
  • gruźlica płuc;
  • infekcje;
• Urazy (dysfonia, bezgłos, pogorszenie oddychania, kaszel, chrypka, odma na szyi, ból krtani, krwawienie, obrzęki):
  • ostry i przewlekły uraz głosowy;
  • ziarniniak kontaktowy;
  • ostry i przewlekły uraz intubacyjny;
  • urazy zewnętrzne;
  • zwężenia i blizny kontaktowe;
  • uraz wziewny spowodowany toksynami chemicznymi;
  • ciała obce;
• Zapalenia (chrypka, bezgłos, ból krtani, napady kaszlu, zaburzenia połykania, duszność):
  • ostre zapalenie krtani;
  • błonica;
  • ostre podgłośniowe zapalenie krtani;
  • ostre zapalenie nagłośni;
  • przewlekłe zapalenie krtani;
• Guzy krtani:
  • polipy struny głosowej;
  • obrzęk Reinkego (chrypka, obniżenie głosu);
  • nawracające brodawczaki krtani;
  • torbiele zastoinowe;
  • chrzęstniaki;
  • leukoplakia i rak krtani (chrypka, uczucie ciała obcego w krtani, chrząkanie, ból gardła; krwioplucie, kaszel);
  • rak gardła dolnego (powiększenie węzłów chłonnych szyi, utrudnione połykanie).

Czytaj również: Globus histericus – co to jest gula w gardle? Co oznacza ucisk w przełyku?

Laryngoskopia – przeciwwskazania

Laryngoskopia pośrednia: badanie jest bezbolesne, bezpieczne i nieinwazyjne dla pacjenta. Można je rutynowo przeprowadzać w gabinetach laryngologicznych podczas każdorazowej wizyty chorego.

Przeciwwskazania do wykonania laryngoskopii endoskopowej:

• ograniczona ruchomość żuchwy lub szyi,
• nasilone odruchy wymiotne,
• stridor (świst) krtaniowy,
• badanie jest trudne do przeprowadzenia u większości niemowląt i dzieci.

Mikrolaryngoskopia: przeciwwskazania do znieczulenia ogólnego (np. ciężkie choroby układu krążenia i układu oddechowego, niewydolność nerek, zdekompensowana cukrzyca) bądź pacjent nie wyraża zgody na wykonanie badania.

Laryngoskopia – przebieg badania

• Laryngoskopia pośrednia – badanie przeprowadza się w pozycji stojącej (badający wtedy siedzi przed pacjentem) lub siedzącej (badający stoi przed chorym). Przed rozpoczęciem badania konieczne jest wyjęcie protez zębowych. Czasami znieczula się powierzchownie tylną powierzchnię gardła. Lekarz poleca wysunąć język i przytrzymuje go palcami, a następnie pociąga go nieznacznie ku przodowi. Po włożeniu lusterka krtaniowego w okolice języczka badający poleca pacjentowi wymówienie głoski „e” lub „hi”. Po uwidocznieniu badanych struktur laryngolog wyjmuje lusterko krtaniowe z jamy ustnej pacjenta;
• Laryngoskopia bezpośrednia – badanie przeprowadza się w pozycji leżącej. Giętkie endoskopy wprowadza się do krtani przez jamę ustną lub nosową. Jeżeli do laryngoskopii bezpośredniej używa się sztywnego instrumentu, pacjent proszony jest o odgięcie głowy do tyłu. Na klatce piersiowej badanego umieszcza się podpórkę pod laryngoskop, a następnie uciskając język do dna jamy ustnej, wprowadza się endoskop do krtani;
• Mikrolaryngoskopia – zabieg odbywa się na sali operacyjnej z zapewnieniem bezpieczeństwa i komfortu pacjenta. Badanie wykonuje się w znieczuleniu ogólnym po zaintubowaniu chorego. Ramię dźwigni na mostku badanego podtrzymuje sztywny laryngoskop, do którego przymocowany jest mikroskop operacyjny z okularem, za pomocą którego operator dokonuje manewrów przy chirurgicznym usuwaniu zmian chorobowych.

Czytaj również: Grudki i krosty na języku – czy to objaw choroby?